Cud domu brandenburskiego

Fryderyk II Wielki
Piotr III Romanow

Cud domu brandenburskiego (niem. Mirakel des Hauses Brandenburg) – wydarzenie podczas wojny siedmioletniej, które uniemożliwiło koalicji antypruskiej ostateczne pokonanie Królestwa Prus[1].

Pierwszy cud

Do pierwszego cudu domu Brandenburskiego doszło po przegranej przez Prusy bitwie pod Kunowicami (12 sierpnia 1759 roku), kiedy rosyjski generał-feldmarszałek Piotr Sałtykow nie zdecydował się na marsz na Berlin, ani na dalsze efektywne współdziałanie z Austriakami. Tym samym koalicja antypruska nie wykorzystała wielkiego zwycięstwa. Umożliwiło to odtworzenie armii i kontynuowanie wojny przez Prusy[2]. Określenie „cud” ukuł sam Fryderyk II Wielki, pisząc do swojego brata Henryka Pruskiego[3]:

„Ogłaszam Wam cud domu Brandenburskiego. W czasie gdy wróg, po przekroczeniu Odry, mógł zdecydować się na drugą bitwę i zakończyć wojnę, wycofał się w kierunku Müllrose i Lieberose”

Drugi cud

Głośniejszy i bardziej znany w historii stał się jednak kolejny „cud” z 5 stycznia 1762: po śmierci carycy Elżbiety Romanowej jej następca, Piotr III Romanow, który w przeciwieństwie do poprzedniczki był germanofilem i zwolennikiem Fryderyka II Wielkiego, wycofał swoje wojska z linii frontu i przekazał część armii Fryderykowi. Za przykładem Piotra III poszła Szwecja, zawierając z Prusami pokój. Król wzmocniony na duchu przeprowadzał ofensywy na Śląsku i w Saksonii, zmuszając Austriaków do odwrotu. Spowodowało to nieoczekiwany zwrot w wojnie siedmioletniej[2]. Po kilku miesiącach rządów w Imperium Rosyjskim Piotra III zamordowano. Jego następczyni Katarzyna II stwierdziła, że ani klęska, ani zwycięstwo Prus nie leżą w interesie Imperium i formalnie wycofała się z wojny[1].

Śmierć Elżbiety Romanowej i działania jej następców były tak niespodziewane, że zwykło się nazywać je cudem.

II wojna światowa

Lutz Schwerin von Krosigk w swoich wspomnieniach pisał, że podczas II wojny światowej w kwietniu 1945 roku Joseph Goebbels opowiedział Adolfowi Hitlerowi w führerbunkerze rozdział z książki Thomasa Carlyle’a dotyczący historii cudu domu brandenburskiego. Hitler wzruszył się opowiedzianą historią. Po kilku dniach do Berlina dotarła wiadomość o śmierci prezydenta Stanów Zjednoczonych Franklina Roosvelta. Führer pełny nadziei widział w tym trzeci cud domu brandenburskiego, licząc na rozpad koalicji antyhitlerowskiej. Jednakże do cudu nie doszło, a Berlin został zdobyty[4][5][6].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Cud domu brandenburskiego, polskieradio.pl, 5 stycznia 2021 [dostęp 2021-10-02] (pol.).
  2. ↑ a b Stanisław Salmonowicz: Fryderyk II. Wrocław: Ossolineum, 1981. ISBN 83-04-02004-1.
  3. ↑ 1701 – 1871 гг. Прусское королевство, runivers.ru [dostęp 2021-10-02] (ros.).
  4. ↑ Hugh Trevor-Roper: Ostatnie dni Hitlera. Londyn: Papermac, 1995.
  5. ↑ «Чудо Бранденбургского дома»: как Гитлер надеялся победить в 1945 году, russian7.ru [dostęp 2021-10-02] (ros.).
  6. ↑ The Führer’s reading habits, irishtimes.com, 20 grudnia 2008 [dostęp 2021-10-02] (ang.).

Bibliografia

  • Stanisław Salmonowicz: Fryderyk II. Wrocław: Ossolineum, 1981. ISBN 83-04-02004-1.

Media użyte na tej stronie