Cyprian Kreutz

Cyprian Kreutz
Cyprian baron Belzig von Kreutz
Ilustracja
Cyprian Kreutz, 1826 (mal. George Dawe)
generał generał
Data i miejsce urodzenia10 lipca 1777
Rzeczyca
Data i miejsce śmierci13 lipca 1850
Gubernia kurlandzka
Przebieg służby
Siły zbrojneLesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego
Główne wojny i bitwywojny napoleońskie
wojna rosyjsko-turecka
powstanie listopadowe
Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego (Imperium Rosyjskie) Order św. Jerzego (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza II klasy (Imperium Rosyjskie) Broń Świętego Jerzego Broń Świętego Jerzego Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy)

Cyprian baron Belzig von Kreutz (ros. Киприан Антонович Крейц ; 10 lipca 1777 w Rzeczycy w guberni mińskiej13 lipca 1850, Bukhof, gubernia kurlandzka) – generał rosyjski, baron (od 1839 graf).

Życie prywatne

Był potomkiem kurlandzkiej rodziny pochodzenia szwedzkiego, która posiadała tytuł barona. Żonaty z Karoliną von Offenberg.

Wczesne lata

Służbę rozpoczął w Polsce, przy królu Stanisławie Auguście Poniatowskim, otrzymując stopień generał-adiutanta. W 1794 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[1]. Od 1801 na służbie w armii rosyjskiej, początkowo w stopniu pułkownika w pułku Zubowa. Brał udział w wojnie 1805-1807; w jednej z bitew raniony 13 razy. W latach 1808-1809 osłaniał wybrzeże Bałtyku. 8 marca 1810 mianowany dowódcą syberyjskiego pułku dragonów.

Dalsza kariera

Brał udział w kampanii 1812 roku, walcząc pod Witebskiem, Smoleńskiem, Wiaźmą. 15 czerwca mianowany na stopień generał-majora. 30 czerwca dowodził w bitwie kawaleryjskiej pod Oszmianą, walczył również pod Borodino, gdzie był raniony czterokrotnie. Wziął udział w wielu bitwach kampanii 1813-1814. W 1814 został generał-gubernatorem księstwa Szlezwiku.

11 grudnia 1824 mianowany generał-lejtnantem. Brał również udział w wojnie z Turcją (1828-1829), operując w Mołdawii i Bułgarii. Po wojnie wycofał się ze służby.

Powstanie listopadowe

Po wybuchu powstania listopadowego wrócił do armii i wziął udział w tłumieniu zrywu. Stanął na czele 5 Rezerwowego Korpusu Kawalerii w sile 24 szwadronów, 2 pułków kozackich i 27 dział, liczącego łącznie 6000 żołnierzy i na jego czele wkroczył w początkach lutego 1831 roku w Lubelskie, przekraczając Bug w okolicy Uściługu[2]. Bez problemów zajął niemal całą (niebronioną) Lubelszczyznę i w połowie lutego przekroczył Wisłę pod Puławami, kierując się przez Zwoleń na Radom. Przegrał jednak starcie pod Nową Wsią i naciskany przez Józefa Dwernickiego i Jana Kantego Juliana Sierawskiego wycofał się za Wisłę, gdzie umiejętnie szachował Dwernickiego.

Rozbicie Sierawskiego pod Kazimierzem Dolnym mogło przesądzić o klęsce Polaków na froncie południowo-wschodnim. 15 kwietnia 1831 mianowany na stopień generała kawalerii. W sierpniu 1831 dowodził jeszcze 2-im korpusem piechoty nadciągającym od strony Wilna. Z nim brał udział w szturmie Warszawy. We wrześniu 1831 roku odznaczony został Orderem św. Jerzego II klasy. Posiadał także IV klasę tego Orderu, dwie Złote Szable „Za Dzielność”, Order Świętego Aleksandra Newskiego, Order Świętego Włodzimierza I i II klasy, Order Świętej Anny I klasy, pruski Order Orła Czerwonego I klasy.

Przypisy

  1. Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 209.
  2. Pamiętnik r. 1830/31 i Kronika pamiętnikowa (1787-1831) pułkownika Franciszka Salezego Gawrońskiego, Wydał Jan Czubek, Nakładem Akademii Umiej. i Tow. Popierania Wydawnictw Akademii Umiej., w Krakowie 1916, s. 48 i 132.

Media użyte na tej stronie

IRA GenBranch 1917 h.png
Rank insignia of the Imperial Russian Army, here "General of the branch" – shoulder board 1909-1917 for officers of infantry, cavalry, 1st and 2nd Guard-Infantry-Division (excepted chief squadron / company) and Guard-Cavalry-Regiment. This shoulder board was also used for the ranks General of infantry, General of cavalry, and from 1904 General of artillery.
Imperial Russian Army GenBranch 1917 h.png
Rank insignia of the Imperial Russian Army, here "General of the branch" – shoulder board 1909-1917 for officers of infantry, cavalry, 1st and 2nd Guard-Infantry-Division (excepted chief squadron / company) and Guard-Cavalry-Regiment. This shoulder board was also used for the ranks General of infantry, General of cavalry, and from 1904 General of artillery.
POL Order Świętego Stanisława BAR.svg
Baretka: Order Świętego Stanisława (Polska)
RUS Order of St. Alexander Nevsky BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
RUS Order św. Jerzego (baretka).png
Baretka Orderu św. Jerzego
RUS Order św. Włodzimierza (baretka).svg
Baretka Orderu św. Włodzimierza.
Ord.Aquilarossa-GC.png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da cavaliere di gran croce del'Ordine dell'Aquila Rossa del Regno di Prussia (Germania)
Cyprian Kreutz.jpg
Portrait of Kiprian Kreyts (Киприан Антонович Крейц, 1777-1850), a Russian General.