Cuda Jezusa

Cuda Jezusa

Cud w Kanie, Giotto, XIV w.

Uzdrowienie opętanego w Kafarnaum, fresk w Lambach, XI w.

Obfity połów, James Tissot, XIX w.

Wskrzeszenie młodzieńca z Nain, kaplica w Nain, Izrael, XIX w.

Uzdrowienie trędowatego, Jean-Marie Doze, XIX w.

Uzdrowienie syna setnika, Kodeks Egberti, X w.

Uzdrowienie teściowej Piotra, John Bridges, XIX w.

Egzorcyzmy o zachodzie słońca, "Die Bibel in Bildern", 1860

Uciszenie burzy na jeziorze, Rembrandt, 1633

Dwaj opętani w kraju Gadareńczyków, kodeks średniowieczny

Uzdrowienie paralityka w Kafarnaum, mozaika w Rawennie, VI w.

Córka Jaira, Ilja Riepin, 1871

Kobieta cierpiąca na krwotok, katakumby rzymskie, VI w.

Uzdrowienie dwóch niewidomych, Julius Schnorr, XIX w.

Uzdrowienie opętanego niemowy, Gustave Doré, 1865

Uzdrowienie chromego nad sadzawką, Palma Giovane, 1592

Człowiek z uschłą ręką, mozaika w Palermo, XII w.

Wskrzeszenie Łazarza, Vincent van Gogh, XIX w.

Uzdrowienie kobiety w szabat, James Tissot, XIX w.

Pierwsze rozmnożenie chleba, Theodor Schnell, Mochenwangen, XIX-XX w.

Jezus chodzi po jeziorze, kapitel z Nazaretu, XI-XII w.

Jezus uzdrawiający, Gustave Doré, 1865

Córka kobiety kananejskiej, kodeks z XV w.

Uzdrowienie głuchoniemego w Dekapolis, Bartholomeus Breenbergh, 1635

Drugie rozmnożenie chleba, James Tissot, XIX w.

(c) Moira Burke, CC BY-SA 2.0

Uzdrowienie niewidomego w Betsaidzie, Gioacchino Assereto, ok. 1640

Przemienienie Pańskie, mozaika w monastyrze na Synaju, VI w.

Uzdrowienie opętanego chłopca, kodeks średniowieczny

Moneta w pyszczku ryby, kodeks z XV w.

Dziesięciu trędowatych, James Tissot, XIX w.

Cuda Jezusa − nadprzyrodzone czyny Jezusa, których według chrześcijan miał dokonać w okresie swojej działalności w Ziemi Świętej, jak to zostało opisane w Ewangeliach. Opisy cudów stanowią jedną trzecią materiału literackiego Ewangelii^[1].

Ewangelista Jan napisał, iż tylko część cudów dokonanych przez Chrystusa została opisana w Ewangeliach^[2]. Teologia chrześcijańska zamyka je w czterech kategoriach: uzdrowienia fizyczne, egzorcyzmy (uwolnienia opętanych osób od złych duchów), wskrzeszenia umarłych i cuda nad naturą fizyczną.

W Ewangeliach synoptycznych, tzn. u Mateusza, Marka i Łukasza, Jezus odrzuca żądanie Żydów, by cudem poświadczył autorytet z którym naucza^[3]. Doktryna chrześcijańska upatruje w Jezusowych cudach wypełnienia się proroctw Starego Testamentu odnośnie do przymiotów Mesjasza Pańskiego^[4] W 35 rozdziale Księgi Izajasza zostało zapowiedziane, że w czasach mesjańskich niewidomi będą odzyskiwali wzrok, głusi słuch, niemi mowę, chorzy zdrowie^[5]. U Jana zostało podkreślonych siedem znaków, które stanowią szkielet mesjańskiej działalności: od cudownej przemiany wody w wino na godach w Kanie Galilejskiej, aż po wskrzeszenie przyjaciela Łazarza w Betanii w Judei (rozdziały 1,19−12,50)^[6].

Niektórzy badacze chrześcijańscy prezentują argumenty za historycznością cudów^[7]. Bibliści chrześcijańscy w większości uznają autentyczność przynajmniej części cudów^[8]. Są również badacze, którzy uznają perykopy o cudach za historie figuratywne, ukrywające tajemnicze sensy, nie zaś opisy realnych wydarzeń.

Z punku widzenia religioznawczego historyczność cudów Jezusa nie jest podstawowym zagadnieniem badań, ponieważ taumaturgowie znani są w innych religiach (np.: Budda i Mahomet - choć sami sobie tej władzy nie przypisywali, Apoloniusz z Tiany). Religioznawcza analiza cudów prowadzona jest przede wszystkim ze względu na ich cele i metody^[9].

Tło historyczno−kulturowe

W czasach Chrystusa powszechnie wierzono w możliwość dokonania znaków, w cuda. Bogowie i półbogowie, jak Herkules, Asklepios (grecki lekarz, który stał się bogiem), czy Izyda w Egipcie uzdrawiali, według wierzeń, z przeróżnych chorób, a nawet zachowywali od śmierci^[10]. Utrzymywano również, iż śmiertelni, ale sławni, czy też szczególnie uzdolnieni mogą czynić cuda. Istniały np. mity o filozofach, jak Pitagoras czy Empedokles, którzy uspokajali sztormy czy zapobiegali zarazom. Witano ich jak bogów^[11][12]. Żydzi wierzyli, że prorok Eliasz uzdrawiał z trądu i przywracał do życia. Echa tych wierzeń znajdują swoje odbicie w Starym Testamencie^[13]. W I w. czyny Apoloniusza z Tiany były tak sławne i tak przypominały niektóre z tych dokonanych przez Jezusa, iż oponenci Ojców Kościoła z III w. opisywali je i używali jako argumentów przeciwko oryginalności i boskiej naturze Chrystusa. Jednym ze znanych odpierających ich argumenty był Euzebiusz z Cezarei^[14].

