Coprinus
| ||
 Czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus) | ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
|---|---|---|
| Królestwo | grzyby | |
| Typ | podstawczaki | |
| Klasa | pieczarniaki | |
| Rząd | pieczarkowce | |
| Rodzina | pieczarkowate | |
| Rodzaj | czernidłak | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Coprinus Pers. Tent. disp. meth. fung.: 62 (Lipsk, 1797) | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
Coprinus comatus (O.F. Müll.) Pers. | ||
_Fries_186992.jpg)
Coprinus Pers. (czernidłak) – rodzaj grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji: Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[1].
Rodzaj ten utworzony został w 1797 r. przez H.Ch. Persoona[1]. Zaliczono do niego grzyby o czarnym wysypie zarodników, których blaszki a nawet całe owocniki podczas dojrzewania rozpływają się w czarną ciecz. Prowadzone w latach 90. XX w.i na początku XXI wieku badania z zakresu filogenetyki molekularnej wykazały jednak, że jest to takson polifiletyczny, a cecha rozpływania się owocników w ciecz powstawała podczas ewolucji co najmniej trzykrotnie. W związku z tym rodzaj Coprinus rozbity został na kilka rodzajów: Coprinellus, Coprinopsis, Parasola[2].
Naukowa nazwa Coprinus oznacza żyjący na łajnie[3]. Polską nazwę czernidłak podał Franciszek Błoński w 1889 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, czubajka, kołpak, kołpaczek, sowa[4].
Charakterystyka
Kapelusze łuskowate, włoskowate, połyskujące lub nagie, promieniowo pofałdowane lub bruzdkowane. Blaszki początkowo blade, później szarzejące i stopniowo czerniejące, u góry przyczepione, rzadko wolne. Trzony z pierścieniem lub (rzadko) bez pierścienia. Wysyp zarodników ciemnobrązowy do czarnego. Zarodniki gładkie lub szorstkie. Trama blaszek regularna (strzępki biegną równolegle)[5].
Wszystkie gatunki Coprinus, Coprinopsis i Coprinellus są saprotrofami, liczne rozwijają się na odchodach, zwłaszcza koni i była, ale nie wszystkie. Niektóre rozwijają się także na odpadach organicznych, kompoście, stertach gnijącej słomy, słomy zmieszanej z łajnem, itp[4]
Synonimy: Annularius Roussel, Coprinusella (Peck) Zerov, Ephemerocybe Fayod, Lentispora Fayod, Onchopus P. Karst., Pselliophora P. Karst., Pseudocoprinus Kühner[6].
Cechą charakterystyczną różniącą gatunki z rodzaju Coprinus od podobnych gatunków Coprinopsis, Coprinellus i Parasola jest brak promienistego żłobkowania kapelusza[2].
Gatunki występujące w Polsce
- Coprinus aphthosus Fr. 1838[7]
- Coprinus comatus (O.F. Müll.) Pers. – czernidłak kołpakowaty
- Coprinus equinus Chełch. 1899[7]
- Coprinus fuscescens (Schaeff.) Fr. 1838 – czernidłak orzechowy[7]
- Coprinus roris Quél. 1878[7]
- Coprinus sociatus (Schumach.) Fr. 1838[7]
- Coprinus sterquilinus (Fr.) Fr. – czernidłak wielkopierścieniowy
- Coprinus velatus Quél. 1877[7]
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[8]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[4].
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum [dostęp 2013-09-15] (ang.).
- ↑ a b B. Gierczyk i in.. Rare species of the genus Coprinus Pers. s. lato. „Acta Mycologica”. 46, s. 27-73, 2011 (ang.).
- ↑ Coprinopsis picacea (Bull.) Redhead, Vilgalys & Moncalvo – Magpie Inkcap, First naturedata dostępu = 2020-11-13 (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ Ewald Gerhardt, Stefan Łukomski (tłum.), Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2
- ↑ Species Fungorum [dostęp 2013-09-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f Według Index Fungorum takson niepewny
- ↑ Index Fungorum (gatunki) (ang.). [dostęp 2013-09-20].
Media użyte na tej stronie
Autor: A. Uciechowska, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus)
Autor: This image was created by user Copyright ©2011 TimmiT at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
Coprinus sterquilinus (Fries) Fries