Cmentarz wojenny nr 192 – Lubcza

Cmentarz wojenny nr 192
Lubcza

nr rej. A-32/M z 13.11.2005
Państwo	Polska
Miejscowość	Lubinka
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	3444 m²
Liczba pochówków	675
Liczba grobów	57+267
Data ostatniego pochówku	1915
Architekt	Gustav Rossmann
Położenie na mapie gminy Pleśna Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Cmentarz wojenny nr 192 Lubcza
49°54′35,5″N 20°53′31,0″E/49,909861 20,891944

Cmentarz wojenny nr 192 – Lubcza – austriacki, zabytkowy cmentarz z I wojny światowej w Lubince, województwie małopolskim, powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna. Jeden z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VI okręgu tarnowskim cmentarzy tych jest 63^[1].

Opis cmentarza

Cmentarz znajduje się na wzgórzu, na skraju lasu^[2]. Jest jednym z większych cmentarzy w okręgu tarnowskim. Zaprojektowany został przez Gustava Rossmanna. Ogrodzenie zróżnicowane. Część ogrodzenia tworzy kamienny mur, większość w postaci metalowego lub drewnianego płotu osadzonego na murowanych z kamienia słupkach. Wejście przez wysoką, dwuskrzydłową, metalową furtkę osadzoną na dwóch wysokich, kamiennych słupach nakrytych betonowymi głowicami. Elementem centralnym jest neorenesansowa kaplica o wysokości 17 m z tablicą inskrypcyjną w języku niemieckim. W tłumaczeniu na język polski napis brzmi: Twardzi jak ta góra odpieraliśmy najeźdźców; teraz leżymy w wiernych objęciach ziemi, którą obroniliśmy^[3].

Kaplicę wybudowano na niewielkim, naturalnym tarasie. W jego narożnikach umieszczono niskie, ale masywne betonowe słupki z płaskimi, ośmiobocznymi ostrosłupami. Wewnątrz kaplicy ołtarz z dużym, betonowym krzyżem łacińskim. Na dużym placu przed kaplicą i wokół kaplicy pochowano żołnierzy. Są 4 typy nagrobków:

• stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami maltańskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
• stele z tabliczkami imiennymi i żeliwnymi krzyżami lotaryńskimi zwieńczonymi wieńcem laurowym,
• osadzone na betonowym cokole krzyże łacińskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem,
• osadzone na betonowym cokole krzyże lotaryńskie z tabliczkami imiennymi, nakryte zębatym daszkiem^[3].

• 

  Brama

• 

  Kaplica

• 

  Fragment cmentarza ze stelami

• 

  Krzyż na cokole

• 

  Narożnik kaplicy

• 

  Plan cmentarza

• 

  Stela

• 

  Stela

• 

  Ołtarz i krzyż w kaplicy

Polegli

W 1914 i 1915 r. na linii Dunajca toczyły się zażarte walki między wojskami rosyjskimi i austro-węgierskimi. W 57 grobach zbiorowych i 267 pojedynczych pochowano tu 457 żołnierzy austro-węgierskich i 218 żołnierzy rosyjskich. Żołnierze armii austro-węgierskiej należeli do wielu narodowości. Walczyli m.in. w 1.,2.,3 i 4. pułku cesarskich strzelców tyrolskich, 14. pułku piechoty rekrutującym żołnierzy w okolicach Linzu i Grazu, 81. pułk piechoty z żołnierzami z okolic czeskiej Jihlavy, 59. pułku piechoty, który w 1914 r. składał się w 98% z Austriaków z okolic Salzburga, 95. pp rekrutującym w 1914 r. żołnierzy w okolicach Czortkowa (obecnie na Ukrainie), 28. praskiego pułku piechoty, II i III. Pułku strzelców cesarskich, 9. pułk piechoty honwedu złożonego z Węgrów^[4].

Losy cmentarza

Już na uroczystości Wszystkich Świętych 1915 r. na cmentarzu wybudowano drewnianą kaplicę według projektu Jana Szczepkowskiego. Odprawiono w niej mszę świętą. Zachowały się szkice i zdjęcia archiwalne kaplicy. Później Austriacy wybudowali nową kaplicę i wokół niej cmentarz. Po II wojnie ranga cmentarzy z I wojny w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała, i cmentarze ulegały w naturalny sposób niszczeniu przez czynniki pogody i roślinność. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej^[1]. W 2005 r. został uznany za zabytek. Później gruntownie go odremontowano i w 2018 roku cmentarz jest w bardzo dobrym stanie^[3].

Przypisy