Ewangelie bazowały na tle hellenistycznym i żydowskim I w. Pojęcia cudownego czynu czy cudu w jakimś stopniu odnoszą się do środowiska powstania pism kanonicznych^[15]. Wywodzące się z filozofii greckiej pojęcie cudu, jako czynu wykraczającego poza prawa natury, jest jednak obce tradycji Biblijnej, jak zresztą samo pojęcie praw natury. Bóg był uważany za pana przyrody i w jego woli, a nie stałych prawach, widziano źródło regularności zjawisk. Stąd też grecki termin τέρας oznaczający cud jest użyty w ewangeliach jedynie trzykrotnie w liczbie mnogiej (τέρατα) oznaczając czyn, potwierdzający czyjąś moc i władzę – jednokrotnie w odniesieniu do Jezusa (J 4,48), dwukrotnie w odniesieniu do fałszywych mesjaszy (Mt 24,24; Mk 13,22). Częściej użyte są terminy δυνάμεις (czyn płynący z mocy) oraz σημεῖον (znak)^[16].

Rodzaje i motywy

Cuda Chrystusa można w uproszczony sposób podzielić, jak to czyni np. w książce The Miracles of Jesus H. Van der Loos, na dwie podstawowe kategorie: te które dotyczyły ludzi − "uzdrowienia", także "uwolnienia" od złego ducha (np. uzdrowienie niewidomego Bartymeusza^[17]) oraz te które dotyczyły panowania nad naturą (np. Jezusowe kroczenie po wodzie^[18]). Uzdrowienia dzielą się na: uzdrowienia z choroby, uwolnienia od złego ducha i wskrzeszenia umarłych. Wśród tych znaków czymś szczególnym i niepowtarzalnym pod każdym względem jeśli chodzi o opisywane w Ewangeliach cuda, było Przemienienie na Górze Tabor. Cud ten dotyczył niejako Jezusa samego^[19]. "Cudem cudów" było zaś Zmartwychwstanie Chrystusa i związany z nim cały szereg objawień się pierwszym uczniom^[20].

Co charakterystyczne, jeśli chodzi o cudowne uzdrowienia dokonywane przez Jezusa, nigdy nie zażądał on za nie jakiejś odpłaty czy wynagrodzenia. W Ewangelii Mateusza Jezus uprzedza uczniów, by uzdrawiali chorych nie oczekując niczego w zamian. Zostaje to podkreślone w Mt 10,8: "Darmo otrzymaliście, darmo dawajcie!".

Znaczenie teologiczne

Cuda Jezusa są w ewangeliach poświadczeniem jego posłannictwa i znakiem nadchodzącego Królestwa Bożego^[21]. Tradycja o cudotwórczej działalności Jezusa była częścią pierwotnego kerygmatu (Dz 2,22; 10,37n); zdaniem M. Karrera wzmianki o cudach Jezusa zawarto w hipotetycznym źródle Q. Relacje o cudach Jezusa przekazują wszystkie ewangelie, przy czym przekaz teologiczny każdej z nich ma swoje cechy indywidualne. W Ewangelii Marka cuda stanowią przede wszystkim dowód Bożego Synostwa Jezusa, a opisy cudów wkomponowane są w schemat tajemnicy mesjańskiej (Jezus zabrania rozgłaszania, że jest Mesjaszem). Egzorcystyczne praktyki Jezusa są ukazane jako element walki z szatanem i mocami zła. W Ewangelii Mateusza cuda są dowodem miłosierdzia Jezusa, przy czym miłosierdzie odgrywa tu też rolę motywującą. W Ewangelii Łukasza cuda poświadczają zbawcze posłannictwo Jezusa; zostaje też podkreślone, że nieodłącznym elementem cudu jest wiara. W Ewangelii Jana cuda ukazują chwałę Jezusa (J 2,11) i mają prowadzić do wiary, że jest on Mesjaszem i Synem Bożym (J 20,31)^[22].

Synoptyczna tabela cudów Jezusa

Ewangelie zawierają opisy 37 cudów oraz zmartwychwstania i objawień po zmartwychwstaniu. Niektóre z cudów opisuje tylko Jan Ewangelista, inne znane są tylko tradycji synoptycznej^[23]:

Cuda w apokryfach

Również księgi apokryficzne zawierają opisy szeregu cudów Jezusa^[24]:

Cuda Jezusa w judaizmie

Literatura judaistyczna potwierdza cudotwórczą działalność Jezusa; twierdzi się w niej, że Jezus został skazany na śmierć, ponieważ czynił czary^[25].

Według Talmudu Jezus został zabity w wigilię Paschy, ponieważ „czynił czary i zwodził Izraela” (Sanhedrin 43a). Cudotwórczą działalność Jezusa potwierdza Józef Flawiusz (Antiquitates 18, 3.3). Świadectwa te są o tyle ważne, że pochodzą od przeciwników Jezusa^[26]. Talmud twierdzi również, że gdy przyjdzie prawdziwy mesjasz, to nie dokona żadnego cudu poza wybawieniem Izraela.

Zobacz też

• Cud Słońca
• Cud eucharystyczny

Przypisy