Cuda Jezusa

Cuda Jezusa
Cud w Kanie, Giotto, XIV w.
Uzdrowienie opętanego w Kafarnaum, fresk w Lambach, XI w.
Obfity połów, James Tissot, XIX w.
Wskrzeszenie młodzieńca z Nain, kaplica w Nain, Izrael, XIX w.
Uzdrowienie trędowatego, Jean-Marie Doze, XIX w.
Uzdrowienie syna setnika, Kodeks Egberti, X w.
Uzdrowienie teściowej Piotra, John Bridges, XIX w.
Egzorcyzmy o zachodzie słońca, "Die Bibel in Bildern", 1860
Uciszenie burzy na jeziorze, Rembrandt, 1633
Dwaj opętani w kraju Gadareńczyków, kodeks średniowieczny
Uzdrowienie paralityka w Kafarnaum, mozaika w Rawennie, VI w.
Córka Jaira, Ilja Riepin, 1871
Kobieta cierpiąca na krwotok, katakumby rzymskie, VI w.
Uzdrowienie dwóch niewidomych, Julius Schnorr, XIX w.
Uzdrowienie opętanego niemowy, Gustave Doré, 1865
Uzdrowienie chromego nad sadzawką, Palma Giovane, 1592
Człowiek z uschłą ręką, mozaika w Palermo, XII w.
Wskrzeszenie Łazarza, Vincent van Gogh, XIX w.
Uzdrowienie kobiety w szabat, James Tissot, XIX w.
Pierwsze rozmnożenie chleba, Theodor Schnell, Mochenwangen, XIX-XX w.
Jezus chodzi po jeziorze, kapitel z Nazaretu, XI-XII w.
Jezus uzdrawiający, Gustave Doré, 1865
Córka kobiety kananejskiej, kodeks z XV w.
Uzdrowienie głuchoniemego w Dekapolis, Bartholomeus Breenbergh, 1635
Drugie rozmnożenie chleba, James Tissot, XIX w.
(c) Moira Burke, CC BY-SA 2.0
Uzdrowienie niewidomego w Betsaidzie, Gioacchino Assereto, ok. 1640
Przemienienie Pańskie, mozaika w monastyrze na Synaju, VI w.
Uzdrowienie opętanego chłopca, kodeks średniowieczny
Moneta w pyszczku ryby, kodeks z XV w.
Dziesięciu trędowatych, James Tissot, XIX w.

Cuda Jezusanadprzyrodzone czyny Jezusa, których według chrześcijan miał dokonać w okresie swojej działalności w Ziemi Świętej, jak to zostało opisane w Ewangeliach. Opisy cudów stanowią jedną trzecią materiału literackiego Ewangelii[1].

Ewangelista Jan napisał, iż tylko część cudów dokonanych przez Chrystusa została opisana w Ewangeliach[2]. Teologia chrześcijańska zamyka je w czterech kategoriach: uzdrowienia fizyczne, egzorcyzmy (uwolnienia opętanych osób od złych duchów), wskrzeszenia umarłych i cuda nad naturą fizyczną.

W Ewangeliach synoptycznych, tzn. u Mateusza, Marka i Łukasza, Jezus odrzuca żądanie Żydów, by cudem poświadczył autorytet z którym naucza[3]. Doktryna chrześcijańska upatruje w Jezusowych cudach wypełnienia się proroctw Starego Testamentu odnośnie do przymiotów Mesjasza Pańskiego[4] W 35 rozdziale Księgi Izajasza zostało zapowiedziane, że w czasach mesjańskich niewidomi będą odzyskiwali wzrok, głusi słuch, niemi mowę, chorzy zdrowie[5]. U Jana zostało podkreślonych siedem znaków, które stanowią szkielet mesjańskiej działalności: od cudownej przemiany wody w wino na godach w Kanie Galilejskiej, aż po wskrzeszenie przyjaciela Łazarza w Betanii w Judei (rozdziały 1,19−12,50)[6].

