Cmentarz wojenny w Łukowie

cmentarz wojenny w Łukowie
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1625[1] z dnia 15.01.2014 (cmentarz wojenny z I wojny światowej i z roku 1920 na przedmieściu Łapiguz)
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Łuków

Adres

ul. Strzelnicza, 21-400 Łuków

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

2,22 ha[2]

Liczba pochówków

219 (w zachowanych nagrobkach)[3]

Liczba grobów

191[4]

Liczba kwater cmentarnych

10[4]

Data otwarcia

między 1914 a 1917 r.[4]

Data ostatniego pochówku

czerwiec 1944 r.[3]

Położenie na mapie Łukowa
Mapa konturowa Łukowa, po lewej znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Położenie na mapie powiatu łukowskiego
Mapa konturowa powiatu łukowskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Ziemia51°55′43,9″N 22°20′52,1″E/51,928861 22,347806

Cmentarz wojenny w Łukowie – zabytkowy cmentarz wojenny, zlokalizowany na Łapiguzie w Łukowie, przy ul. Strzelniczej.

Na cmentarzu co roku, dnia 15 sierpnia, odbywają się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego[5][6].

Historia

Został utworzony w czasie I wojny światowej w pobliżu rosyjskich koszar. Początkowo chowano tu żołnierzy służących w armii Imperium Rosyjskiego, zmarłych w pobliskim lazarecie. Po wkroczeniu wojsk państw centralnych, cmentarz został przeorganizowany. Na przełomie 1917 i 1918 r. wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę (kościół)[3]. Wewnątrz budynku znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których wypisane były imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich. Zbudowano też dwa pomniki – jeden upamiętniający żołnierzy armii rosyjskiej, drugi – niemieckiej i austriackiej. Żołnierzom wyznającym islam poświęcono drewniany nagrobek przypominający minaret, który zachował się, ale w 1964 r. został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie, a od 1972 r. znajduje się w Muzeum Wsi Lubelskiej[4].

W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pochowano na terenie cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego (wschodnia część nekropolii), a także Armii Czerwonej (część południowa). W okresie międzywojennym dokonywane były też pochówki żołnierzy polskiego wojska, niezwiązane z działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypada na lata II wojny światowej, gdy chowano poległych żołnierzy armii III Rzeszy[4].

Drewniana kaplica cmentarna spłonęła 6 kwietnia 1972 r. w wyniku zaprószenia ognia. Po pożarze zostały jedynie fundamenty budowli. W 1990 r. rzędy grobów ogrodzono krawężnikami. Jesienią 1997 r. ekshumowano większość ciał z grobów żołnierzy niemieckich, z okresu drugiej wojny światowej, przewożąc szczątki w inne miejsce. 15 sierpnia 2000 roku, w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej, odsłonięto pomnik, upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W kolejnych latach dokonano prac remontowych, m.in. wykonano nowe ogrodzenie i wymieniono zniszczone krzyże[4]. W 2014 r. cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków[1].

Według danych z lat 20. XX w. było pochowanych 1801 żołnierzy (1009 – armii rosyjskiej, 208 – austriackiej, 36 – niemieckiej, 548 – nieustalonej przynależności armijnej). W wyniku zaniedbania cmentarza w latach powojennych, większość mogił uległa zatarciu[4]. Do 2017 r. zachowało się jedynie 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych państw, narodowości (56 – rosyjskiej, 53 – polskiej, 31 – austriackiej, 6 – niemieckiej) i religii[3].

Galeria

  • Kwatery na cmentarzu

    Kwatery na cmentarzu

  • Kwatery na cmentarzu

    Kwatery na cmentarzu

  • Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej

    Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej

  • Widok w kierunku południowym

    Widok w kierunku południowym

  • Zachodnia część cmentarza

    Zachodnia część cmentarza

  • Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej

    Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej

  • Fundamenty kaplicy cmentarnej

    Fundamenty kaplicy cmentarnej

  • Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy

    Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2020-12-10].
  2. ↑ Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej (pol.). [dostęp 2020-12-10].
  3. ↑ a b c d Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie (pol.). Łuków Historia, 2018. [dostęp 2020-12-10].
  4. ↑ a b c d e f g Marzena Gałecka: Cmentarz wojenny w Łukowie Łapiguzie (pol.). Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie. [dostęp 2020-12-10].
  5. ↑ Uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Łukowie (pol.). Powiat Łukowski. [dostęp 2020-12-10].
  6. ↑ Gmina Łuków zaprasza na mszę św. na Cmentarzu Wojennym (pol.). Lukow24.pl. [dostęp 2020-12-10].
Zabytki w Łukowie

Obiekt zabytkowy znak.svg

Obiekty wpisane do rejestru zabytków

POL Łuków COA.svg

Cmentarze z I wojny światowej – woj. lubelskie

† Nieistniejący (zlikwidowany, przeniesiony, nieodnaleziony)

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Łuków, cmentarz wojenny, 4.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty drewnianego kościoła.
Łuków location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Łuków, cmentarz wojenny, 18.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Tablica informacyjna.
Łuków, cmentarz wojenny, 2.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Obiekt zabytkowy znak.svg
Wzór znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Łuków, cmentarz wojenny, 12.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 15.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Znak przy wejściu.
Łuków, cmentarz wojenny, 1.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fundamenty spalonego w 1972 r. drewnianego kościoła na cmentarzu wojennym w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 10.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 3.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 6.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Pomnik odsłonięty w 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej.