Columbia (imię)

Spersonifikowana Columbia na plakacie patriotycznym z I wojny światowej

Columbia – poetyckie określenie Ameryki i żeńska personifikacja Stanów Zjednoczonych. Stanowiło ono inspirację dla nazywania tym imieniem wielu osób, miejsc, obiektów, instytucji i przedsiębiorstw na półkuli zachodniej i nie tylko.

Etymologia

Columbia jest nowołacińskim toponimem zbudowanym z rdzenia Columb- pochodzącego od nazwiska podróżnika Krzysztofa Kolumba oraz końcówki -ia, popularnej w łacińskich nazwach krajów (np. Britannia „Brytania”, Gallia „Galia”). Oznacza zatem „Ziemia Kolumba”.

Historia

Columbia ma na sobie okręt wojenny, będący jej „wielkanocnym czepkiem”, na którym widnieje napis „World Power” (okładka „Puck”, 6 kwietnia 1901 roku.)

Imię Columbia określające „Amerykę” (rozumianą jako „Europejskie kolonie w Nowym Świecie”) znalazło się po raz pierwszy w cotygodniowej relacji z debat parlamentu brytyjskiego, która ukazywała się w Gentleman’s Magazine^[1][2]. Publikowanie debat parlamentarnych było technicznie nielegalne, więc zostały one wydane pod ukrytą nazwą Reports of the Debates of the Senate of Lilliput, a fikcyjne nazwy były używane przez większość osób i miejsc, które znalazły się w zapisie. Większość z nich było przejrzystymi anagramami, lub podobnymi zniekształceniami prawdziwych imion; niektóre z nich były zaczerpnięte bezpośrednio z powieści Jonathana Swifta, Podróże Guliwera, a kilka z nich występowało w klasycznym lub neoklasycznym stylu. Takimi były lerne oznaczające Irlandię, Iberia - będąca określeniem Hiszpanii i Columbia - określenie Ameryki (rozumianej jako „Europejskie kolonie w Nowym Świecie”)^[3].

Wydaje się, że nazwa została ukuta przez Samuela Johnsona, którego uważano za autora wprowadzającego eseju („Columbia” już się pojawia w nim), w którym tłumaczył niezwykłość wynikającą z zamiany angielskich nazw na ich odpowiedniki w postaci „liliputów”. Johnson zanotował imię także w Debates w latach 1740-1743. Nazwa pojawiała się później w Gentleman’s Magazine do grudnia 1746 roku. Columbia jest oczywistą kalką językową Ameryki, której podstawę stanowią: nazwisko odkrywcy, Krzysztofa Kolumba i imię nieco mniej znanego Amerigo Vespucciego.

Gdyby postanowienia parlamentu, których wiele decyzji miało bezpośredni wpływ na kolonie, były rozprowadzane i ściśle przestrzegane w brytyjskich koloniach w Ameryce, imię „Columbia” byłoby kojarzone z pokoleniem założycieli Stanów Zjednoczonych.

W drugiej połowie XVIII wieku amerykańscy koloniści zaczęli nabywać poczucia tożsamości, odrębnej od tego jakie posiadali ich brytyjscy kuzyni po drugiej stronie Oceanu. W tym czasie wspólnym zwyczajem w wielu europejskich państwach było używanie łacińskiego imienia w formalnych czy poetyckich kontekstach by dodać sobie dodatkowy stopień poważania w danym kraju. W wielu przypadkach narodowości były spersonifikowanymi pseudo-klasycznymi boginiami o łacińskich imionach^[4]. W efekcie w Ameryce, jako kontynencie nieznanym i nie nazwanym przez Rzymian zwyczaj ten mógł ulec naśladowaniu.

W czasie rewolucji amerykańskiej imię Columbia utraciło komiczny wydźwięk odnoszący się do „liliputów” i ugruntowało się jako alternatywna lub poetycka nazwa dla Ameryki. Nazwa Columbia pojawia się na przykład w kolekcji bezpłatnych wierszy napisanych przez absolwentów Uniwersytetu Harvarda w 1761 roku z okazji koronacji i małżeństwa brytyjskiego króla, Jerzego III^[5]:

Behold, Britannia! in thy favour'd Isle;

At distance, thou, Columbia! view thy Prince,

For ancestors renowned, for virtues more^[6];

Nazwa „Columbia” szybko zaczęła być stosowana na wiele sposobów, odzwierciedlając amerykańską tożsamość. Zbudowany w 1773 w Massachusetts statek otrzymał miano Columbia, a później stał się sławny jako statek badawczy i użyczył swojej nazwy dla innych „Columbii”.

Personifikacja

Personifikacja Columbii, na opakowaniu fonografu firmy Columbia Records

Jako pół-mityczna postać Columbia pojawia się po raz pierwszy w poezji Philisa Weathleya, począwszy od 1776 roku, podczas wojny o niepodległość:

One century scarce perform'd its destined round,

When Gallic powers Columbia's fury found;

And so may you, whoever dares disgrace

The land of freedom's heaven-defended race!

Fix'd are the eyes of nations on the scales,

For in their hopes Columbia's arm prevails^[7].

Szczególnie w XIX wieku Columbia była przedstawiana jako bogini - kobieca narodowa personifikacja Stanów Zjednoczonych, porównywalna do Brytanii, włoskiej Italii turrity i francuskiej Marianne, często występujących w politycznych karykaturach XIX i początków XX wieku. Personifikacja Ameryki nazywana była czasem „Lady Columbia” lub „Miss Columbia”.

Wizerunek spersonifikowanej Columbii nigdy nie został ustalony, ale prezentowana była najczęściej jako kobieta między młodym a średnim wiekiem, nosząca klasycznie drapowane szaty, ozdobione gwiazdami i paskami. W popularnej wersji występowała w czerwono-białej sukni w paski i miała na sobie niebieską bluzkę, szal lub skrzydła ozdobione białymi gwiazdkami. Jej fryzura bywała zróżnicowana; czasem wpięte w nią pióra przypominały fryzury Indian, a innym razem miała na sobie wieniec laurowy, lecz najczęściej na jej głowie widniała czapka frygijska.

Posągi spersonifikowanej Columbii można znaleźć w następujących miejscach:

• Statue of Freedom - pochodząca z 1863 roku, znajdująca się na szczycie amerykańskiego Kapitolu choć nie jest obecnie nazywana „Columbią”, to jednak posiada wiele charakterystycznych dla niej cech.
• na szczycie Memorial Hall w Filadelfii, zbudowana w 1876 roku.
• W Jackson Park w Chicago znajduje się Statue of Republic („Golden Lady”), która również uznawana jest jako Columbia
• W National Memorial Cemetery of the Pacific pochodząca z 1949 roku.

Przypisy