Niektórzy badacze chrześcijańscy prezentują argumenty za historycznością cudów[7]. Bibliści chrześcijańscy w większości uznają autentyczność przynajmniej części cudów[8]. Są również badacze, którzy uznają perykopy o cudach za historie figuratywne, ukrywające tajemnicze sensy, nie zaś opisy realnych wydarzeń.

Z punku widzenia religioznawczego historyczność cudów Jezusa nie jest podstawowym zagadnieniem badań, ponieważ taumaturgowie znani są w innych religiach (np.: Budda i Mahomet - choć sami sobie tej władzy nie przypisywali, Apoloniusz z Tiany). Religioznawcza analiza cudów prowadzona jest przede wszystkim ze względu na ich cele i metody[9].

Tło historyczno−kulturowe

W czasach Chrystusa powszechnie wierzono w możliwość dokonania znaków, w cuda. Bogowie i półbogowie, jak Herkules, Asklepios (grecki lekarz, który stał się bogiem), czy Izyda w Egipcie uzdrawiali, według wierzeń, z przeróżnych chorób, a nawet zachowywali od śmierci[10]. Utrzymywano również, iż śmiertelni, ale sławni, czy też szczególnie uzdolnieni mogą czynić cuda. Istniały np. mity o filozofach, jak Pitagoras czy Empedokles, którzy uspokajali sztormy czy zapobiegali zarazom. Witano ich jak bogów[11][12]. Żydzi wierzyli, że prorok Eliasz uzdrawiał z trądu i przywracał do życia. Echa tych wierzeń znajdują swoje odbicie w Starym Testamencie[13]. W I w. czyny Apoloniusza z Tiany były tak sławne i tak przypominały niektóre z tych dokonanych przez Jezusa, iż oponenci Ojców Kościoła z III w. opisywali je i używali jako argumentów przeciwko oryginalności i boskiej naturze Chrystusa. Jednym ze znanych odpierających ich argumenty był Euzebiusz z Cezarei[14].

Ewangelie bazowały na tle hellenistycznym i żydowskim I w. Pojęcia cudownego czynu czy cudu w jakimś stopniu odnoszą się do środowiska powstania pism kanonicznych[15]. Wywodzące się z filozofii greckiej pojęcie cudu, jako czynu wykraczającego poza prawa natury, jest jednak obce tradycji Biblijnej, jak zresztą samo pojęcie praw natury. Bóg był uważany za pana przyrody i w jego woli, a nie stałych prawach, widziano źródło regularności zjawisk. Stąd też grecki termin τέρας oznaczający cud jest użyty w ewangeliach jedynie trzykrotnie w liczbie mnogiej (τέρατα) oznaczając czyn, potwierdzający czyjąś moc i władzę – jednokrotnie w odniesieniu do Jezusa (J 4,48), dwukrotnie w odniesieniu do fałszywych mesjaszy (Mt 24,24; Mk 13,22). Częściej użyte są terminy δυνάμεις (czyn płynący z mocy) oraz σημεῖον (znak)[16].

Rodzaje i motywy

Cuda Chrystusa można w uproszczony sposób podzielić, jak to czyni np. w książce The Miracles of Jesus H. Van der Loos, na dwie podstawowe kategorie: te które dotyczyły ludzi − "uzdrowienia", także "uwolnienia" od złego ducha (np. uzdrowienie niewidomego Bartymeusza[17]) oraz te które dotyczyły panowania nad naturą (np. Jezusowe kroczenie po wodzie[18]). Uzdrowienia dzielą się na: uzdrowienia z choroby, uwolnienia od złego ducha i wskrzeszenia umarłych. Wśród tych znaków czymś szczególnym i niepowtarzalnym pod każdym względem jeśli chodzi o opisywane w Ewangeliach cuda, było Przemienienie na Górze Tabor. Cud ten dotyczył niejako Jezusa samego[19]. "Cudem cudów" było zaś Zmartwychwstanie Chrystusa i związany z nim cały szereg objawień się pierwszym uczniom[20].

