Co ludzie powiedzą?

Co ludzie powiedzą?

Keeping Up Appearances

Gatunek	serial komediowy
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Oryginalny język	angielski
Główne role	Patricia Routledge Clive Swift David Griffin Josephine Tewson Geoffrey Hughes Judy Cornwell Shirley Stelfox Mary Millar
Liczba odcinków	40 + 5 specjalnych
Liczba serii	5
Nagrody	2 miejsce w rankingu ulubionych komedii BBC
Produkcja
Produkcja	Harold Snoad
Reżyseria	Harold Snoad
Scenariusz	Roy Clarke
Czas trwania odcinka	ok. 30 minut
Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji	Wielka Brytania
Data premiery	29 października 1990
Stacja telewizyjna	BBC One
Lata emisji	1990–1995
Status	zakończony
Format obrazu	4:3
Chronologia
Kontynuacja	Młoda Hiacynta (2016)

Stoke Aldermoor to przedmieście Coventry, tam właśnie kręcono serial.

Co ludzie powiedzą? (ang. Keeping Up Appearances) – brytyjski serial komediowy, którego główna bohaterka – Hiacynta Bucket (w oryginale Hyacinth) – chce prezentować się jako znacznie zamożniejsza i należąca do wyższej klasy społecznej niż w rzeczywistości. Robi to jednak dość nieudolnie. Jej obsesja na punkcie savoir-vivre’u, unikania skandali, kontrolowania innych ludzi i dążenie do perfekcji są źródłem komicznych sytuacji i tematem, wokół którego koncentruje się akcja serialu.

W Polsce serial emitują bądź emitowały m.in.: TVP2 (premiera polska), TVP3, TV Puls, Puls 2, Zoom TV, Comedy Central Family, Polsat Comedy Central Extra i Polsat Seriale.

Produkcja

Serial był produkowany w latach 1990–1993, a następnie jeszcze w 1995 dla brytyjskiej stacji telewizyjnej BBC One. Łącznie wyprodukowano 40 półgodzinnych odcinków podzielonych na 5 serii, do czego należy dodać jeszcze 5 odcinków specjalnych.

Zdjęcia plenerowe zrealizowano głównie w Binley Woods, Coventry, Northampton i w innych miejscach hrabstwa Warwickshire.

W roli głównej występowała Patricia Routledge. Serial był wielokrotnie emitowany w Polsce. Różne stacje zlecały tłumaczenia niezależnie od siebie, stąd niekonsekwencje w nazywaniu bohaterów.

Fabuła

Nazwisko głównej bohaterki w wersji oryginalnej – bucket – oznacza wiadro. Dlatego też główna bohaterka upiera się, by wymawiać jej nazwisko w sposób bardziej wyrafinowany: Bouquet /bəʊˈkɛɪ/, czyli – z francuskiego – bukiet, dzięki czemu można by mówić o niej jako o Hyacinth Bouquet, czyli Bukiet Hiacyntów. Większość bohaterów jednak uparcie wymawia jej nazwisko jako Bucket /ˈbʌkɪt/.

W polskiej wersji językowej główna bohaterka występuje jako Hiacynta Bukietowa, ale bohaterowie często zwracają się do niej pani Żakiet (wersja przygotowana przez TVP Szczecin).

W wersji emitowanej na BBC Prime zachowano pierwotny pomysł, aby cztery występujące w serialu siostry nosiły imiona będące nazwami kwiatów:

• Hyacinth to Hiacynta
• Daisy to Stokrotka
• Rose to Róża
• Violet (po polsku fiołek) to Wioletta

Nazwisko Hiacynty – Bucket – to de facto nazwisko jej męża, Ryszarda. Podobnie Stokrotka – zamężna z Powolniakiem – nosi jego nazwisko. Również Violetta nosi nazwisko swego męża – niepoprawnego transwestyty Bruce’a. Panieńskie nazwisko wszystkich sióstr brzmi prawdopodobnie Webb, tak jak nazwisko ich ojca.

