Cornelis Tromp

Cornelis Tromp
admirał
Data i miejsce urodzenia	9 września 1629 Rotterdam
Data i miejsce śmierci	29 maja 1691 Amsterdam
Przebieg służby
Siły zbrojne	Koninklijke Marine
Główne wojny i bitwy	I wojna angielsko-holenderska II wojna angielsko-holenderska bitwa morska pod Texel
Odznaczenia

Cornelis Maartenszoon Tromp (ur. 9 września 1629 w Rotterdamie, zm. 29 maja 1691 w Amsterdamie) - admirał holenderski.

Urodził się jako drugi syn admirała porucznika (Luitenant Admiraal) Maartena Trompa i Dignom Cornelisdochter de Haes.

Początki i pierwszy występek

W 1642 został wysłany do Harfleur we Francji, by uczyć się języka od kalwińskiego kaznodziei. 1 września 1643 dołączył do ojca na jego okręcie flagowym Aemilia. We wrześniu 1645 został porucznikiem (Luitenant). 22 sierpnia 1649 został pełnym kapitanem. Służył podczas pierwszej wojny angielsko-holenderskiej, walczył w bitwie pod Livorno, lecz nie otrzymał dowództwa nad flotą śródziemnomorską po śmierci Van Galena, awansując jedynie na kontradmirała Admiralicji Maas dnia 11 listopada 1653 po śmierci swego ukochanego ojca Maartena. W 1656 brał udział w odsieczy Gdańska. W 1658 wyszło na jaw, że używał powierzonego sobie okrętu wojennego do przewożenia towarów luksusowych. Ukarano go grzywną i zakazano dowodzenia okrętem do 1662.

Wiceadmirał, wojna z Anglią, kolejna kara i intrygi

29 stycznia 1665, tuż przed drugą wojną angielsko-holenderską awansował na wiceadmirała. W bitwie pod Lowestoft zapobiegł katastrofie przejmując dowództwo nad flotą i umożliwiając wycofanie większości sił holenderskich.

Zyskując nagle popularność 23 lipca 1665 otrzymał tymczasowo naczelne dowództwo nad flotą holenderską jako admirał-porucznik (Luitenant Admiraal), lecz musiał zrzec się tej funkcji (ale nie stopnia) na rzecz admirała-porucznika De Ruytera. Po przeniesieniu do Admiralicji Amsterdamu walczył w bitwie czterodniowej oraz w bitwie pod North Foreland. Po tej bitwie został obwiniony przez De Ruytera o niesubordynację i odsunięty od służby w sierpniu 1666. W tym okresie podejrzewany był także o udział w spiskach przeciwko rządowi Holandii.

Oranżyści przy władzy

Gdy do władzy w Holandii doszli Oranżyści (Tromp był ich gorącym zwolennikiem), wrócił do służby we flocie holenderskiej w kwietniu 1673, by walczyć podczas trzeciej wojny angielsko-holenderskiej przeciwko Francuzom i Anglikom. Pod wodzą De Ruytera wziął udział w trzech bitwach, a wyróżnił się w dwóch - pod Schooneveld i pod Texel w sierpniu 1673. Walczył przy tym ze swoim osobistym wrogiem Edwardem Spraggem (który utonął). Miał bardzo duży udział w zamordowaniu Johana de Witta i Cornelisa de Witta w 1672. W 1675 król Anglii Karol II nadał mu tytuł baroneta, jednak podczas wizyty w Oksfordzie odmówiono mu przyznania tytułu doktora honoris causa.

Służba w Danii

8 maja 1676 został Admirałem Generałem duńskiej floty oraz kawalerem Orderu Słonia, najwyższego odznaczenie królestwa Danii. W 1677 król Danii Chrystian V obdarzył go tytułem hrabiego. Pobił Szwedów w bitwie pod Olandią; było to jedyne jego zwycięstwo jako dowódcy floty.

Naczelny wódz floty Holandii, bezczynność i śmierć

Dnia 6 lutego 1679 został Admirałem Porucznikiem Generałem (luitenant-admiraal-generaal) floty holenderskiej. Jednak wojna z Anglią już się skończyła i Tromp nigdy nie walczył na tym stanowisku. W Anglii władzę przejął Wilhelm III Orański, którego Tromp był gorącym zwolennikiem. Od tego momentu, aż do śmierci Trompa, Holandia nie miała poważnego przeciwnika na morzu. Cornelis Tromp zmarł w Amsterdamie w 1691, z umysłem zniszczonym przez alkohol i wyrzuty sumienia, jako oficjalny wódz holenderskiej floty.

Próba oceny

Tromp był bardzo agresywnym dowódcą eskadry który osobiście rozkoszował się walką, preferując bezpośredni atak z wykorzystaniem korzystnego wiatru nad taktykę linii bojowej. Wskutek takiego temperamentu musiał często zmieniać okręt w trakcie bitwy: 4 razy podczas bitwy czterodniowej, 3 razy pod Schooneveld i 2 razy pod Texel. Pomimo niebezpieczeństwa, na jakie narażał swoje załogi, był przez nich lubiany, głównie z powodu swobodnych obyczajów. Oficerów równych mu stopniem, lub wyższych, traktował natomiast z pogardą i lekceważeniem. Do dziś kojarzony jest z brakiem dyscypliny. Był niezwykle zazdrosny o sławę De Ruytera, jednak zawsze traktował go z szacunkiem.

Tromp usiłował naśladować życie wysokiej arystokracji, co ułatwić miało mu poślubienie w 1667 bogatej starszej wdowy Margarethy van Raephorst. Nie miał dzieci. Siedząc dłużej w domu, nie wiedział co robić, więc szybko zaczynał się nudzić i gnuśnieć. Miał reputację wielkiego pijaka, stąd wiele gospód tamtych czasów nazwanych zostało jego imieniem. Był człowiekiem próżnym, mającym niezwykle wysokie mniemanie o sobie, co powodowało, że nie potrafił współpracować z innymi. Czuł, że jako syn słynnego ojca, stawał się niejako dziedzicznym morskim bohaterem. Podczas całego życia pozował do 22 portretów, co było rekordem XVII wieku. Jak cała jego rodzina był fanatycznym zwolennikiem Oranżystów, biorąc udział w ich planach, szczególnie tych organizowanych przez szwagra Johana Kievita, bystrego i pozbawionego wszelkich skrupułów intryganta. W późniejszych latach wycofał się z udziału w ciemnych machinacjach. Zmarł cierpiąc z powodu żalu i licznych wyrzutów sumienia związanych z jego udziałem w wielu podłościach i zbrodniach organizowanych przez Oranżystów.