Cmentarz wojenny nr 291 – Domosławice

Cmentarz wojenny nr 291
Domosławice
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1391/M z 20.01.2014[1]
Ilustracja
Ogólny widok cmentarza
Państwo Polska
MiejscowośćDomosławice
Typ cmentarzawojenny
Stan cmentarzanieczynny
Powierzchnia cmentarza206
Liczba pochówków53
Data otwarcia1915
ArchitektRobert Motka
Położenie na mapie gminy Czchów
Mapa konturowa gminy Czchów, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 291Domosławice”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 291Domosławice”
Położenie na mapie powiatu brzeskiego
Mapa konturowa powiatu brzeskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 291Domosławice”
Ziemia49°52′00″N 20°43′43″E/49,866667 20,728611

Cmentarz wojenny nr 291 – Domosławice – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Domosławice w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Czchów. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52[2].

Główny pomnik cmentarza
Nagrobki żołnierzy austriackich

Położenie

Cmentarz wojenny znajduje się na cmentarzu parafialnym w Domosławicach i stanowi oddzielną kwaterę. Zlokalizowany jest na niezabudowanym wzgórzu, dzięki czemu roztaczają się z niego szerokie widoki, zwłaszcza na południową stronę na dolinę Dunajca i Pogórze Rożnowskie[3].

Historia

Pochowano tutaj wspólnie żołnierzy armii austriackiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w 1914 oraz na początku 1915. Front przechodził tędy dwukrotnie; w listopadzie 1914 armia rosyjska zajęła te tereny, w 1915 natomiast, po zwycięstwie połączonych sił austriackich i niemieckich w bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wojska rosyjskie wycofywały się na północ i wschód, broniąc linii kolejowej Przemyśl – Bochnia[4].

Ogółem na cmentarzu pochowano 43 żołnierzy austro-węgierskiej i 4 żołnierzy armii rosyjskiej. Polegli żołnierze armii austriackiej służyli w 5, 15, 30, 55, 58, 60, 65, 81, 88, 95 pułku piechoty, oraz 36 pułku Landwery, 30 batalionu strzelców polowych, II i III pułków Strzelców Cesarskich. Są też artylerzyści z 11 pułku haubic polowych i 15 dywizjonu ciężkich haubic. Polegli w czasie walk w listopadzie 1914, lub na początku 1915, niektórzy zmarli z ran w szpitalach polowych. Z nazwiska znanych jest 37 żołnierzy. Żołnierze rosyjscy polegli 3 stycznia 1915, nie zostali zidentyfikowani[5]. Wśród poległych żołnierzy armii austro-węgierskiej są Polacy[6]

Opis cmentarza

Zaprojektowany przez Roberta Motke cmentarz ma kształt prostokąta. Obecne ogrodzenie tworzą masywne słupki murowane z betonowych elementów i żelazne sztachetki. Wejście przez dwie niskie żelazne furtki osadzone na betonowych słupkach. Większy betonowy słupek znajdujący się między furtkami zwieńczony jest dużym betonowym krzyżem. Głównym elementem ozdobnym jest znajdująca się po drugiej stronie ogrodzenia ściana pomnikowa, w której górną część wmontowano niewielki betonowy krzyż z wiszącym na nim Chrystusem, poniżej jest tablica inskrypcyjna z napisem w języku niemieckim. Napis ten można przetłumaczyć tak:

Od Boga na ziemię, z domów pod broń,
Przez zwycięstwo i śmierć do Boga znów

Obramowane betonowymi obrzeżami ścieżki na cmentarzu mają postać krzyża. Nagrobki żołnierzy mają postać betonowych cokołów zwieńczonych krzyżami. Są trzy rodzaje krzyży:

Cmentarz jest odnowiony i jest w bardzo dobrym stanie.

Przypisy

  1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2020-09-30. [dostęp 2014-08-09].
  2. ↑ Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0.
  3. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
  4. ↑ Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914-1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2.
  5. ↑ Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005.
  6. ↑ Spis poległych na cmentarzu nr 291 w Domosławicach. [dostęp 2014-05-20].

Linki zewnętrzne

Zachodniogalicyjskie cmentarze wojenne z I wojny światowej
Okręg I – Żmigród
Okręg II – Jasło
Okręg III – Gorlice
Okręg IV – Łużna
Okręg V – Pilzno
Okręg VI – Tarnów
Okręg VII – Dąbrowa
Okręg VIII – Brzesko
Okręg IX – Bochnia
Okręg X – Limanowa
Okręg XI – Kraków

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy