Cmentarz wojenny nr 190 – Janowice

Cmentarz wojenny nr 190
Janowice

nr rej. A-467/M z 16.04.2009
Widok ogólny
Państwo	Polska
Miejscowość	Janowice
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	726 m²
Liczba pochówków	130
Liczba grobów	20+76
Data otwarcia	1915
Architekt	Heinrich Scholz
Położenie na mapie gminy Pleśna Cmentarz wojenny nr 190 Janowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz wojenny nr 190 Janowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 190 Janowice
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Cmentarz wojenny nr 190 Janowice
49°53′33,0″N 20°51′40,5″E/49,892500 20,861250

Cmentarz wojenny nr 190 w Janowicach – austriacki, zabytkowy cmentarz z I wojny światowej w Janowicach, województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63^[1].

Opis cmentarza

Zaprojektowany przez Heinricha Scholza jako odrębna kwatera na cmentarzu parafialnym. Znajduje się na zboczu i ma kształt wydłużonego prostokąta. Ogrodzenie tworzy kamienny mur nakryty betonowym daszkiem. Wejście przez niską, metalową, dwuskrzydłową furtkę. W naprzeciwległym do furtki boku cmentarza w wysuniętym na zewnątrz prostokąta trapezowym placyku główny pomnik cmentarza. Ma postać prostokątnej, betonowej ściany pomnikowej z dużą płaskorzeźbą ukrzyżowanego Chrystusa. W dolnej części ściany napis w języku niemieckim, w tłumaczeniu na język polski oznaczający: „Wrota śmierci prowadzą wiernych w nieśmiertelność. Szczęśliwi żegnają nas, dzięki których ofierze żyją”. Poniżej tego pomnika na środku cmentarza znajduje się odrębna mogiła z betonowym obrzeżem i dużą trapezową stelą zwieńczoną łacińskim krzyżem. Umieszczona na niej tablica inskrypcyjna informuje, że jest to mogiła 11 żołnierzy o nieznanych nazwiskach, którzy polegli we wrześniu 1939 r. w walce z hitlerowskim najeźdźcą.

Groby żołnierzy poległych w I wojnie światowej w trzech długich, równoległych rzędach. Nagrobki w postaci betonowych cokołów z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami trzech rodzajów:

• jednoramienne krzyże maltańskie z wieńcem laurowym i datą 1914,
• dwuramienne krzyże lotaryńskie z wieńcem laurowym i datą 1914,
• wyższe, jednoramienne krzyże łacińskie z okrągłą, zębatą glorią i tabliczką imienną.

• 

  Ściana pomnikowa

• 

  Nagrobki z krzyżami maltańskim i lotaryńskim

• 

  Fragment cmentarza

Polegli

W 20 grobach zbiorowych i 76 pojedynczych pochowano tu 114 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 16 żołnierzy armii rosyjskiej^[2].

Losy cmentarza

Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, przybyły bowiem nowe, świeższe cmentarze i dramatyczne historie nowej wojny. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej^[1]. W latach 2000–2001 cmentarz został odnowiony ze środków Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W 2009 r. został wciągnięty na listę zabytków nieruchomych. W 2018 roku cmentarz był w bardzo dobrym stanie^[3].

Przypisy