Cmentarz w Wilanowie

Cmentarz w Wilanowie
	nr rej. 639/19 z kwietnia 1973 (cmentarz i ogrodzenie); 639/28 z 1 lipca 1963 i z kwietnia 1973 (kaplica)
	; Fragment nekropolii z neogotycką kaplicą-mauzoleum Potockich
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Adres	ul. Wiertnicza róg al. Wilanowskiej
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	katolicyzm
Stan cmentarza	czynny
Data otwarcia	1816
Architekt	Piotr Aigner (kaplica), Henryk Marconi (przebudowa cmentarza w II poł. XIX wieku)
	Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Cmentarz w Wilanowie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz w Wilanowie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Cmentarz w Wilanowie
	52°10′02″N 21°04′57″E/52,167222 21,082500

Pomnik żołnierzy poległych w latach 1939−1944

Nekropolia jesienią 2019 roku

Cmentarz w Wilanowie – rzymskokatolicki cmentarz znajdujący się w warszawskiej dzielnicy Wilanów, u zbiegu ulic Wiertniczej i Wilanowskiej.

Historia

Cmentarz został założony z inicjatywy Stanisława Kostki, Aleksandra Stanisława Potockich i Aleksandry z Lubomirskich Potockiej w 1816. Początkowo był na planie koła z położoną pośrodku z neogotycką kaplicą-mauzoleum, która została wzniesiona w latach 1823–1824 według projektu Chrystiana Piotra Aignera^[1]. Znajdują się w niej groby Stanisława Kostki i Ignacego Potockich.

Cmentarz był wielokrotnie poszerzany. Po raz pierwszy uległ znacznemu poszerzeniu około 1860 kiedy to do okrągłego dotychczas cmentarza dodano ramiona nadając mu kształt krzyża greckiego. Ponownie teren cmentarza został powiększony w latach 1877–1888. Po raz ostatni został poszerzony na przełomie XX i XXI wieku.

Około 1860 cmentarz został ogrodzony kształtkami ceramicznymi według projektu Henryka Marconiego.

W 1947 Gerard Ciołek opracował plan regulacji i powiększenia cmentarza, który rozrastał się chaotycznie podczas wojny. Projektu nie zrealizowano.

Na cmentarzu zostali pochowani powstańcy roku 1863, żołnierze polegli we wrześniu 1939 i powstańcy warszawscy z 1944^[2]. Wśród grobów zbiorowych z okresu II wojny światowej znajdują się: 10 grobów kryjących ciała 73 żołnierzy 360 Pułku Piechoty, 32 groby kryjące ciała 171 powstańców warszawskich pułków Baszta (batalion Oaza) i Waligóra (pluton Grochów i dywizjon Jeleń) oraz groby kilkunastu cywilnych ofiar egzekucji przeprowadzonych przez Niemców na terenie Wilanowa.

Pochowani na cmentarzu (m.in.)

Kazimierz Augustowski (1916–2007) – ppłk WP, żołnierz podziemia
Zygmunt Augustowski (1915–2008) – działacz podziemia niepodległościowego
Marcin Barlik (1944–2018) – geodeta, prof. PW
Matylda Zofia Bauer (1921–1979) – organizatorka polskiego harcerstwa w Afryce, wydawczyni „Głosu Harcerskiego”
Bogusław Bijak (1930-2011) – ksiądz archidiecezji warszawskiej, prałat, proboszcz, związany z ruchem ludowym
Jan Błuszkowski (1940–2011) – socjolog, prof. UW
Jan Bogdanowicz (1894–1967) – prof. pediatra
Bohdan Bohonos (1920–2000) – pułkownik WP, komendant Oficerskiej Szkoły Topografów
Tomasz Brandyk (1951–2009) – prof. SGGW, członek PAN
Maria Branicka de Virion (1923–1989) – córka ostatniego właściciela Wilanowa hr. Adama Branickiego
Andrzej Chiczewski (1930–1997) – dziennikarz, reżyser filmów dokumentalnych
Kazimierz Adolf Czarnecki (1939–2006) – geodeta, prof. PW
Janusz Dietrych (1907–2001) – specjalista teorii konstrukcji maszyn.
Jerzy Dowiat (1920–1982) – polski historyk (mediewista)
Irena Ejsmond (1906–1990) – wyróżniona tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata
Wojciech Fijałkowski (1927–2014) – historyk sztuki, muzeolog, varsavianista
Ignacy Gepner (1931–1971) – harcmistrz
Stanisław Gepner (1889–1965) – major WP, muzealnik, artysta - malarz, rysownik, znawca historycznego umundurowania i uzbrojenia
Przemysław Gintrowski (1951–2012) – kompozytor i muzyk
Stanisław Grabau (1897–1976) – sędzia Sądu Najwyższego
Mirosław Grochowski (1924–1981) – współzałożyciel i wieloletni prezes Spółdzielni Pracy Dom Mody „Astra” w Warszawie
Edward Grzywa (1933–2014) – chemik, wykładowca Politechniki Warszawskiej, polityk, minister
Anna Janicka „Anula” (1907–1996) – żołnierz AK, plutonowa Batalionu Miotła, trzykrotna dama Krzyża Walecznych
Tadeusz Janicki ps. „Czarny” (1913–2004) – żołnierz AK, współorganizator i jeden z dowódców Batalionu Miotła, kawaler Orderu Virtuti Militari
Roman Jankowski (1890–1984) – prekursor reklam neonowych
Tadeusz Janczyk (1904–1990) – ekonomista, publicysta, działacz społeczny, polityczny, poseł na Sejm PRL I, III, IV i V kadencji
Czesław Jaworski (1934–2018) – adwokat, w latach 1995–2001 prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, redaktor naczelny miesięcznika „Palestra”
Kazimierz Kamler (1907–1981) – architekt
Bohdan Karczewski (1930–1978) – fizyk teoretyk
Jan Kazimierczak (1910–2011) – pedagog, poseł na Sejm
Mikołaj Kiss-Orski (1915–1976) – scenograf teatralny
Maria Siwiak-Kobayashi (1943-2020) - polska lekarz, psychiatra^[3]
Ludwik Kołkowski (1918–2001) – docent Politechniki Warszawskiej
Leopold Kołodziejczyk (1904–1986) – organista parafii Wilanów
Jan Edward Kucharski (1914–1979) – literat
Stefan Kurowski (1923–2011) – ekonomista, działacz polityczny, profesor
Stanislaw Lechmirowicz ps. „Czart” (1924–1984) – podporucznik AK, powstaniec warszawski, więzień polityczny stalinizmu
Czesław Mackiewicz (1905–1977) – działacz polonijny na Litwie kowieńskiej
Stanisław Marcinów (1901–1980) – rzeźbiarz
Ludmiła Marjańska (1923–2005) – poetka, prozaiczka i tłumaczka literatury angielskiej
Joanna Mikulska-Meder (1948–2009) – dr hab. med., zastępca dyrektora Instytutu Psychiatrii i Neurologii
Alicja Migulanka (1932–1990) – aktorka
Hanna Mukarkar (1929–2012) – tłumacz, dziennikarz Programu Polskiego Radia dla Zagranicy (kierownik Redakcji Arabskiej)
Henryk Musiałowicz - artysta-malarz (1914-2015)
Józef Niedźwiedzki (1928–2011) – rzeźbiarz, znawca i kolekcjoner dzieł sztuki dawnej
Czesław Ostrowski (1925–2008) – mistrz krawiecki, założyciel warszawskiej Pracowni Krawieckiej „Ostrowscy” w 1950 r.
Eugeniusz Paciorkiewicz (1911–1968) – ksiądz rzymskokatolicki, proboszcz, kapelan AK, powstaniec warszawski^[4]
Ryszard Paciorkowski (1908–1981) – ksiądz rzymskokatolicki, profesor zwyczajny, teolog, wykładowca akademicki^[5]
Leon Julian Padlewski (1870–1943) – profesor, bakteriolog
Roman Padlewski (1915–1944) – kompozytor, pianista, muzykolog, skrzypek, dyrygent, krytyk muzyczny, podporucznik, powstaniec warszawski
Stanisław Padykuła (1946–2001) – polityk, urzędnik państwowy, inżynier, poseł na Sejm PRL X kadencji.
Romuald Paszkiewicz (1941–2003) – siatkarz, trener, olimpijczyk z Meksyku 1968
Wiktor Pełka (1913–1996) – pilot
Felicjan Zygmunt Piątkowski (1908–2004) – prof. Politechniki Warszawskiej, kartograf i poligraf
Maria Piotrowska-Zalewska (1931–1997) – polska reżyserka dubbingu
Andrzej Jerzy Piotrowski (1934–1978) – reżyser filmowy
Bolesław Płotnicki (1913–1988) – aktor
Urszula Płowiec (1933–2011) – ekonomistka
Ignacy Potocki (1750–1809) – polityk, pisarz, działacz patriotyczny
Stanisław Kostka Potocki (1755–1821) – polityk, działacz oświatowy
Adam Procki (1909–1990) – rzeźbiarz
Anna Przecławska (1929–2010) – profesor pedagogiki
Anna Radziwiłł (1939–2009) – pedagog, historyk, senator I kadencji, była wiceminister edukacji
Janusz Franciszek Radziwiłł (1880–1967) – polski polityk konserwatywny, w latach 1935–1939 senator II Rzeczypospolitej, XIII ordynat na Ołyce, pretendent do tronu polskiego i litewskiego
Krzysztof Mikołaj Radziwiłł (1898–1986) – arystokrata polski, książę, ziemianin, działacz polityczny, senator RP, poseł na Sejm Ustawodawczy
Gabriel Rechowicz (1920–2010) – artysta plastyk
Stanisław Riess de Riesenhorst (1887–1944) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego
Mikołaj Roguet (zm. 1855) – inspektor Głównej Fabryki Rządowej Tabaki i Tytoniu w Siedlcach
Jerzy Sado (1941–2005) – prof. Politechniki Warszawskiej
Aleksander Sarkisow (1909–1994) – ppłk WP, nauczyciel akademicki
Tadeusz Sąsara (1937-2018) – Honorowy Prezes Polskiego Związku Piłki Siatkowej
Ireneusz Sekuła (1943–2000) – polityk, wicepremier (1988–1989)
Tadeusz Somogi (1922–2009) – aktor
Czesław Somorowski (1930–2004) – profesor dr hab., specjalista melioracji wodnych
Ligia Sopoćko (1915–1989) – nauczycielka tajnego nauczania, łączniczka sztabu Wojskowej Służby Ochrony Powstania
Zygmunt Szkudelski (1919–1967) – porucznik AK, był zastępcą dowódcy oddziału „Dawid” w Okręgu Polesie AK, kawaler Orderu Virtuti Militari
Jerzy Szmajdziński (1952–2010) – polityk, minister obrony (2001–2005), wicemarszałek Sejmu (2007–2010)
Bogdan Szymkowski (1909–1984) – aktor
Jerzy Świderski (1929-2017) – polski lekarz, prof. dr hab., uczestnik powstania warszawskiego^[6]^[7]
Mateusz Święcicki (1933–1985) – kompozytor, aranżer, publicysta i dziennikarz radiowy
Bogdan Tyszkiewicz (1954–2005) – działacz sportowy i samorządowy
Halina Wasilewska-Trenkner (1942-2017) - minister finansów w rządzie Jerzego Buzka, członkini Rady Polityki Pieniężnej II kadencji w latach 2004-2010, doktor nauk ekonomicznych, pracownik naukowy Szkoły Głównej Handlowej, wykładowca w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego
Jan Wejchert (1950–2009) – przedsiębiorca, założyciel Grupy ITI
Wojciech Wiesiołłowski (1939–1995) – tancerz baletu klasycznego, choreograf, pedagog
Roman Wilhelmi (1936–1991) – aktor
Elżbieta Zdzienicka (1948–2012) – neurolog genetyk
Rajmund Ziemski (1930–2005) – malarz

Galeria

Przypisy

↑ Jarosław Zieliński. Chrystian Piotr Aigner. „Stolica”, s. 29, marzec-kwiecień 2021.
↑ Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, s. 115
↑ Maria Małgorzata Kobayashi. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2020-08-03]. (pol.).
↑ WojciechW. Parzyński WojciechW., Wilanów to nie tylko obecni mieszkańcy. Cmentarz Wilanowski 1816–2016, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2021, s. 192–194, ISBN 978-83-7763-540-7 .
↑ KS. PROF. DR HAB. RYSZARD PACIORKOWSKI (1908—1981). muzhp.pl. [dostęp 2021-11-27]. (pol.).
↑ Jerzy Tomasz Świderski. 1944.pl. [dostęp 2017-01-27]. (pol.).
↑ Jerzy Świderski. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-30)]. (pol.).

Bibliografia

Karol Mórawski: Warszawskie cmentarze. Przewodnik historyczny. Warszawa: PTTK „Kraj”, 1991, s. 98-101. ISBN 83-7005-333-5.

[1] Jarosław Zieliński. Chrystian Piotr Aigner. „Stolica”, s. 29, marzec-kwiecień 2021.

[2] Encyklopedia Warszawy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994, s. 115

[3] Maria Małgorzata Kobayashi. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2020-08-03]. (pol.).

[4] WojciechW. Parzyński WojciechW., Wilanów to nie tylko obecni mieszkańcy. Cmentarz Wilanowski 1816–2016, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2021, s. 192–194, ISBN 978-83-7763-540-7 .

[5] KS. PROF. DR HAB. RYSZARD PACIORKOWSKI (1908—1981). muzhp.pl. [dostęp 2021-11-27]. (pol.).

[6] Jerzy Tomasz Świderski. 1944.pl. [dostęp 2017-01-27]. (pol.).

[7] Jerzy Świderski. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2017-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-30)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Komunalne	Północny Południowy Powązki Wojskowe
Wojenne	Żołnierzy Włoskich Żołnierzy Radzieckich Powstańców Warszawy na Woli Powstańców Warszawy w Powsinie Ofiar II Wojny Światowej w Wawrze Cmentarz-Pomnik w Wawrze w Gorzkiewkach
Rzymskokatolickie	Bemowski Bródnowski Czerniakowski Cmentarz w Aleksandrowie w Gołąbkach (parafia Piastów) w Gołąbkach (parafia miejscowa) w Grabowie Kamionkowski w Marysinie Wawerskim na Okęciu Powązki w Powsinie w Pyrach w Radości w Rembertowie nowy na Służewie ul. Wałbrzyska stary na Służewie ul. Fosa w Starej Miłośnie Świętokrzyski w Tarchominie w Ursusie Wawrzyszewski w Wesołej w Wesołej ul. marsz. Piłsudskiego w Wilanowie we Włochach w Wolicy Wolski na Woli przy kościele św. Wawrzyńca w Zerzniu karmelitów na Lesznie brygidek na Nowolipiu
Starokatolickie	Mariawicki Polskokatolicki na Tarchominie Polskokatolicki na Powązkach Wojskowych
Ewangelickie	Ewangelicko-Reformowany Ewangelicko-Augsburski na Kępie Zawadowskiej Stary Ewangelicki Cmentarz ewangelicko-augsburski w Aleksandrowie Ewangelicko-Augsburski na Tarchominie na Kępie Tarchomińskiej w Augustówku w Brzezinach w Szamocinie
Prawosławne	Prawosławny Staroobrzędowców
Żydowskie	Średniowieczny w Aleksandrowie na Bródnie w Radości na Woli
Karaimskie	Karaimski
Muzułmańskie	Kaukaski Tatarski
Inne	Choleryczny Epidemiczny

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne