Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna

Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna
Obiekt zabytkowy nr rej. A-561 z 29 czerwca 1988[1]
Ilustracja
Widok od strony drogi
Państwo

 Polska

Miejscowość

Biesna

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

994[2]

Liczba pochówków

137

Liczba grobów

15 + 34

Data ostatniego pochówku

1915

Architekt

Jan Szczepkowski

Położenie na mapie gminy Łużna
Mapa konturowa gminy Łużna, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 121 – Biesna”
Ziemia49°43′02″N 21°00′14″E/49,717222 21,003889

Cmentarz wojenny nr 121 w Biesnejaustriacki cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w Biesnej w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Łużna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W IV okręgu Łużna cmentarzy tych jest 27[3].

Opis cmentarza

Znajduje się on na skraju lasu przy drodze wojewódzkiej nr 977 obok przystanku autobusowego[4].

Cmentarz zaprojektował kierownik artystyczny okręgu IV Jan Szczepkowski. Zbudowany jest na planie prostokąta. Od frontu i od tyłu ogrodzony jest kamiennymi słupami połączonymi parą metalowych rur i kamienną podmurówką, a z boków kamiennym murem. Wejście stanowi dwuskrzydłowa metalowa furtka[5].

Naprzeciw wejścia, w tylnej części ogrodzenia jest ściana pomnikowa z górującym nad nią krzyżem łacińskim. W zagłębieniu ściany umiejscowiona jest tablica z inskrypcją w języku niemieckim następującej treści[6]:

KOMMT NICHT MIT KRÄNZEN,
KOMMT MIT OFFNEN SINNEN,
UM AUFZUNEHMEN UND IN
TREUEN HERZEN
HINWEGZUTRAGEN DIESER
STÄTTE MAHNUNG:
SEID EINIG, SELBSTLOS,
MUTIG UND GETREU!

Można to przetłumaczyć następująco:[6]:

NIE PRZYCHODŹCIE Z WIEŃCAMI,
PRZYCHODŹCIE Z OTWARTYMI UMYSŁAMI
BY PRZYJĄĆ I W CZYSTYCH SERCACH
ZACHOWAĆ PRZESTROGĘ TEGO MIEJSCA:
BĄDŹCIE ZGODNI, OFIARNI, ODWAŻNI I WIERNI!

Mogiły ułożone są równolegle przodem do wejścia. Nagrobki mają formę małych betonowych stel z odlanym krzyżem lub dużych betonowych stel z wysuniętą, położoną ukośnie i łamaną ścianą środkową z górującym krzyżem[5].

Pochowani

Na cmentarzu w 15 grobach zbiorowych i 34 pojedynczych pochowanych jest 137 żołnierzy Armii Austro-Węgierskiej, głównie Węgrów. Walczyli w 9, 10, 11 i 16 Pułku Piechoty Honwedów oraz 5 Batalionie Saperów. Zginęli w 1915 r. podczas bitwy pod Gorlicami[5].

Losy cmentarza

Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność[3]. Ogrodzenie i ściana pomnikowa utrzymały się w dobrym stanie. Wiele elementów cmentarza nr 121 uległo jednak bezpowrotnemu zniszczeniu. Pola grobowe zatarły się, krzyże i stele uległy zniszczeniu. Tabliczki imienne zniknęły, lub napisy na nich uległy zatarciu. Zachowała się jednak dokumentacja cmentarza[5]. Na jej podstawie w 2016 r. staraniem wojewody małopolskiego oraz ministra obrony Węgier wykonano remont cmentarza[7].

Galeria zdjęć

Cmentarz przed remontem
Ściana pomnikowa
Wejście
Odnowione stele

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 24 [dostęp 2018-06-29].
  2. Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2017-04-08].
  3. a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne, tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa: Rewasz, 1995, s. 72. ISBN 83-85557-20-2.
  4. Pogórze Ciężkowickie i Strzyżowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 978-83-7605-211-3.
  5. a b c d Cmentarz wojenny nr 121. [dostęp 2017-05-24].
  6. a b Cmentarze I wojny światowej. [dostęp 2017-05-24].
  7. Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej na murze cmentarza

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Biesna, cmentarz wojenny nr 121 (HB2).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Biesna, Cmentarz wojenny nr 121 - Biesna
Cmentarz wojenny nr 121 Biesna 5PC12.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 121 Biesna
Biesna, cmentarz wojenny nr 121 (HB3).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Biesna, Cmentarz wojenny nr 121 - Biesna
Biesna, cmentarz wojenny nr 121 (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Biesna, Cmentarz wojenny nr 121 - Biesna