W 1997 zrealizowano ponad godzinny film pt. „Wspomnienia Hiacynty”, składający się z urywków znanych z serialu „Co ludzie powiedzą?”. W wersji przygotowanej przez szczeciński oddział Telewizji Polskiej został on podzielony na trzy odcinki trwające po ok. 20 minut każdy.

Pierwsza polska wersja językowa serialu (m.in. wielokrotna emisja w TVP2, TVP3) została zrealizowana w ośrodku TVP Szczecin, z niej też skorzystał tygodnik TV Okey!. Tekst przetłumaczyła i zredagowała Maria Okulicz, czytał Stanisław Heropolitański. W latach 2016–2019 serial był emitowany w TV Puls i Puls 2^[1], gdzie listy dialogowe serialu opracowane przez Zuzannę Naczyńską i Iwonę Morenc czytał Maciej Gudowski. Od 4 marca 2019 roku serial emituje stacja Comedy Central Family, gdzie tekst polski opracowany przez Wiolettę Waglowską czyta Jan Czernielewski. Od 7 kwietnia 2019 sitcom jest nadawany w Zoom TV w wersji przygotowanej dla kanałów TV Puls^[2].

W Polsce w 2002 wydano całą serię na ośmiu płytach DVD nakładem wydawnictwa Best Film, gdzie dialogi opracowała Bogna Parcia, a lektorami zostali Krzysztof Grębski i Tomasz Orlicz. Do tej wersji przygotowano także napisy w języku polskim. W latach 2004–2005 ponownie ukazała się kolekcja wszystkich odcinków oraz filmów „Co ludzie powiedzą?”, którą można było nabyć wraz z tygodnikiem TV Okey!.

2 września 2016 brytyjska publiczna telewizja BBC One nadała jednoodcinkowy epizod pt. Young Hyacinth (pol. Młoda Hiacynta), który opowiada o losach dorastającej Hiacynty Bucket. W rolę młodej Hiacynty wcieliła się Kerry Howard. Autorem scenariusza jest Roy Clarke, który napisał go także do wszystkich serii Co ludzie powiedzą?^[3].

Obsada

• Patricia Routledge – Hiacynta Bucket
• Clive Swift – Ryszard Bucket, mąż Hiacynty
• Judy Cornwell – Stokrotka, siostra Hiacynty
• Geoffrey Hughes – Powolniak, szwagier Hiacynty i mąż Stokrotki
• Shirley Stelfox – Róża Walton, siostra Hiacynty (pierwsza seria)
• Mary Millar – Róża Walton, siostra Hiacynty (serie 2–5)
• Anna Dawson – Wioletta Paddock, siostra Hiacynty
• John Evitts – Bruce Paddock, szwagier Hiacynty i mąż Wioletty
• George Webb – Tatuś, ojciec Hiacynty, Stokrotki, Róży i Wioletty
• Josephine Tewson – Elżbieta Hawksworth-Warden, sąsiadka Hiacynty i siostra Emmeta
• David Griffin – Emmet Hawksworth, sąsiad Hiacynty
• Jeremy Gittins – wikary Michael
• Marion Barron – żona wikarego

