Cmentarz wojenny nr 278 – Jadowniki Podgórne

Cmentarz wojenny nr 278
Jadowniki Podgórne
Ilustracja
Państwo Polska
MiejscowośćJadowniki
Typ cmentarzawojenny
Stan cmentarzanieczynny
Data ostatniego pochówku1914
ArchitektRobert Motka
Położenie na mapie gminy Brzesko
Mapa konturowa gminy Brzesko, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 278Jadowniki Podgórne”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 278Jadowniki Podgórne”
Położenie na mapie powiatu brzeskiego
Mapa konturowa powiatu brzeskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 278Jadowniki Podgórne”
Ziemia49°57′46,4″N 20°38′55,2″E/49,962889 20,648667
Pomnik

Cmentarz wojenny nr 278 – Jadowniki Podgórne – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Jadowniki w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Brzesko. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52[1].

Położenie

Znajduje się na cmentarzu parafialnym, naprzeciwko kościoła, po drugiej stronie drogi. Stanowi oddzielną kwaterę znajdującą się przy głównej alejce cmentarza[2].

Historia

Pochowano tutaj żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w dniach 20–21 listopada 1914. Był to okres porażek armii austriackiej, która pod naporem wojsk rosyjskich została wyparta, a Rosjanie obsadzili tereny wzdłuż linii kolejowej Przemyśl – Kraków i posunęli się na południe aż po linię kolejową Nowy Sącz – Limanowa – Mszana Dolna[3]. Ogółem na cmentarzu w Jadownikach pochowano 77 żołnierzy, z nazwiska znanych jest 2. Wśród nich jest:

  • 67 żołnierzy armii austro-węgierskiej
  • 10 żołnierzy armii rosyjskiej[4].

Opis cmentarza

Cmentarz zbudowano na planie prostokąta. Głównym elementem ozdobnym są trzy zwrócone w stronę alejki cmentarza betonowe ściany pomnikowe zwieńczone dużymi, również betonowymi krzyżami. Dwa krzyże są jednoramienne typu austriackiego, jeden dwuramienny typu rosyjskiego. Na środkowej ścianie jest duży napis w języku niemieckim, nad nim zamontowano tabliczkę z tłumaczeniem na język polski: 1914. Nie martwcie się że nasze usta zamilkły. Nasze groby powinny mówić do was o miłości do ojczyzny. T. M. Z. J. Ogrodzenie cmentarza stanowią solidne betonowe słupki, pomiędzy którymi zawieszono masywne żelazne łańcuchy. Żołnierzy pochowano w zbiorowych mogiłach, teren nad nimi stanowi równy, wykoszony trawnik[1].

Losy cmentarza

Austriacy budowali cmentarze wojenne jeszcze w czasie wojny, gdy po zwycięskiej bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wyprali Rosjan z tych terenów i front przesunął się dalej na wschód. Miały być one miejscem patriotycznych spotkań. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz jednak zmalała. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu. Dopiero w latach 80. zaczęła narastać świadomość potrzeby ochrony[1].

Cmentarz w Jadownikach zachowany jest w dobrym stanie. Został odnowiony, zamontowano tabliczkę z tłumaczeniem napisu na język polski, przed ścianami pomnikowymi zasadzono ozdobne rośliny.

Przypisy

  1. ↑ a b c Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
  2. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
  3. ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914- 1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.
  4. ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2.
Zachodniogalicyjskie cmentarze wojenne z I wojny światowej
Okręg I – Żmigród
Okręg II – Jasło
Okręg III – Gorlice
Okręg IV – Łużna
Okręg V – Pilzno
Okręg VI – Tarnów
Okręg VII – Dąbrowa
Okręg VIII – Brzesko
Okręg IX – Bochnia
Okręg X – Limanowa
Okręg XI – Kraków

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Cmentarz wojenny nr 278 - Jadowniki Podgórne 1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz wojenny nr 278 - Jadowniki Podgórne 1
Cmentarz wojenny nr 278 - Jadowniki Podgórne 4.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz wojenny nr 278 - Jadowniki Podgórne 1