Cuchna nawozowa
| Scathophaga stercoraria[1] | |||
| L., 1758 | |||
 Cuchna nawozowa wysysająca ciało muchy | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | Scathophaga | ||
| Gatunek | cuchna nawozowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Cuchna nawozowa (Scathophaga stercoraria L.) – gatunek owada z rzędu muchówek.
Występowanie
Cuchna nawozowa występuje w całym państwie holarktycznym. Została również sztucznie wprowadzona do Afryki Południowej[2].
Morfologia
Samce cuchny nawozowej mają rude owłosienie, natomiast samice oliwko-zielone. Różnią się one również wielkością – samce są większe. Mają one również silne nogi posiadające pazury, służące im do walki o samicę[3].
Ekologia
Cuchna nawozowa występuje na różnych siedliskach. Na pastwiskach, wysypiskach odpadów i gnojowiskach. Larwy owada należą do saprofagów. Odżywiają się odchodami ssaków[2]. Samce żywią się innymi owadami, głównie muchówkami. Rozmnażanie cuchny nawozowej odbywa się na odchodach bydła. Pierwsze przylatują samce, a następnie samice, których jest mniej. Gdy przylatuje płeć żeńska, jest szybko oblegana przez płeć przeciwną. Następuje walka między samcami o samice. Wygrywa ten, który jako pierwszy usadowi się na samicy i rozpocznie kopulację. Nie odstępuje on od samicy, aż do momentu złożenia jaj. Gdy inny samiec dotknie samicę następuje zacięta walka, podczas której mogą zostać zgniecione składane jaja, a także sama samica[3].
Postać dorosła odżywia się między innymi drobnymi owadami. Wysysa ich ciało za pomocą zaostrzonego ryjka. Larwy odżywiają się odchodami, głównie bydła.
Do kopulacji dochodzi na świeżych jeszcze odchodach bydła. Wkrótce po kopulacji samica składa do tych odchodów oskrzydełkowane jaja o długości ok. 1 mm. Rozwój larw o długości ok. 10 mm odbywa się w odchodach.
Populacje Scathophaga stercoraria występujące powyżej 1500 m n.p.m., wyraźnie różnią się od tych zamieszkujących 500 m n.p.m. Te występujące w wyższych partiach cechuje mniejsza wielkość i różnorodność płciowa. Samce są niewiele większe od samic. Ponadto składane jaja są większe od tych znajdujących się w niższych partiach[4].
Znaczenie
Dzięki swemu krótkiemu cyklowi życiowemu i łatwości manipulacji eksperymentalnej cuchna nawozowa jest często wykorzystywana do badań nad działaniem genów, oraz jak warunki środowiska wpływają na enzymy i allele genów[5].
Przez to, że larwy owada są saprofagami odżywiającymi się bydlęcymi odchodami, przyczyniają się one do szybkiego niszczenia obornika[3].
Przypisy
- ↑ a b Scathophaga stercoraria, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Przybyłowicz Ł., Atlas owadów, „Pascal”, 2008.
- ↑ a b c Kozłowski M. W., Owady Polski Tom I, „Multico Oficyna wydawnicza”, 2008.
- ↑ W.U. Blanckenhorn, Altitudinal life history variation in the dung flies Scathophaga stercoraria and Sepsis cynipsea, „Oecologia”, 3, 1997, s. 342–352, DOI: 10.1007/s004420050092, ISSN 0029-8549 [dostęp 2016-03-21] (ang.).
- ↑ Wolf U. Blanckenhorn i inni, Temperature-mediated microhabitat choice and development time based on the pgm locus in the yellow dung fly Scathophaga stercoraria, „Biological Journal of the Linnean Society”, 3, 2012, s. 686–696, DOI: 10.1111/j.1095-8312.2012.01955.x, ISSN 1095-8312 [dostęp 2016-03-21] (ang.).
Bibliografia
- Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
Media użyte na tej stronie