Bohaterowie

Pierwszoplanowi

• Hyacinth Bucket (w polskim tłumaczeniu Hiacynta Bukiet) – osoba, wokół której toczy się akcja serialu. Nie żyje dla siebie, lecz na pokaz, dla innych ludzi. Wszelkie jej wysiłki koncentrują się na sprawianiu odpowiedniego wrażenia, czyli arystokratycznego pochodzenia (w języku angielskim uwidacznia się to poprzez przesadne i nienaturalne używanie cech akcentu wyższych sfer), wyrafinowanego gustu, obycia i zażyłości z ważnymi ludźmi. Robi to jednak dość nieudolnie. Wydaje się nie dostrzegać, jakie wrażenie jej zachowanie w rzeczywistości sprawia na innych ludziach. W osiąganiu swoich celów nie zwraca uwagi na uczucia czy przekonania innych. Zawsze znajduje jakąś odpowiedź na ewentualne protesty, zmuszając innych, aby robili to, czego ona oczekuje. Widzowie mają odnieść wrażenie, że w swoim umyśle Hiacynta uznaje się za wzór cnót wszelakich, wspaniałą gospodynię z wyższych sfer, z doskonałymi manierami i koneksjami. Pod odpychającą skorupą – kobieta o złotym sercu, chcąca wszystkim przychylić nieba.
• Richard Bucket (Ryszard Bukiet) – mąż Hiacynty, całkowicie podporządkowany żonie pantoflarz. Podśmiewa się z jej gaf, ale nigdy jawnie. Gdy jest już bardzo źle, ucieka do łazienki – tylko tam ma trochę spokoju i może wreszcie poczytać.
• Daisy (w zależności od wersji tłumaczenia, w Polsce jako Dalia lub Stokrotka w wersji TVP, w wersji TV Puls jako Dorotka) – niechlujna, wyluzowana siostra Hiacynty, stale zakochana w swoim równie niechlujnym małżonku. Wielokrotnie próbuje skłonić go do okazania zainteresowania intymną sferą ich związku, co jednak nie spotyka się z jego zrozumieniem. Podobnie jak mąż, nie ma żadnych kompleksów związanych ze swoją niską klasą społeczną.
• Onslow (w niektórych wersjach serialu emitowanych w Polsce, m.in. w wersji TVP nazywany Powolniak, w wersji TV Puls nazywany Gnuśniakiem, w innych zachowano oryginalne imię) – to emeryt, wyluzowany obibok, najczęściej widywany przed telewizorem z piwem w dłoni. Mimo niechlujnego wyglądu nie jest ignorantem, często to on wypowiada zabawne puenty lub najmądrzejsze komentarze. Wydaje się, iż jest po prostu leniem, który świadomie wybrał styl życia. Gdy jest filmowany razem ze Stokrotką w małżeńskim łożu, ona najczęściej czyta romanse (tzw. Harlequiny), a on specjalistyczne książki z zakresu nauk ścisłych i filozofii. Oboje mają dorosłe dzieci.
• Rose (Róża) – nieco podstarzała, niezamężna kobieta, siostra Hiacynty, Stokrotki i Wioletty, zaprzątająca sobie głowę głównie własnym życiem intymnym i kolejnymi mężczyznami (m.in. wikarym i Emmetem). Prawdopodobnie była już mężatką. W odcinku pt. Już zawsze razem (Early Retirement) zastanawia się, czy powinna ponownie wyjść za mąż. Ubierająca się dosyć frywolnie, Róża jest postrachem dla Hiacynty, która nie chce, by widziano ją w towarzystwie seksualnie wyzwolonej siostry („nie jest to osoba, którą spotkałaby pani na jednej z moich kolacji przy świecach”). W jednym z odcinków romansowała z polskim imigrantem o przezwisku „Przytulaś”.
• Violet (w zależności od wersji tłumaczenia: Lilia lub Wioletta w wersji TVP) – kolejna z sióstr, której materialne bogactwa często przywołuje Hiacynta, chcąc wywołać wrażenie na swoich rozmówcach, jest głównie pokazywana w scenach kłótni ze swoim mężem, Bruce’em, angażującym się w przeróżne erotyczne eskapady, seksualne fantazje i dewiacje.

Drugoplanowi

• Daddy (Tatuś) – ojciec Hiacynty, Stokrotki, Róży, Wioletty, cierpiący na demencję starczą i nie rozumiejący tego, co się dzieje. Swoim ekscentrycznym i niekonwencjonalnym zachowaniem prowokuje wiele serialowych przygód. Sądzi, że nadal trwa II wojna światowa. Z czterech dorosłych córek Tatusia tylko Róża nosi jeszcze jego nazwisko.
• Elizabeth Warden (Elżbieta) – sąsiadka i bliska znajoma Hiacynty. W jej towarzystwie kompletnie pasywna i podporządkowana – choć dystansuje się i drwi z Hiacynty, gdy tej nie ma w pobliżu. Panicznie boi się, że podczas codziennych wizyt u Hiacynty „na kawkę”, na które sąsiadka wciąż ją zaprasza, stłucze porcelanową filiżankę (uważaną przez Hiacyntę za cenną). Ma męża, pracującego za granicą i dorosłą córkę Gail, żyjącą ze swoim chłopakiem Haroldem „na kocią łapę”.
• Emmet Hawksworth – brat Elżbiety, zamieszkał w jej domu po rozwodzie. Za wszelką cenę pragnie uniknąć towarzystwa Hiacynty. Kpi z niej dość odważnie, lecz nigdy w jej towarzystwie. Solidaryzuje się z udręką Ryszarda. Jest obiektem erotycznego zainteresowania Róży.
• Vicar (Wikary lub Pastor) – często pojawiający się w serialu, jedna z osób nie potrafiących stawić czoła ekspansywnemu sposobowi bycia Hiacynty. Uważany przez Hiacyntę za jedną z osób z wyższych sfer i z tego tytułu zapraszany na „kolacje przy świecach”, będące synonimem wyrafinowania w przekonaniu głównej bohaterki. Tak jak Emmet, jest obiektem erotycznego zainteresowania Róży.
• Vicar’s wife (Żona wikarego lub Pastorowa) – stateczna młoda dama z irlandzkim akcentem, niebywale zazdrosna o przystojnego małżonka.
• Sheridan – syn Ryszarda i Hiacynty. Nie pojawia się nigdy w serialu we własnej osobie – wyłącznie w rozmowach bohaterów lub jako osoba, z którą Hiacynta rozmawia przez telefon. Najczęściej, gdy prosi matkę o pieniądze. Jest studentem, homoseksualistą, przyjaźni się z Tarkinem. Nie dostrzega tego Hiacynta, zafascynowana opowieściami syna o haftach itp. Pozostałe osoby, będące świadkami tych rozmów, wymieniają porozumiewawcze spojrzenia. Sheridan często chce wyjechać za granicę, np. do Rumunii, na Grenlandię.
• Listonosz – ma na imię Michael („you can do it, Michael!”) i ma siedmioro dzieci. Boi się Hiacynty i za wszelką cenę chce uniknąć spotkania z nią.
• Mleczarz – pojawia się rzadko, boi się Hiacynty. Ma przynajmniej jednego syna.
• Pies Powolniaka – suczka, która mieszka w starym samochodzie przed rodzinnym domem Hiacynty. Szczeka tylko na Hiacyntę.

Stałe gagi

• Hiacynta odbierając telefon, donośnym głosem mówi: „Rezydencja Państwa Bukietów, przy telefonie pani domu” a następnie: Ach, to ty… – w oryginale: „The Bouquet residence. The lady of the house speaking.” potem, „Oh, it’s you...”.
• Hiacynta odbierając telefon od siostry Wioletty, krzyczy z przedpokoju do przebywającego w domu gościa: Ach! To moja siostra Wioletta! Ta, która ma w domu saunę, mercedesa i stajnię dla kucyka.
• Hiacynta zawsze zaprasza Elżbietę na przedpołudniową herbatę i pozwala jej „siąść, gdzie będzie jej wygodnie”, ale gdy Elżbieta zamierza już usiąść, napominana jest słowami Hiacynty: „Nie, nie tam, lubię siedzieć twarzą do okna”.
• Gdy Ryszard prowadzi auto, Hiacynta mówi (w zależności od sytuacji): Ryszardzie, uważaj na ciężarówkę / samochód / pieszego / rowerzystę / psa / słup. Wszystkie te obiekty znajdują się na tyle daleko, że nie stanowią zagrożenia w czasie ruchu, ale Hiacynta zdaje się tego nie zauważać. Natomiast Ryszard za każdym razem (często zestresowany) musi odpowiadać: „Gdzie?! Przecież stoi na parkingu / jest daleko / idzie chodnikiem / jedzie po drugiej stronie ulicy / biega za ogrodzeniem / stoi po drugiej stronie drogi!” Hiacynta odpowiada na to, nie widząc absurdalności sytuacji, coś w rodzaju: „Wtedy są najniebezpieczniejsze”, czym ostatecznie konfunduje męża.
• Elżbieta w prawie każdym odcinku zapraszana jest przez Hiacyntę na kawę, której nigdy nie udaje jej się spokojnie wypić – rozlewa ją ze zdenerwowania.
• Za każdym razem, gdy do Hiacynty ktoś przychodzi, ona każe mu zdjąć buty i zostawić je przed drzwiami, nawet jeśli jest to wikary lub inna ważna osoba.
• Emmet jest muzykiem i zdarza mu się przygotowywać przedstawienia z udziałem amatorów. Z tego powodu Hiacynta, kiedy tylko go widzi, śpiewa. Emmet często z trwogą mówi, że jak spotka Hiacyntę, to ona znowu zacznie „śpiewać na niego”.
• Na podjeździe domu, w którym mieszkają Stokrotka, Powolniak i Róża, stoi stary, nieużywany samochód, w którym mieszka pies. Pies ten szczeka na Hiacyntę, ilekroć przechodzi ona obok samochodu, nie reaguje natomiast na nikogo innego (poza młodym chłopakiem w odcinku Jak wzbudzić zazdrość).
• Powolniak włącza i wyłącza telewizor, uderzając w niego ręką. W odcinku Licytacja Stokrotka na prośbę Powolniaka zmienia kanał kombinacją uderzeń.

Wprowadzenie

Hiacynta Bucket (ang. wiadro) (Patricia Routledge) – przedstawia się jako Bouquet (ang. bukiet), aby znobilitować swą godność, jednak większość bohaterów nazywa ją Bucket, jak faktycznie się nazywa, co wywołuje frustrację u kobiety. Bohaterka jest typem człowieka o bardzo snobistycznej postawie. Hiacynta pochodzi z ubogiej klasy robotniczej. Głównym zadaniem postaci jest zaimponowanie innym i bycie postrzeganą jako osoba szlachetnie urodzona. Hiacynta lubi przede wszystkim spędzać dzień na zwiedzaniu wielkomiejskich pałaców zamożnej arystokracji (przekonana, że spotka tam właścicieli owych rezydencji, z którymi się zaprzyjaźni). Często organizuje kolacje przy świecach, na których głównym bohaterem wieczoru jest jej porcelana podwójnie glazurowana Avignon i Royal Doulton „z ręcznie malowanymi barwinkami”. Lubi ostentacyjnie przechwalać się swoim „majątkiem” podczas spotkań ze znajomymi.

Hiacynta pragnie być znana w całej okolicy i faktycznie tak jest. Ludzie boją się jej do tego stopnia, że uciekają, kiedy się pojawia. Ten, który cierpi najbardziej, to oczywiście jej mąż Ryszard (Clive Swift). Początkowo pracował jako księgowy w ratuszu, ale na początku trzeciej serii niechętnie zgadza się na wcześniejszą emeryturę. Ryszard jest typem człowieka trochę bojaźliwego, który boi się przeciwstawić żonie w jakiejkolwiek kwestii. W serialu jest mowa również o synu Ryszarda i Hiacynty – Sheridanie, który jest jak mówi matka, jej największym oparciem. Syn często dzwoni do matki, ale powodem są najczęściej kończące się pieniądze, które razem ze współlokatorem Tarkinem dość szybko wydają. Hiacynta regularnie rywalizuje o uwagę i względy sąsiadów oraz znajomych z Sonią Barker Finch, Delią Wheelwright i Lydią Hawksworth, których zachowanie uznaje za snobistyczne.

W serialu pojawia się również rodzina bohaterki. Stokrotka (Judy Cornwell) – młodsza, bardziej leniwa i niechlujna siostra, Róża (Mary Millar), która zmienia partnerów kilka razy w miesiącu, Powolniak (Geoffrey Hughes) – mąż Stokrotki, który uwielbia chodzić w podkoszulku i sączyć piwo, oglądając wyścigi konne. Hiacynta zawsze wynajduje powód, który uniemożliwia jej zabranie do domu swojego ukochanego tatusia. Ojciec jest zdziecinniałym staruszkiem, który co jakiś czas myśli, że wybuchła wojna i stoi na straży ojczyzny. Czasami powoduje, że wokół niego kręci się wiele kobiet, które próbują zaciągnąć go do ołtarza. Hiacynta nie wstydzi się jedynie swojej bogatej siostry Violetty (Anna Dawson) która wyszła za mąż za bogatego księgowego z wyścigów konnych Bruce’a (John Evitts). Kobieta chwali się bogatą siostrą nawet podczas rozmowy telefonicznej, ponieważ mówi, że dzwoni do niej „Jej siostra Violetta, która ma mercedesa, basen, saunę i stajnię dla kucyka”. Jednak akceptowalność społeczna Violetty jest mała przez ekscentrycznie zachowującego się męża, który lubi przebierać się w jej stroje.

Sąsiedzi bohaterki, tj. Elizabeth (Liz) (Josephine Tewson) i Emmet (David Griffin) często podlegają dyktaturze sąsiadki, która zmusza ich do uczestniczenia w kolacjach przy świecach oraz spotkaniach na kawie o ustalonej porze. Zazwyczaj spokojna i opanowana Liz w momencie spotkania z Hiacyntą staje się roztrzęsiona. Wielokrotnie rozlewa ona kawę na dywan i tłucze filiżanki. Główna bohaterka uważa, że sąsiadka jest bardzo niezdarna. Natomiast brat Liz jest muzykiem, który boi się wproszenia Hiacynty na któryś z jego występów. Ona natomiast stara się dostać rolę w jednej z jego produkcji. Uważa również, że mężczyzna jest w niej zakochany, co jest bardzo dalekie od prawdy.

Oprócz sąsiadów i męża dręczeni są również przechodnie, którzy muszą wysłuchiwać jej przechwałek, listonosz, mleczarz, gazeciarz, wikary (Jeremy Gittins) i jego żona (Marion Barron). Jedynym adoratorem bohaterki jest major, który nazywa ją gubernatorową albo figlarką. Kobieta stroni od zalotów mężczyzny, a znajomość z nim podtrzymuje jedynie ze względu na jego pozycję społeczną.

Hiacynta Bukiet jest niewątpliwie jedną z barwniejszych postaci. Jej tupet, egoizm i narcyzm stanowią źródło komizmu. W każdym odcinku pojawiają się nowe wątki, w których główną rolę odgrywa oczywiście bohaterka serialu. Mimo licznych niepowodzeń nie traci szyku i stylu oraz nadal uważa się za osobę z najlepszym gustem w okolicy, o wyrafinowanym smaku i nazywa się królową dobrych manier.

W 2016 roku został stworzony jednoodcinkowy epizod noszący tytuł Young Hyacinth (pol. Młoda Hiacynta). dzięki któremu widzowie poznali więcej wydarzeń z życia Hiacynty Bucket. Wraz ze swoimi siostrami wychowała się ona w ubogiej brytyjskiej rodzinie. Mieszkał z nimi ich tatuś, który pracował jako sprzedawca artykułów gospodarczych. Niestety borykał się on także z chorobą alkoholową, której nabawił się po tym jak jego żona odeszła z kochankiem. Po rozstaniu z ukochaną próbował wielokrotnie stworzyć nowy związek, ale wszelkie próby nie powiodły się. Kończyło się to tylko na przelotnych romansach. Hiacynta jako najstarsza z czworga rodzeństwa w wieku 19 lat podjęła pracę służącej w domu byłego pilota Royal Air Force^[4], aby pomóc w utrzymaniu rodziny. To właśnie na służbie zapragnęła wyrwać się z biedy^[5]. Odcinek ten był wielokrotnie emitowany w Polsce na antenie Zoom TV^[6].

Spis odcinków

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Co ludzie powiedzą? w bazie IMDb (ang.)
• Co ludzie powiedzą? w bazie Filmweb
• opis serialu na stronie BBC (ang.)