Cracoviae Merenti

Medal Cracoviae Merenti – wyróżnienie nadawane przez Radę Miasta Krakowa osobom, organizacjom i instytucjom szczególnie zasłużonym dla miasta Krakowa. Został ustanowiony uchwałą Rady Miasta Krakowa w 1992[1]. Posiada trzy klasy: medal złoty, srebrny i (od 1998) brązowy.

Historia

Medal ustanowiony w 1992 roku początkowo przyznawała Rada Miasta na wniosek Kapituły Medalu, która składała się z Prezydenta Miasta jako Przewodniczącego i członków wybieranych przez Radę Miasta na okres 6 lat spośród osób wyróżnionych medalem. Kapituła ustalała szczegółowe zasady przyznawania medalu oraz regulamin określający sposób jego noszenia. Wprowadzono dwie klasy medalu: złoty i srebrny. Medal miał być przyznawany w liczbie 3 złote w ciągu 3 lat i 6 srebrnych rocznie[2]. W 1993 roku zamieniono Kapitułę na Komisję Medalu „Cracoviae Merenti”[3].

W 1997 roku ustanowiono, że medal złoty przyznany w 1993 roku Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, będzie jedynym Złotym Medalem „Cracoviae Merenti” przyznanym osobie. Od tego momentu otrzymują go tylko organizacje lub instytucje szczególnie zasłużone dla Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa[4]. Od 1998 roku medal posiada trzy klasy: złoty, srebrny i brązowy. Zmieniono także przepis dotyczący liczby przyznawanych medali: 1 złoty, 3 srebrne i 6 brązowych w okresie kadencji Rady Miasta[5]. Liczba przyznawanych medali może się zmienić po uchwaleniu osobnej uchwały np. w kadencji 1998-2002 z uwagi na przypadające jubileusze Rada Miasta Krakowa zdecydowała o przyznaniu 2 medali złotych[6]. Podobne decyzje zapadły także w innych kadencjach. W 2006 roku ustalono, że do Komisji Medalu oprócz prezydenta miasta wchodzić będą metropolita krakowski i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego[7].

Wygląd medalu

Jest to krążek o średnicy 60 mm. Na awersie medalu widnieje herb Krakowa, Wzgórze Wawelskie[8] i napis „CRACOVIAE MERENTI” („zasłużony dla Krakowa”), na rewersie natomiast wizerunek królowej Jadwigi według portretu Jana Matejki i napis „HEDVIGIS REGINA POLONIAE PRINCEPS LITHUANIAE et HERES RUSIAE” („Jadwiga królowa Polski, księżna Litwy i dziedziczka Rusi”). Każdy przyznany medal otrzymuje kolejny numer, który wytłacza się na rancie, na prawo od awersu[2].

Autorem projektu medalu wyłonionym w konkursie w latach 90. jest artysta rzeźbiarz Kazimierz Adamski[9].

Lista laureatów

(numer kolejny oznacza numer medalu jaki został przyznany i podany w tytule odpowiedniej uchwały[10]).

