Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów

Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów

Państwo	Polska
Miejscowość	Gdów
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	60 m2
Data otwarcia	1916
Data ostatniego pochówku	1917
Architekt	Gustaw Ludwig
Położenie na mapie gminy Gdów Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów
Położenie na mapie powiatu wielickiego Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów
49°55′03,6″N 20°11′53,7″E/49,917667 20,198250

Cmentarz wojenny nr 375 – Gdów – austriacki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w miejscowości Gdów w powiecie wielickim, województwie małopolskim. Należy do okręgu X (Limanowa) Oddziału Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Jest jednym z 400 cmentarzy tego oddziału, z tego w okręgu limanowskim cmentarzy tych wybudowano 36^[1].

Opis cmentarza

Znajduje się w północnej części miejscowości Gdów. Projektował go Gustaw Ludwig. Jest to niewielka kwatera na cmentarzu parafialnym obok Kopca-mogiły powstańców 1846 roku oraz pomnika upamiętniającego poległych we wrześniu 1939 r. Miejsce to jest głównym miejscem pamięci narodowej mieszkańców Gdowa^[2].

Cmentarz wykonano na planie prostokąta o wymiarach 10 × 6 m. Ogrodzenie tworzą niskie betonowe słupki połączone masywnymi metalowymi rurami. Wejście przez bardzo niską jednoskrzydłową, metalową furtkę. Na przeciwległym do niej boku cmentarza masywny betonowy krzyż o wysokości 2,6 m z tablicą inskrypcyjną. Na placu cmentarza 9 rozmieszczonych promieniście nagrobków z żeliwnymi krzyżami z wieńcem laurowym. Na nagrobku żołnierza armii rosyjskiej jest to prawosławny krzyż dwuramienny, na pozostałych ośmiu nagrobkach żołnierzy armii austriackiej są to jednoramienne krzyże maltańskie^[2].

Polegli

Pochowano na nim 12 żołnierzy armii austriackiej z 34 IR, 55 IRi 80 IR pułków piechoty, z 3. pułku strzelców i 30. pułku ciężkiej artylerii polowej oraz 1 żołnierza armii rosyjskiej z 166. pułku piechoty. Z nazwiska znanych jest 12, jeden jest nieznany. Ułan Paul Wojtowicz z I Regimentu Ułanów zmarł w 1917 r., kapral Franz Kopera z krakowskiego 2 Regimentu Artylerii Fortecznej zmarł 2 stycznia 1915 r., wszyscy pozostali zginęli podczas ciężkich walk toczonych w okolicy Gdowa w listopadzie i grudniu 1914 r.^[3]

Bramka wejściowa

Nagrobek żołnierza rosyjskiego

Mogiła żolnierza austriackego

Losy cmentarza

Austriacy wybudowali cmentarz w 1916 r. W 1917 r. na cmentarzu pochowano jeszcze ułana Paula Wojtowicza, ale miejsce pochówku jest nieznane. W 50 rocznicę budowy, czyli w 1966 r. dokonano jego remontu. Zamontowano nowe rury ogrodzenia, nową furtkę i na nowo wykonano betonowe daszki na słupkach ogrodzenia. Pod centralnym krzyżem zamontowano nową talicę inskrypcyjną w języku polskim (oryginalna była zniszczona i w języku niemieckim) i uzupełniono brakujące żeliwne krzyże^[2].

W 2018 r. cmentarz jest wyremontowany i jest w bardzo dobrym stanie, jednak układ nagrobków odbiega od pierwotnego. Drogomir opierając się na zachowanym planie cmentarza podaje, że szeregowy żołnierz rosyjski Avras Trochin pochowany był w grobie nr 10 (pierwszy na prawo od furtki), tymczasem obecnie dwuramienny krzyż rosyjski jest na innym nagrobku (w rogu cmentarza). Według zachowanych planów miał to być nagrobek Josefa Walknera z II Regimentu Strzelców Cesarskich. Ponadto nagrobków było 11, obecnie jest tylko 9. Część krzyży żeliwnych zamiast daty 1914 ma datę 1915. Do zamiany nagrobków i krzyży doszło zapewne podczas remontu w 1966 r. Wówczas też zapewne nie odtworzono 2 zniszczonych mogił. Nasadzone na nagrobkach bukszpany i berberysy są współczesne^[2].

Przypisy