Co charakterystyczne, jeśli chodzi o cudowne uzdrowienia dokonywane przez Jezusa, nigdy nie zażądał on za nie jakiejś odpłaty czy wynagrodzenia. W Ewangelii Mateusza Jezus uprzedza uczniów, by uzdrawiali chorych nie oczekując niczego w zamian. Zostaje to podkreślone w Mt 10,8: "Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie!".

Znaczenie teologiczne

Cuda Jezusa są w ewangeliach poświadczeniem jego posłannictwa i znakiem nadchodzącego Królestwa Bożego[21]. Tradycja o cudotwórczej działalności Jezusa była częścią pierwotnego kerygmatu (Dz 2,22; 10,37n); zdaniem M. Karrera wzmianki o cudach Jezusa zawarto w hipotetycznym źródle Q. Relacje o cudach Jezusa przekazują wszystkie ewangelie, przy czym przekaz teologiczny każdej z nich ma swoje cechy indywidualne. W Ewangelii Marka cuda stanowią przede wszystkim dowód Bożego Synostwa Jezusa, a opisy cudów wkomponowane są w schemat tajemnicy mesjańskiej (Jezus zabrania rozgłaszania, że jest Mesjaszem). Egzorcystyczne praktyki Jezusa są ukazane jako element walki z szatanem i mocami zła. W Ewangelii Mateusza cuda są dowodem miłosierdzia Jezusa, przy czym miłosierdzie odgrywa tu też rolę motywującą. W Ewangelii Łukasza cuda poświadczają zbawcze posłannictwo Jezusa; zostaje też podkreślone, że nieodłącznym elementem cudu jest wiara. W Ewangelii Jana cuda ukazują chwałę Jezusa (J 2,11) i mają prowadzić do wiary, że jest on Mesjaszem i Synem Bożym (J 20,31)[22].

Synoptyczna tabela cudów Jezusa

Ewangelie zawierają opisy 37 cudów oraz zmartwychwstania i objawień po zmartwychwstaniu. Niektóre z cudów opisuje tylko Jan Ewangelista, inne znane są tylko tradycji synoptycznej[23]:

L.P.Cud/znakMateuszMarekŁukaszJan
1Zamiana wody w winoJ 2,1-11
2Uzdrowienie opętanego w synagodze w KafarnaumMk 1,21-28Łk 4,31-37
3Obfity połówŁk 5,1-11
4Wskrzeszenie młodzieńca z NainŁk 7,11-17
5Uzdrowienie trędowategoMt 8,1-4Mk 1,40-45Łk 5,12-16
6Uzdrowienie sługi setnikaMt 8,5-13Łk 7,1-10J 4,46-54
7Uzdrowienie teściowej PiotraMt 8,14-17Mk 1,29-34Łk 4,38-41
8Egzorcyzmy o zachodzie słońcaMt 8,16-17Mk 1,32-34Łk 4,40-41
9Uciszenie burzyMt 8,23-27Mk 4,35-41Łk 8,22-25
10Dwaj opętani w kraju GadareńczykówMt 8,28-34Mk 5,1-20Łk 8,26-39
11Uzdrowienie paralityka w KafarnaumMt 9,1-8Mk 2,1-12Łk 5,17-26
12Córka JairaMt 9,18-26Mk 5,35-43Łk 8,49-56
13Kobieta cierpiąca na krwotokMt 9,20-22Mk 5,25-34Łk 8,43-48
14Uzdrowienie dwóch niewidomychMt 9,27-31
15Uzdrowienie opętanego niemowyMt 9,32-34Łk 11,14-15
16Uzdrowienie chromego nad sadzawkąJ 5,1-18
17Człowiek z uschłą rękąMt 12,9-13Mk 3,1-6Łk 6,6-11
18Niewidomy i niemy opętanyMt 12,22-28Mk 3,20-30Łk 11,14-23
19Uzdrowienie kobiety w szabatŁk 13,10-17
20Pierwsze rozmnożenie chlebaMt 14,13-21Mk 6,31-34Łk 9,10-17J 6,5-15
21Jezus chodzi po jeziorzeMt 14,22-33Mk 6,45-52J 6,16-21
22Uzdrowienia w GenezaretMt 14,34-36Mk 6,53-56
23Córka kobiety kananejskiejMt 15,21-28Mk 7,24-30
24Uzdrowienie głuchoniemego w DekapolisMk 7,31-37
25Drugie rozmnożenie chlebaMt 15,32-39Mk 8,1-9
26Uzdrowienie niewidomego w BetsaidzieMk 8,22-26
27Przemienienie PańskieMt 17,1-13Mk 9,2-13Łk 9,28-36
28Opętany chłopiec (uzdrowienie epileptyka)Mt 17,14-21Mk 9,14-29Łk 9,37-49
29Moneta w pyszczku rybyMt 17,24-27
30Człowiek chory na puchlinę wodnąŁk 14,1-6
31Dziesięciu trędowatychŁk 17,11-19
32Uzdrowienie niewidomego od urodzeniaJ 9,1-12
33Niewidomi pod JerychemMt 20,29-34Mk 10,46-52Łk 18,35-43
34Wskrzeszenie ŁazarzaJ 11,1-44
35Nieurodzajne drzewo figoweMt 21,18-22Mk 11,12-14
36Uzdrowienie uciętego uchaŁk 22,49-51
37Cudowny połów 153 rybJ 21,1-14

