Coccolithophyceae
 Coccolithus pelagicus, przedstawiciel Coccolithales | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Supergrupa | |||
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Klasa | Coccolithophyceae | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Coccolithophyceae Rothm. Werner Rothmaler. Die Abteilungen und Klassen der Pflanzen. „Feddes Repertorium Specierum Novarum Regni Vegetabilis”. 54 (2–3), s. 256–266, 1951. DOI: 10.1002/fedr.19510540208 (niem.). | |||
| Synonimy | |||
| |||
Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) – klasa glonów z supergrupy Chromalveolata (Chromista).
Systematyka
Klasa jest jedną z dwóch linii haptofitów, przy czym klasa siostrzana, tj. Pavlovophyceae jest znacznie mniej liczna w rodzaje[1]. Autorem nazwy Coccolithophyceae jest Werner Rothmaler (1951)[2]. Nazwa Prymnesiophyceae została wprowadzona w 1972 r. przez Siegfrieda Caspera z opisem niemieckim, a uzupełniona o opis łaciński przez Davida Hibberda w 1976 r.[3] Ponadto proponowano nazwę Haptophyceae (z autorstwem Christensen ex P.C. Silva 1980)[2].
Cała grupa haptofitów ma nie do końca jasną pozycję systematyczną, choć lokuje się ją zwykle wśród chromistów (lub w innych systemach chromalweolatów) jako odrębną linię ewolucyjną. Coccolithophyceae dzieli się na następujące rzędy[3]:
- Coccolithales, Schwarz 1932
- Isochrysidales, Pascher 1910
- Phaeocystales, L.K.Medlin 2000
- Prymnesiales, Papenfuss 1955
- Syracosphaerales, W.W.Hay 1977
- Zygodiscales, J.R.Young & P.R.Bown 1997
- Coccosphaerales, Haeckel 1894
Z wyjątkiem ostatniego rzędu, którego poprawność jest niejasna, są one łączone w podklasę Prymnesiophycidae, Caval.-Sm. 1986
W XX w. organizmy te grupowano jako Coccolithinae wśród złotowiciowców i określano polską nazwą wiciowce wapienne[4].
W rejestrze AlgaeBase do drugiej połowy 2012 r. zgromadzono informacje o 385 gatunkach tej klasy[3].
Biologia
Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) mają postać wiciowców, zwykle, ale nie zawsze ruchliwych – jednokomórkowych monad lub ich kolonii, np. w formie nici, przy czym u niektórych gatunków stadium kolonijne występuje na przemian z monadalnym. Haptonema może przybierać różne postacie i długości (u Isochrysidales może wręcz być jej brak). Wici równe lub jedna nieco dłuższa od drugiej, zwykle dwie, umiejscowione mniej lub bardziej szczytowo. Brak plamki ocznej[5]. Wielu przedstawicieli klasy, tzw. kokolitofory, wytwarza wapienne skorupki zwane kokolitami (stąd nazwa), przy czym na podstawie badań filogenetycznych sugeruje się, że jest to historycznie cecha powszechna w tej klasie, a niezdolność do tworzenia kokolitów jest zjawiskiem wtórnym[2]. U niektórych skorupki organiczne nie pokrywają się wapienną płytką. Liczba chloroplastów od 0 do 4[5].
Ekologia
Emiliania huxleyi, należąca do rzędu Isochrysidales[6], jest najbardziej rozpowszechnionym kokolitoforem w oceanie. Ten gatunek formuje zakwity w Północnym Oceanie Atlantyckim, niekiedy pokrywające obszar nawet do tysiąca km²[7].
Innym z przedstawicieli kokolitoforów, który w chłodniejszych rejonach oceanu może dominować w fitoplanktonie i dawać zakwity, jest Phaeocystis (rząd Phaeocystales), rodzaj kosmopolityczny[8]. Toksyczne zakwity tworzone przez Chrysochromulina polylepis (rząd Prymnesiales), notowano w Cieśninach Duńskich[9], a pomory ryb wywołane zakwitami wód w słonawych duńskich jeziorach powodowanymi przez Prymnesium parvum opisywano już w pierwszej połowie XX w.[10]
Coccolithophyceae w zapisie kopalnym
Poddające się fosylizacji elementy Coccolithophyceae, czyli kokolity po raz pierwszy w zapisie skalnym obserwuje się w górnym triasie[11], ale liczne stają się dopiero w skałach jurajskich i młodszych [12]. Kokolity mają duże znaczenie w oznaczaniu wieku skał zwłaszcza kredy i kenozoiku[13]. Kokolity mają także duże znaczenie skałotwórcze, będąc jednym z głównych lub dominującym składnikiem kredy, a zwłaszcza tzw. kredy piszącej[14].
Przypisy
- ↑ M.D. Guiry, G.M. Guiry: Phylum: Haptophyta (ang.). Algaebase. [dostęp 2012-10-10].
- ↑ a b c Paul C. Silva, J. Throndsen, Wenche Eikrem. Revisiting the nomenclature of haptophytes (Commentary). „Phycologia”. 46 (4), s. 471–475, lipiec 2007. International Phycological Society. DOI: 10.2216/07-22.1. ISSN 0031-8884 (ang.).
- ↑ a b c M.D. Guiry, G.M. Guiry: Class Coccolithophyceae [Prymnesiophyceae] (ang.). Algaebase. [dostęp 2012-10-10].
- ↑ Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 525–526. (pol.)
- ↑ a b Sina M. Adl, Alastair G. B. Simpson i in. The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists. „Journal of Eukaryotic Microbiology”. 52 (5), s. 399–451, 2005. International Society of Protistologists. DOI: 10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x (ang.).
- ↑ WoRMS - World Register of Marine Species - Emiliania huxleyi (Lohmann) W.W.Hay & H.P.Mohler, 1967, www.marinespecies.org [dostęp 2017-04-12].
- ↑ Carol Lalli, Timothy Parsons, Biological Oceanography: An Introduction, Pergamon Press, 1993.
- ↑ K. W. Tang, H. H. Jakobsen, A. W. Visser. Phaeocystis globosa (Prymnesiophyceae) and the planktonic food web: Feeding, growth, and trophic interactions among grazers. „Limnology and Oceanography”. 46 (8), s. 1860–1870, 2001. DOI: 10.4319/lo.2001.46.8.1860 (ang.).
- ↑ Torkel Gissel Nielsen, Thomas Kiørboe, Peter Koefoed Bjørnsen. Effects of a Chrysochromulina polylepis subsurface bloom on the planktonic community. „Marine Ecology Progress Series”. 62, s. 21-35, 1990-04-05. Inter-Research. ISSN 0171-8630 (ang.).
- ↑ C.V. Otterstroem, E. Steemann Nielsen. Two cases of extensive mortality in fishes caused by the flagellate Prymnesium parvum. „Rep. Dan. Biol. Stn.”. 44, s. 5–24, 1939 (ang.).
- ↑ Bown, PR and Lees, JA and Young, JR (2004) Calcareous nannoplankton evolution and diversity through time. In: Thierstein, HR and Young, JR, (eds.): Coccolithophores : from molecular processes to global impact. SPRINGER-VERLAG BERLIN, strona 481, abstrakt
- ↑ Lehmann U. & Hillmer G., 1991: Bezkręgowce kopalne. Wydawnictwa Geologiczne, strona 37
- ↑ Ogg J.G., Ogg G. & Gradstein F.M., 2008: Geologic Time Scale. Cambridge Univ. Press, strony 118-124 (dla kredy); 131, 134-135 dla paleogenu i 141, 144 dla neogenu. W podanym źródle ważność stratygraficzną podaje się dla tzw. wapiennego nannoplanktonu, termin ten obejmuje głównie kokolity (porównaj: Bown, PR and Lees, JA and Young, JR (2004) Calcareous nannoplankton evolution and diversity through time. In: Thierstein, HR and Young, JR, (eds.): Coccolithophores: from molecular processes to global impact. SPRINGER-VERLAG BERLIN, strony 481 - 508 ), oprócz tego w przypadku paleogenu bezpośrednio wymieniono kokolity, a w przypadku neogenu rodzaj Discoaster.
- ↑ Wacław Ryka, Anna Maliszewska, 1991: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, hasła: kreda i kreda pisząca.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Coccolithophore bloom off Brittany, France. The chalky white exteriors of single-celled marine plants called coccolithophores are coloring the water of the Atlantic Ocean bright blue. Like other types of phytoplankton, coccolithophores are a source of food for marine organisms. Though coccoliths are small, they often form large, concentrated blooms that are visible from space. On June 15, 2004, the Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer (MODIS) on NASA’s Aqua satellite captured this image of a bloom off the coast of Brittany, France. The bloom had been developing for a few days before this image was taken.
Autor: Richard Lampitt, Jeremy Young, The Natural History Museum, London, Licencja: CC BY 2.5
Coccolithus pelagicus ssp. braarudii.
Coccolithus pelagicus; coccosphere. Location: N. Atlantic; 48N, -20E; 3200m
image sets Taxa - Coccolithophores - London NHM/Roscoff