Złote medale
  1. Jan Paweł II – 1993
  2. Biskupstwo Krakowskie – 1999
  3. Uniwersytet Jagielloński – 1999
  4. Towarzystwo Strzeleckie „Bractwo Kurkowe” w Krakowie – 2005
  5. Szpital Zakonu Bonifratrów św. Jana Grandego w Krakowie – 2009
  6. Krakowska Kongregacja Kupiecka – 2010
  7. Zamek Królewski na Wawelu – 2020
Srebrne medale
  1. Krzysztof Penderecki – 1993
  2. Karolina Lanckorońska – 1995
  3. Krystyna Zachwatowicz-Wajda i Andrzej Wajda – 1995
  4. Jerzy Turowicz – 1995
  5. Jerzy Wyrozumski – 1995
  6. Peter Schönlein – 1996
  7. Karl Dedecius – 1997
  8. Jan Deszcz – 1997
  9. Ludwik Piechnik – 1997
  10. Jacek Woźniakowski – 1997
  11. Jan Nowak-Jeziorański – 1997
  12. Jerzy Nowosielski – 1999
  13. Józef Mońka – 2000
  14. Zbigniew Stanisław Chojnacki – 2000
  15. Miejska Straż Pożarna w Krakowie – 2003
  16. Akademia Ekonomiczna w Krakowie – 2004
  17. Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie – 2005
  18. Klub Sportowy „Cracovia” i Towarzystwo Sportowe „Wisła” – 2006
  19. Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa – 2007
  20. Chorągiew Krakowska Związku Harcerstwa Polskiego oraz Okręg Małopolski Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej – 2008
  21. Akademicki Związek Sportowy w Krakowie – 2009
  22. Krakowskie Pogotowie Ratunkowe – 2011
  23. Małopolski Cech Rzemieślników i Przedsiębiorstw Budowlanych – 2012
  24. Radio Kraków – 2012
  25. Arka Pana – Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Krakowie – 2012
  26. Komisja Robotnicza Hutników NSZZ Solidarność – 2013
  27. Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie – 2013
  28. Franciszek Macharski – 2015
  29. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa – 2017
  30. Jan Andrzej Kłoczowski – 2017
  31. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, obecnie Muzeum Krakowa – 2019
  32. Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie – 2020
  33. Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – 2020
  34. Tygodnik Powszechny – 2022
  35. Muzeum Narodowe – 2022
  36. Wodociągi Miasta Krakowa S.A. – 2022
Brązowe medale
  1. Kazimierz Fugiel – 1998
  2. Elie Gervois – 1998
  3. Marjorie Salisbury – 1998
  4. Karol Paluch – 2000
  5. Jerzy Bryła – 2001
  6. Tadeusz Piekarz – 2001
  7. Adam Bielański – 2002
  8. Stanisław Małysiak – 2002
  9. Czesław Marchewczyk – 2002
  10. Władysław Godyń – 2004
  11. Józef Skotnicki – 2004
  12. Edward Szymański – 2004
  13. Stanisław Jan Gałoński – 2005
  14. Bronisław Chromy – 2005
  15. Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” – 2007
  16. Hospicjum św. Łazarza – 2007
  17. Zofia Żelazny i Zdzisław Żelazny – 2007
  18. Zdzisław Żygulski – 2007
  19. Chór Mariański – 2008
  20. Eugeniusz Waniek – 2008
  21. Andrzej Kosiniak-Kamysz – 2012
  22. Stefan Dousa – 2013
  23. Jadwiga Romańska-Gabryś – 2013
  24. Stanisława Centkowska – 2013
  25. Wincenty Kućma – 2014
  26. Małopolska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych – 2014
  27. Opera Krakowska – 2015
  28. Sobiesław Zasada – 2015
  29. Okręgowa Izba Aptekarska w Krakowie – 2016
  30. Towarzystwo Lekarskie Krakowskie – 2017
  31. Studencki Komitet Solidarności – 2017
  32. Okręgowa Izba Radców Prawnych w Krakowie – 2018
  33. Komitety Obywatelskie – 2018
  34. Wojciech Plewiński – 2018
  35. Antoni Borgosz – 2018
  36. Krzysztof Wielgus – 2019
  37. Jan Ostrowski – 2020
  38. Mieczysław Kazłowski – 2020
  39. Kazimierz Barczyk – 2020

Przypisy

  1. ↑ Uchwała nr LIV/370/92 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 1992 r. w sprawie ustanowienia Medalu „CRACOVIAE MERENTI” za zasługi dla Miasta Krakowa.
  2. ↑ a b Uchwała Nr LIV/370/92 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 czerwca 1992 roku. [dostęp 2021-12-27].
  3. ↑ Uchwała Nr LXXX/512/93 Rady Miasta Krakowa z dnia 2 kwietnia 1993 roku. [dostęp 2021-12-27].
  4. ↑ Uchwała Nr LXXXIV/795/97 Rady Miasta Krakowa z dnia 4 czerwca 1997 roku. [dostęp 2021-12-27].
  5. ↑ Uchwała Nr CIII/954/98 Rady Miasta Krakowa z dnia 7 stycznia 1998 roku. [dostęp 2021-12-27].
  6. ↑ Uchwała Nr XIX/143/99 Rady Miasta Krakowa z dnia 12 maja 1999 roku. [dostęp 2021-12-27].
  7. ↑ Uchwała Nr CX/1101/06 Rady Miasta Krakowa z dnia 24 maja 2006 roku. [dostęp 2021-12-27].
  8. ↑ medal „Cracovia Merenti”. [dostęp 2021-12-27].
  9. ↑ medal „Cracovia Merenti”. [dostęp 2021-12-27].
  10. ↑ Laureaci Cracoviae Merenti.