Cuda w apokryfach

Również księgi apokryficzne zawierają opisy szeregu cudów Jezusa[24]:

Cud/znakŹródło
Wskrzeszenie bogatego młodzieńcaTajemna Ewangelia Marka 1
Ujarzmienie i oczyszczenie wodyDzieciństwo Pana 2,2
Zrobienie ptaszków z gliny i ożywienie ichDzieciństwo Pana 2,3
Wskrzeszenie chłopca ZenonaDzieciństwo Pana 9
Uzdrowienie stopy drwalaDzieciństwo Pana 10
Utrzymanie wody w płaszczuDzieciństwo Pana 11
Cudowny zasiewDzieciństwo Pana 12
Naciągnięcie kawałka drewnaDzieciństwo Pana 13
Wskrzeszenie nauczycielaDzieciństwo Pana 14-15
Uzdrowienie ukąszonego JakubaDzieciństwo Pana 16
Wskrzeszenie dzieckaDzieciństwo Pana 17
Wskrzeszenie człowiekaDzieciństwo Pana 18
Cudowne narodziny z DziewicyProtoewangelia Jakuba 19-20

Cuda Jezusa w judaizmie

Literatura judaistyczna potwierdza cudotwórczą działalność Jezusa; twierdzi się w niej, że Jezus został skazany na śmierć, ponieważ czynił czary[25].

Według Talmudu Jezus został zabity w wigilię Paschy, ponieważ „czynił czary i zwodził Izraela” (Sanhedrin 43a). Cudotwórczą działalność Jezusa potwierdza Józef Flawiusz (Antiquitates 18, 3.3). Świadectwa te są o tyle ważne, że pochodzą od przeciwników Jezusa[26]. Talmud twierdzi również, że gdy przyjdzie prawdziwy mesjasz, to nie dokona żadnego cudu poza wybawieniem Izraela.

