Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu

Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
Kopiec-cmentarz wojenny
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Księżpol
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	katolickie
Stan cmentarza	czynny
Powierzchnia cmentarza	1 ha
Data otwarcia	pocz. XIX w.
Zarządca	Parafia Podwyższenia Krzyża Pańskiego
Położenie na mapie gminy Księżpol Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
Położenie na mapie województwa lubelskiego Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
Położenie na mapie powiatu biłgorajskiego Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu
50°24′58″N 22°44′48″E/50,416111 22,746667

Cmentarz rzymskokatolicki w Księżpolu – nekropolia w Księżpolu, utworzona na potrzeby miejscowej ludności unickiej w XIX w., od 1875 prawosławna. Od okresu międzywojennego użytkowany przez miejscową ludność katolicką. W jego granicach znalazł się również autonomiczny pierwotnie cmentarz wojenny. Czynny do dzisiaj.

Historia i opis

Data powstania cmentarza nie jest znana. Najprawdopodobniej powstał na początku XIX w. na potrzeby parafii unickiej, zastępując starszy cmentarzy przycerkiewny^[1]. Po 1875 r. wskutek likwidacji unickiej diecezji chełmskiej funkcjonował jako prawosławny^[1]. Użytkowany był przez miejscową ludność prawosławną do końca XIX w. także po wytyczeniu nowego cmentarza^[1]. Podczas I wojny światowej obok nekropolii założono kwaterę wojenną z kopcem mieszczącym ciała żołnierzy rosyjskich^[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym cmentarz przejęła parafia rzymskokatolicka; w jego granicach po pewnym czasie znalazł się także kopiec. W latach 40. i 70. cmentarz powiększano^[1]. Nekropolia jest czynna do dzisiaj^[1].

Na początku lat 90. na jej terenie znajdowało się 13 kamiennych nagrobków sprzed 1945 r. Znajdują się tu krzyże na postumentach prostopadłościennych, postumentach z nadstawami, słupach w formie pni, obeliskach, a także urny na postumentach, monumentalne krzyże i grobowce^[1]. Nagrobki dekorowane są wielostopniowymi gzymsami uskokowymi, trójkątnymi tympanonami, akroterionami i ornamentami roślinnymi^[1]. Współczesne nagrobki wykonane są przede wszystkim z betonu, metalu i lastriko^[1].

Na cmentarzu wyróżniają się ponadto monumentalny postument z niebieską urną kryjący prochy biskupa bełzkiego Jana Teraszkiewicza^[1], ogromny krzyż z marmurową inskrypcją na grobie miejscowego dzierżawcy Antoniego Jastrzębca Kierskiego, a także groby księdza unickiego Stanisława Chruściewicza i jego syna Kiriłła, duchownego unickiego, a następnie prawosławnego^[1]. Na terenie znajduje się również kopiec-mogiła z okresu I wojny światowej, częściowo zdewastowany w latach 80^[1]., i umiejscowione obok mogiły 12 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w dniach 13-17 września 1939 r.^[1].

Cmentarz porasta 20 dębów, 15 kasztanowców, 10 jesionów, po 5 robinii i brzóz. Na kopcu-mogile rosną świerki^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Kawałko D., Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.