Cmentarz wojenny nr 299 – Lipnica Murowana

Cmentarz wojenny nr 299
Lipnica Murowana
Obiekt zabytkowy nr rej. A-154 z 06.11.1969 i (A-1319/M z dnia 15.01.2013)[1]
Ilustracja
Ogólny widok cmentarza
Państwo Polska
MiejscowośćLipnica Dolna
Typ cmentarzawojenny
Stan cmentarzanieczynny
Liczba pochówków63
Liczba grobów14
ArchitektFranz Stark
Położenie na mapie gminy Lipnica Murowana
Mapa konturowa gminy Lipnica Murowana, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 299Lipnica Murowana”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 299Lipnica Murowana”
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego
Mapa konturowa powiatu bocheńskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 299Lipnica Murowana”
Ziemia49°51′38,8″N 20°31′50,8″E/49,860778 20,530778
Nagrobki z krzyżami

Cmentarz wojenny nr 299 – Lipnica Murowana – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się w miejscowości Lipnica Dolna w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Lipnica Murowana. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Z tej liczby w okręgu bocheńskim cmentarzy jest 46[2]

Położenie

Znajduje się w Lipnicy Dolnej, pomiędzy kościołem św. Leonarda a rzeką Uszwicą. Jest to kwatera na starym cmentarzu parafialnym. Dojść można tutaj od szosy Lipnica Murowana – Tymowa, lub ścieżką spacerową z rynku w Lipnicy Murowanej (ok. 200 m)[3].

Historia

Pochowano tutaj żołnierzy armii rosyjskiej i austro-węgierskiej, a także 2 żołnierzy Legionów Polskich, którzy zginęli na okolicznych polach na początku grudnia 1914. Rosjanie zajęli Lipnicę murowaną, Rajbrot i okoliczne tereny już 11 listopada 1914. Ówcześni komentatorzy piszą: „"Zjawiają się Moskale, którzy jak mrowie zajmują na kwatery wszystkie niemal domy". Szykowali się do zdobycia fortyfikacji Krakowa. Austriacy zaatakowali ich od południa na linii Limanowa – Łapanów w ramach dużej operacji wojennej zwanej Bitwą pod Limanową. Po kilkudniowych niezwykle zaciętych walkach wyparli wojska rosyjskie z tych terenów. 13 grudnia Rosjanie rozpoczęli odwrót dalej na wschód[4][5].

Na cmentarzu tym pochowano łącznie 63 żołnierzy, zidentyfikowano 9[6].

Opis cmentarza

Cmentarz wykonano na planie prostokąta. Ogrodzony jest murem składającym się z betonowych słupków, pomiędzy którymi znajdują się grube żelazne rury. W furtce znajduje się nisko zwieszony, gruby łańcuch. W obrębie cmentarza jest 14 zbiorowych mogił z betonowymi nagrobkami i żelaznymi krzyżami. Są 4 rodzaje krzyżów:

  • 1 ażurowy, żeliwny typu austriackiego (jednoramienny)
  • 1 ażurowy żeliwny typu rosyjskiego (dwuramienny)
  • mniejsze jednoramienne wykonane z płaskowników żelaznych
  • mniejsze dwuramienne wykonane z płaskowników zelaznych

Oprócz tego jest jeden nagrobek z pojedynczym, ale odmiennym krzyżem i odmiennym betonowym nagrobkiem, oraz jedna kamienna płyta również zwieńczona krzyżem (jednoramiennym). Na płycie tej jest napis: Henryk Halski. 1. P. Leg. Pol.[2]. Jest jeszcze jedna tabliczka z napisem: Józef Salski podoficer 1p. legionów mając 18 lat zginął d. 7 III 1915 w walkach o wolność ojczyzny. Na pozostałych mogiłach brak tabliczek[6].

Losy cmentarza

Austriacy projektowali cmentarze wojenne z myślą, że będą one miejscem patriotycznych spotkań. W okresie Polski międzywojennej doceniano rangę cmentarza i był wówczas pielęgnowany przez miejscową społeczność. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu. Dopiero w latach 80. zaczęła narastać świadomość potrzeby ochrony[7]. Ten cmentarz ostał się jednak w dobrym stanie. Obecnie jest odnowiony i pielęgnowany.

Przypisy

  1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie. 2020-09-30. [dostęp 2014-08-09].
  2. ↑ a b Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2.
  3. ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
  4. ↑ Cmentarze I wojny. [dostęp 2010-11-18].
  5. ↑ Aleksandra Młynarska: Było to w Trzcianie. Tuchów: Mała Poligrafia Redemptorystów w Tuchowie, 2003. ISBN 83-918669-04.
  6. ↑ a b Ogólnopolska komputerowa baza cmentarzy wojennych. [dostęp 2013-10-22].
  7. ↑ R. Frodyma, Galicyjskie Cmentarze wojenne. Tom III. Brzesko – Bochnia – Limanowa, Pruszków 1998

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Cmentarz wojenny nr 299 - Lipnica Murowana 2.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz wojenny nr 299 - Lipnica Murowana
Cmentarz wojenny nr 299 - Lipnica Murowana 1.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cmentarz wojenny nr 299 - Lipnica Murowana