Zobacz też

Przypisy

  1. Stanisław Gądecki: Cuda Jezusa. www.przk.pl, 2008. [dostęp 2011-05-11].
  2. J 21,25: «Jest ponadto wiele innych rzeczy, których Jezus dokonał, a które, gdyby je szczegółowo opisać, to sądzę, że cały świat nie pomieściłby ksiąg, które by trzeba napisać».
  3. Por. Mt 12,38-42; Mk 8,11-12, Łk 11,29-32.
  4. Patrz Łk 7,18-23, w nawiązaniu do których Chrystus odsyła uczniów Jana Chrzciciela z nakazem, by dali świadectwo, iż «niewidomi wzrok odzyskują, chromi chodzą, trędowaci doznają oczyszczenia i głusi słyszą; umarli zmartwychwstają».
  5. Iz 35,5-6. Również Iz 42,7 czy 26,19.
  6. Giuseppe Segalla: Giovanni (Vangelo). W: Nuovo Dizionario di Teologia Biblica. Wyd. 8. Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo, 2005, s. 669. ISBN 88-215-1579-6. (wł.)
  7. Cuda Chrystusa w aspekcie historycznym. xczerski.digita.pl. [dostęp 2011-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-02)].
  8. Manfred Uglorz: Teologia zwiastowania i czynów Jezusa. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1999, s. 222–223. ISBN 83-909272-3-3.
  9. Argument cudu. W: Marian Rusecki: Istota i gneza religii. Warszawa: Verbinum, 1989, s. 252-253. ISBN 83-85009-51-5.
  10. Wendy Cotter: Miracles in Greco-Roman antiquity: a sourcebook. Londyn: Routledge, 1999, s. 11–12. ISBN 0-415-11863-8.
  11. Dzieje Apostolskie opisują w rozdziale 14 wydarzenia w Listrze, gdzie został uzdrowiony pewien człowiek o bezwładnych nogach, dzięki interwencji św. Pawła Apostoła. Barnaba i Paweł mieli być wówczas wzięci za Zeusa i Hermesa, którzy zstąpili na ziemię. Znamienna reakcja na cud przypisany bogom pogańskim ucieleśnionym w osobach przybyszów.
  12. Wendy Cotter: Miracles in Greco-Roman antiquity: a sourcebook. Londyn: Routledge, 1999, s. 37–38. ISBN 0-415-11863-8.
  13. Por. np. 1Krl 7,8-24.
  14. Everett Ferguson, Michael P. McHugh, Frederick W. Norris: Encyclopedia of early Christianit, Volume 1. New York: Garland Pub., 1998, s. 804. ISBN 978-0-8153-3319-7. (ang.)
  15. Watson E. Mills, Roger Aubrey. Bullard: Mercer dictionary of the Bibl. Macon, Ga.: Mercer University Press, 1990, s. 61. ISBN 0-86554-373-9.
  16. Manfred Uglorz: Teologia zwiastowania i czynów Jezusa. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1999, s. 218–220. ISBN 83-909272-3-3.
  17. Por. Mk 10,46-52.
  18. Por. Mk 6,45-52 czy J 6,16-21.
  19. Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum, 2002, s. 141–142. ISBN 83-7014-430-6.
  20. Benedykt XVI: Jezus z Nazaretu. Od wjazdu do Jerozolimy do Zmartwychwstania. Kielce: Wydawnictwo Jedność, 2011, s. 257-294. ISBN 978-83-7660-222-6.
  21. cuda Jezusa, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-03].
  22. Manfred Uglorz: Teologia zwiastowania i czynów Jezusa. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1999, s. 220–225. ISBN 83-909272-3-3.
  23. Richard S. Ascough: Uzdrawiał, przemieniał, wskrzeszał: największe cuda Jezusa w interpretacji znanego biblisty. Kraków: Wydawnictwo eSPe, 2007, s. 198–199. ISBN 978-83-7482-111-7.
  24. Ewangelie apokryficzne. Marek Starowieyski (red.). T. 1. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003, s. 266–271. ISBN 83-7318-139-3.
  25. Manfred Uglorz: Teologia zwiastowania i czynów Jezusa. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1999, s. 221–222. ISBN 83-909272-3-3.
  26. Teologia Nowego Testamentu, pod red. F. Gryglewicz, KUL, Lublin 1986, t. 1, s. 39.

