Cyklizacja

Cyklizacjareakcja chemiczna, w wyniku której związek acykliczny (łańcuchowy) przekształca się w związek cykliczny. Procesowi towarzyszy wytworzenie nowego wiązania chemicznego[1]. Reakcje tego typu zachodzą najłatwiej, jeśli produktami są pierścienie 5-, 6- i 7-członowe[2]. Cyklizacja zwykle dotyczy związków organicznych, a jej produktami mogą być m.in. związki aromatyczne, związki heterocykliczne, cykliczne imidy, laktony, laktamy i wiele innych[2][3][4].

Przykładem reakcji cyklizacji jest powstawanie γ-butyrolaktonu z kwasu γ-hydroksymasłowego[5]:

Synthesis gamma-Butyrolactone.svg

Przykładem cyklizacji związku nieorganicznego jest kondensacja trifosforanu do metafosforanu[6]:

Triphosphat-Ion.svg + Ac2OChess rat45.svgTrimetaphosphate.png +   2AcO

Zobacz też

Przypisy

  1. cyclization, [w:] A.D. McNaught, A. Wilkinson, Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI10.1351/goldbook.C01494, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
  2. a b Encyklopedia techniki. Chemia. Warszawa: WNT, 1965.
  3. Cyklizacja. W: Encyklopedia WIEM [on-line]. [dostęp 2014-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-17)].
  4. cyklizacja, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2014-10-22].
  5. J.D. Roberts, M.C. Caserio: Chemia organiczna. Warszawa: PWN, 1969, s. 561.
  6. Neels, J.. Oligomere Diacetylphosphate. „Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie”. 500 (5), s. 97-103, 1983. DOI: 10.1002/zaac.19835000513. 
  7. cycloaddition, [w:] A.D. McNaught, A. Wilkinson, Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI10.1351/goldbook.C01494, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).

Media użyte na tej stronie

Triphosphat-Ion.svg
Structure of the triphosphate ion
Synthesis gamma-Butyrolactone.svg
Synthesis of gamma-Butyrolactone form gamma-hydroxybutyric acid
Chess rat45.svg
Autor: original Rfc1394 and modified by Chesshole, Licencja: CC BY-SA 3.0
Transplant square with arrow pointing to left, default size 45x45
Trimetaphosphate.png
chemical structure of trimetaphosphate anion