Collegium Maius w Poznaniu

Collegium Maius
Symbol zabytku nr rej. A-210 z 8.11.1978[1]
Ilustracja
fasada budynku
Państwo Polska
MiejscowośćPoznań
Adresul. Fredry 10
Styl architektonicznyneobarok, neoklasycyzm
Rozpoczęcie budowy1908
Ukończenie budowy1910
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Collegium Maius”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Collegium Maius”
Ziemia52°24′34,86″N 16°55′08,94″E/52,409683 16,919150
Strona internetowa

Collegium Maius w Poznaniu – gmach wzniesiony na działce przy ulicy Fredry (dawniej Paulikirchstraße), pomiędzy ulicami Al. Niepodległości (dawniej Königsring) i Tadeusza Kościuszki (dawniej Ober Wall), w latach 19081910 w stylu neobarokowym z elementami stylu neoklasycznego, jako część Dzielnicy Cesarskiej.

Historia

Widok ze wschodniej części ul. Fredry (w tle Teatr Wielki)
Widok z perspektywy ul. Fredry od strony zachodniej

Budynek wzniesiono na potrzeby Komisji Kolonizacyjnej, powołanej przez Sejm Pruski z inicjatywy Otto von Bismarcka w 1886 w celu wykupu ziemi z rąk polskich i przekazaniu jej niemieckim osadnikom.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego przeniosła tu swoją siedzibę Naczelna Rada Ludowa, a później Urząd Osadniczy likwidujący kolonie utworzone przez Komisję Kolonizacyjną. Następnie budynek jako Collegium Medicum przejął Uniwersytet Poznański.

13 maja 1926 odbył się tutaj bardzo liczny wiec studencki przeciwko Józefowi Piłsudskiemu, zakończony pochodem na Plac Wolności. Powzięto decyzję o zawiązaniu Akademickiego Komitetu Obrony. Działania te zakończyły się fiaskiem i nie obroniły Poznania przed rządami sanacji[2].

W okresie okupacji hitlerowskiej w budynku mieściło się prezydium policji. Podczas wyzwalania miasta Poznania w styczniu i lutym 1945 o sam obiekt oraz w jego pobliżu toczyły się dość intensywne walki – ślady od odłamków do dziś widoczne są wewnątrz budynku. 2 marca 1940 harcerze Szarych Szeregów Zygmunt Ciesielski i Bernard Intek, współpracując z Adamem Plucińskim, wywiesili na kopule polska flagę[2].

Po reformie szkolnictwa wyższego z 1950, która utworzyła akademie medyczne, większość budynku zajmowała Akademia Medyczna w Poznaniu (dzisiejszy Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu), w tym jej władze, których siedziba znajduje się tu do dziś. Właścicielem collegium pozostawał jednak nadal Uniwersytet Poznański (dziś Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Od 2008 mieści się tu Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Po przeprowadzce wydziału na tyłach budynku powstała nowoczesna biblioteka dla studentów filologii klasycznej, słowiańskiej i polskiej. Jej uroczyste otwarcie nastąpiło 25 września 2009 roku[3].

Architektura i wystrój

Na osi głównej znajduje się półokrągły ryzalit przykryty kopułą, która obecnie nieznacznie różni się od swojego stanu pierwotnego m.in. jest niższa, bardziej przysadzista i posiada inne otwory okienne. Niegdyś elewację zdobiło 6 rzeźb ulokowanych na tamburze (miedzianej wówczas) kopuły: cystersa, Krzyżaka, mieszczańskiego Salzburczyka i Holendra oraz chłopów z Westfalii i Szwabii – „apostołów niosących niemiecką cywilizację na wschód” (usunięte dopiero w 1945). Godny uwagi jest hall główny o przeszklonym dachu, wyłożony różnobarwnym marmurem z obiegającą go wokół galerią. Wewnątrz hallu znajduje się popiersie Karola Marcinkowskiego.

Na fasadzie znajduje się tablica upamiętniająca brawurową akcję poznańskich harcerzy, którzy w 1940 na kopule będącego wówczas siedzibą policji budynku wywiesili polską flagę.

Zobacz też

  • Biblioteka Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM – przylega od tyłu

Przypisy

  1. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie. 2021-09-30. s. 165. [dostęp 2018-09-21].
  2. a b Jacek Y. Łuczak, Spacerownik Poznański, Biblioteka Gazety Wyborczej, Agora, Warszawa, 2013, s.126, ISBN 978-83-268-0055-9
  3. Otwarcie biblioteki www.mmpoznan.pl [dostęp 2010-04-30].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Poznań outline map.svg
Autor:

Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.

Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa lokalizacyjna Poznania
Greater Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.70 N
  • S: 51.05 N
  • W: 15.68 E
  • E: 19.19 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Fredry Poznań.jpg
Autor: Bedipoz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fredry Street in Poznań
Hol Collegium Maius Poznan.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hol Collegium Maius w Poznaniu.
PL-Posen-Universität.jpg
Autor: SchiDD, Licencja: CC BY-SA 4.0
Collegium Maius in Poznań (Universität) in Posen - Poznań, ul. Fredry 10
Stanislaw Kalandyk Plaque Poznan.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Płyta Stanisława Kalandyka w Collegium Maius UAM.
Collegium Maius w Poznaniu detal.jpg
Autor: Klapi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rzeźba mężczyzny nad bocznym wejściem do Collegium Maius (od al. Niepodległości), Poznań, Polska
Ławeczka Stanisława Kozierowskiego, Poznań, ul. Fredry.jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ławeczka Stanisława Kozierowskiego, Poznań, ul. Fredry - przed Collegium Maius UAM.
Stanislaw Pawlowski plaque Poznan.JPG
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Płyta Stanisława Pawłowskiego, Poznań, Collegium Maius UAM.
Collegium Maius RB2.JPG
Autor: Radomil talk, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ehemaliges Gebäude der Preußischen Ansiedlungskommission, heute Collegium Maius in Posen