Cypryśnik meksykański

Cypryśnik meksykański
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasanagonasienne
Klasaiglaste
Rządcyprysowce
Rodzinacyprysowate
Rodzajcypryśnik
Gatunekcypryśnik meksykański
Nazwa systematyczna
Taxodium mucronatum Tenroe.
Ann. Sci. Nat., Bot. sér. 3, 19: 355. 1854
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa zasięgu
Pokryte igłami końce pędów

Cypryśnik meksykański, Drzewo Montezumy (Taxodium mucronatum) – gatunek drzew należących do rodziny cyprysowatych[4]. Występuje w stanie dzikim w chłodniejszych rejonach Meksyku, w Gwatemali i na południu Stanów Zjednoczonych w Teksasie, w dolinie rzeki Rio Grande. Gatunek znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych[5].

Morfologia

Pokrój
Drzewo długowieczne, zwykle osiąga około 30 m wysokości[6], choć w ojczyźnie nawet 50 m.
Pień
Kora ma barwę szarobrązową o włóknistej fakturze. Pień jest często rozszerzony u nasady, czasem składa się z wielu pni, zwykle ma 1–3 metrów średnicy, choć zdarza się też znacznie więcej. W miejscowości Santa Maria del Tule, w stanie Oaxaca, w Meksyku rośnie drzewo tego gatunku (tzw. drzewo z Tule) o najgrubszym pniu na świecie, według niektórych opinii także drzewo o największej objętości[7][8]. Średnica pnia tego okazu wynosi 14,05 m, wysokość drzewa 41,85 m, objętość korony 816,8 m³, a szacunkowa masa 637 ton. Według opisu znajdującego się pod drzewem ma ono ponad 2000 lat, lecz szacunki naukowe wskazują na wiek pomiędzy 1433 a 1600 lat[9].
Korzeń
W przeciwieństwie do cypryśnika błotnego nie wytwarza korzeni oddechowych (pneumatoforów).
Liście
Igły mają trwałość od 1–3 lat, osiągają długość 1–2 cm i szerokość 1–2 mm. Ułożone są spiralnie, zakrzywione u podstawy układają się w dwa poziome rzędy.
Kwiaty
Męskie zebrane w długie wiechy, żeńskie są pojedyncze, siedzące. Szyszki są owalne 1,5–2 cm długości i 1–2 cm szerokości. Kwitnie od marca do kwietnia.

Zastosowanie

Ze względu na wytrzymałość na długotrwałe okresy suszy sadzi się je w krajach o ciepłym i suchym kimacie, np. na południu Europy. Z powodu wrażliwości na niskie temperatury nie rośnie w Polsce (strefy mrozoodporności 8-10).

Pień słynnego cypryśnika meksykańskiego rosnącego w Santa María del Tule w stanie Oaxaca w Meksyku

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19, 2011, s. 55–70 [dostęp 2021-03-24].
  3. Taxodium mucronatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Drzewa.net: <[/http://drzewa.net/]
  5. A. Farjon, Taxodium mucronatum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-02-13] (ang.).
  6. Ernie Wasson (Chef Consultant). The Complete Encyclopedia of Trees (2003). Thunder Bay Press, San Diego. ​ISBN 1-59223-055-5
  7. Gymnosperm Database: Taxodium mucronatum (archiwum)
  8. Pakenham, T. (2002). Remarkable trees of the world. Weidenfeld & Nicolson.
  9. Conzatti, C. (1921). Monograph on the Tree of Santa Maria del Tule, tr. Ralph Summers. Mexico: Imprenta Mundial (cited by Debreczy & Racz 1998).

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Taxodium mucronatum morf.jpg
Autor: Glysiak, Licencja: CC BY-SA 4.0
liscie i kwiatostan taxodium mucronatum
Taxodium mucronatum tule.jpg
Autor: Glysiak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Drzewo cypryśnika meksykańskiego w miasteczku Santa Maria del Thule w Meksyku
Taxodium mucronatum range map.png
Range distribution map of Taxodium mucronatumMontezuma cypress, in North America.
Tronco-Detalles-Árbol-del-Tule-Oaxaca-Mexico.jpg
Autor: User:Gengiskanhg, Licencja: CC-BY-SA-3.0

A detail of the trunk of the Tule Tree.

Located in: Santa María del Tule, Oaxaca, Mexico.