Media użyte na tej stronie

Ilja Jefimowitsch Repin 013.jpg
13 февраля 1871 года пятерым выпускникам Академии художеств была задан одна общая тема: «Воскрешение дочери Иаира». По академическим правилам каждый из них не ведая, что делает другой, должен был исполнить эскиз. В тот же день эти работы были одобрены и утверждены Советом Академии. В дальнейшем Репиным были выполнены ещё семь эскизов проработки этой темы, которые до нашего времени сохранились в различных музеях и частных собраниях. На одном из них изображена девушка, написанная с Веры Шевцовой, словно погружённая в глубокий сон. Вместо чуда воскрешения у Репина зазвучала тема скорби. Со слов Репина он находился под впечатлением воспоминаний о смерти двенадцатилетней старше сестры Усти, что заставило его по новому, взглянуть на всю сцену. Здесь живая жизненная драма, не только пережитого им ужасного горя, но и многозначного смысла евангельского повествования, в основе которого – преодоление смерти и возрождение жизни хотя бы на полотне картины. Свет, цветовые созвучия наполняют картину почти музыкальным звучанием – во время работы над картиной Илья просил брата Василия играть одну из сонат Бетховена. Скорбь и просветлённость, трагедия и надежда положены в основу дипломной работы. Все пятеро выпускников за свои работы получили золотые медали и право быть пансионерами в Европе.
JesusHealsTwo.gif
Jesus heals two blind men by Julius Schnorr, 19th century Source: http://www.wmcwels.com/clipart/185.gif
Nazareth Church Crusaders1.jpg
Autor: Darko Tepert User:Donatus, Licencja: CC BY-SA 2.5
A detail from the Crusaders' church of Annunciation; "Jesus walks on the sea" (Nazareth, Isarel, 11-12th cent.); Detalj kapitela iz križarske crkve Navještenja; "Isus hoda po moru" (Nazaret, 11.-12. st.).
Matthew8CodexEgbertiFol22rDetail.jpg
Jesus and the centurion in Capernaum (Matthew 8:5), miniature, de:Codex Egberti, Trier, Stadtbibliothek, cod. 24, fol. 22r, detail
Resurrection at Nain Franciscan Chapel 2009.jpg
Autor: , Licencja: Attribution
Obraz w ołtarzu franciszkańskiej kaplicy w Nain w Izraelu - “Wskrzeszenie syna wdowy”, XIX w.
John Bridges Christ healing the mother of Simon Peter.jpg
Christ Healing the Mother of Simon Peter
Schnorr von Carolsfeld Bibel in Bildern 1860 191.png
Woodcut for "Die Bibel in Bildern", 1860.
Christ heals tne man with paralysed hand.jpg
Christ heals the man with paralysed hand. Byzantine mosaic in the Cathedral of Monreale.
Mochenwangen Pfarrkirche Hochaltar Brotwunder.jpg
Autor: Theodor Schnell the Younger , Licencja: CC BY 3.0
Mochenwangen, Pfarrkirche Mariä Geburt, Hochaltar von Theodor Schnell d. J.; Detail: Brotwunder
Christus heilt einen Besessenen.jpg
Romanisches Fresko im ehemaligen Läuthaus des Stiftes Lambach: Christus heilt in der Synagoge von Capernaum einen Besessenen. Zwei Männergruppen betrachten das Geschehen, die zwölf Personen links sind wahrscheinlich die zwölf Apostel.
P christianity.svg
(c) Chris-martin, CC-BY-SA-3.0
Wikimedia portal icon: Christianity
Bartholomeus Breenbergh 003.JPG
Jésus guérissant un sourd-muet/Jesus healing a deaf-mute
JesusCuresamute.gif
Christ exorcises a mute, by Gustave Doré, 1865 Source: http://kcm.co.kr/bible01/gd/gd157.html
Folio 164r - The Canaanite Woman.jpg
Les Très Riches Heures du duc de Berry, Folio 164r
S. Apollinare Nuovo Paralitico.jpg
Mosaic in Basilica of Sant'Apollinare Nuovo.
HealBleedingWoman.jpg
Christ healing a bleeding woman

Photo from Catacombes of Rome

Source: http://campus.belmont.edu/honors/CatPix/womanblood.jpg

Over 1500 years old 2d art
HealWomanSabbath.jpg

Christ healing an infirm woman on the Sabbath,

By James Tissot, 1886-1896