Cyraneczka karolińska

Cyraneczka karolińska
	Anas crecca carolinensis
	Gmelin, 1789
	; Para cyraneczek karolińskich
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Anatini
Rodzaj	Anas
Gatunek	cyraneczka zwyczajna
Podgatunek	cyraneczka karolińska
Synonimy
	Anas carolinensis Gmelin, 1789; Nettion carolinensis (Gmelin, 1789);
	Anas carolinensis Gmelin, 1789; Nettion carolinensis (Gmelin, 1789);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; lęgowiska występuje cały rok zimuje

Cyraneczka karolińska^[4] (Anas crecca carolinensis) – podgatunek^[4]^[5] cyraneczki zwyczajnej, ptaka z rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Systematyka

Odrębność tego taksonu jest niepewna^[6] i część systematyków traktuje go jako odrębny gatunek^[7]^[8]^[9]^[10].

Występowanie

Na terenie całej Ameryki Północnej^[7].

Sporadycznie zalatuje do Europy^[11], w tym do Polski^[12], gdzie do tej pory (maj 2021) stwierdzono ją 7 razy^[11].

Morfologia

Długość ciała 30–41 cm, rozpiętość skrzydeł 51–64 cm^[13]^[14]. Osiąga masę ciała około 450 g^[13]. U samców na boku tułowia biała plama, a głowa jest bardziej kasztanowobrązowa. Samiec w szacie spoczynkowej jest podobny do samicy.

Ekologia

Ptak ten zamieszkuje m.in. bagna, stawy i bagniste jeziora^[13]. Takson monogamiczny. Na pożywienie cyraneczki karolińskiej składają się nasiona, rośliny wodne, owady, mięczaki, skorupiaki i kijanki. W gnieździe zbudowanym zazwyczaj kilkaset metrów od wody i wyłożonym trawą, gałązkami, piórami i liśćmi, samica składa 6–18 kremowo-białych, oliwkowych lub płowo żółtych jaj^[13]. Wysiaduje je wyłącznie samica przez okres 20–24 dni^[13].

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2020 roku traktuje cyraneczkę karolińską jako odrębny gatunek i zalicza go do kategorii najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2019 roku, wynosi około 3,9 miliona dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy^[3].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[15].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ ^a ^b Anas crecca carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ Denis Lepage: Cyraneczka karolińska (Anas carolinensis) Gmelin, 1789. Avibase. [dostęp 2014-01-24].
↑ ^a ^b Anas crecca carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].
↑ C. Carboneras, D.A. Christie & G.M. Kirwan: Common Teal (Anas crecca). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).
↑ J.L. Peters, K.G. McCracken, C.L. Pruett, S. Rohwer, S.V. Drovetski, Y. Zhuravlev, I. Kulikova, D.D. Gibson & K. Winker. A parapatric propensity for breeding may preclude the completion of speciation in common teal (Anas crecca, sensu lato). „Molecular Ecology”. 21 (18), s. 4563–4577, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2012.05711.x. (ang.).
↑ ^a ^b F. Gill & D. Donsker (red.): Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List: Version 9.1. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).
↑ K.P. Johnson & M.D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus: Anas): A comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792-805, 1999. DOI: 10.2307/4089339. (ang.).
↑ G. Sangster, A.G. Knox, A.J. Helbig & D.T. Parkin. Taxonomic recommendations for European birds. „Ibis”. 144 (1), s. 153–159, 2002. DOI: 10.1046/j.0019-1019.2001.00026.x. (ang.).
↑ J. Kerr: Ducks, Geese and Swans. Oxford and New York: Oxford University Press, 2005, seria: Bird Families of the World XVI. ISBN 978-0-19-854645-0. (ang.).
↑ ^a ^b wynik wyszukiwania: Anas carolinensis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-08]. (ang.).
↑ Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2021-05-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Green-winged Teal Anas crecca. WhatBird. [dostęp 2019-09-26]. (ang.).
↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 70.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Bibliografia

Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Anas crecca carolinensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[avibase-2] Denis Lepage: Cyraneczka karolińska (Anas carolinensis) Gmelin, 1789. Avibase. [dostęp 2014-01-24].

[iucn-3] Anas crecca carolinensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Anatini Leach, 1820 (wersja: 2020-01-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-23].

[hbwalive-5] C. Carboneras, D.A. Christie & G.M. Kirwan: Common Teal (Anas crecca). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).

[Peters&inni-6] J.L. Peters, K.G. McCracken, C.L. Pruett, S. Rohwer, S.V. Drovetski, Y. Zhuravlev, I. Kulikova, D.D. Gibson & K. Winker. A parapatric propensity for breeding may preclude the completion of speciation in common teal (Anas crecca, sensu lato). „Molecular Ecology”. 21 (18), s. 4563–4577, 2012. DOI: 10.1111/j.1365-294X.2012.05711.x. (ang.).

[Gill&Donsker-7] F. Gill & D. Donsker (red.): Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List: Version 9.1. [dostęp 2019-05-06]. (ang.).

[Johnson&Sorenson-8] K.P. Johnson & M.D. Sorenson. Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus: Anas): A comparison of molecular and morphological evidence. „The Auk”. 116 (3), s. 792-805, 1999. DOI: 10.2307/4089339. (ang.).

[Sangster&inni-9] G. Sangster, A.G. Knox, A.J. Helbig & D.T. Parkin. Taxonomic recommendations for European birds. „Ibis”. 144 (1), s. 153–159, 2002. DOI: 10.1046/j.0019-1019.2001.00026.x. (ang.).

[Kerr-10] J. Kerr: Ducks, Geese and Swans. Oxford and New York: Oxford University Press, 2005, seria: Bird Families of the World XVI. ISBN 978-0-19-854645-0. (ang.).

[tarsiger-11] wynik wyszukiwania: Anas carolinensis. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-05-08]. (ang.).

[kflista-12] Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2020. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2021-05-08].

[whatbird-13] Green-winged Teal Anas crecca. WhatBird. [dostęp 2019-09-26]. (ang.).

[CITEREFSterryCleaveClementsGoodfellow200270-14] Sterry i in. 2002 ↓, s. 70.

[15] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne