Cyrk Braci Staniewskich w Warszawie

Siedziba Cyrku Braci Staniewskich

Cyrk Braci Staniewskich – cyrk i murowany budynek cyrku, który znajdował się przy ulicy Ordynackiej 1 róg Okólnik 2 w Warszawie. Funkcjonował od 1883 do 1939, kiedy został zniszczony w wyniku bombardowania Warszawy i powstania warszawskiego.

Historia

W 1883 Teodor Ciniselli, do rodziny którego należała sieć cyrków, zbudował w Warszawie na rogu Ordynackiej i Okólnik czteropiętrową, największą aż do II wojny światowej w stolicy halę widowiskową. Uroczyste otwarcie obiektu nastąpiło 6 maja 1883. W 1929, z powodu bankrucji, cyrk został przejęty przez braci Staniewskich. Przyciągał tłumy głównie z robotniczego Powiśla i Starego Miasta oraz bardziej zamożną publiczność z Alej Ujazdowskich i Mokotowa[1].

Był to murowany neorenesansowy gmach projektu Wincentego Rakiewicza, spełniający światowe standardy, z widownią mogącą pomieścić ok. 3000 widzów. Koszty jego budowy wynosiły 180 tysięcy rubli. Arena miała też specjalną konstrukcję, dzięki której można ją było wypełnić wodą[2][3].

Za czasów zaboru rosyjskiego siedziba cyrku gościła również wystawy (m.in. wyrobów metalowych w 1895), a w późniejszym okresie odbywały się dodatkowo walki na arenie; w tym walki zapaśnicze, wprowadzone przez braci Staniewskich. Dużą popularnością cieszyły się starcia polskich zapaśników z rosyjskimi[2]. Występował tam też zapaśnik o pseudonimie „Czarna Maska”. Organizatorzy obiecywali, że atleta zdejmie maskę, jeśli przegra walkę, i w ten sposób przyciągali widzów. Tożsamości zapaśnika nigdy nie odkryto[1].

Pokazy cyrkowe zostały upamiętnione w piosence „Cyrk na Ordynackiej”[4], ze słowami Henryka Kotarskiego i muzyką Stefana Rembowskiego[5].

Budynek został częściowo spalony podczas bombardowania Warszawy we wrześniu 1939, a następnie całkowicie spalony podczas powstania warszawskiego w 1944[3]. Cyrk wznowił działalność w czerwcu 1940 na placyku u zbiegu ulic Kruczej i Mokotowskiej[6]. We wrześniu 1943 cyrk przeniósł się na ul. Ząbkowską[7].

Po wojnie budynek nie został odbudowany. W latach 1960–1966 wybudowano w tym miejscu siedzibę Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej[8].

Przypisy

  1. ↑ a b Paweł Smoleński, Zbyszko Cyganiewicz - galicyjski zapaśnik, który podbił świat. Przed wojną był najbogatszym polskim sportowcem, wyborcza.pl, 31 lipca 2017 [dostęp 2019-02-24] (pol.).
  2. ↑ a b Warszawski Madison Square Garden, tvnwarszawa.tvn24.pl, 25 listopada 2010 [dostęp 2019-02-24] (pol.).
  3. ↑ a b Adam Bielawski: Adam Bielawski „Mały”. 1944.pl.
  4. ↑ Władysław Pytlasiński – rzeźnik, zapaśnik, aktor, [w:] Jerzy Chociłowski, Talia niezwykłych postaci II RP : sławne, niezwykłe, popularne, wyd. Wydanie I, Warszawa, ISBN 978-83-64185-09-0, OCLC 878481983.
  5. ↑ Cyrk na Ordynackiej, bibliotekapiosenki.pl [dostęp 2018-01-20] (pol.).
  6. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 334. ISBN 978-83-07-03239-9.
  7. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 335. ISBN 978-83-07-03239-9.
  8. ↑ Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie. culture.pl, styczeń 2002, aktualizacja marzec 2016. [dostęp 2017-02-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Braci Staniewskich w Warszawie.jpg
Braci Staniewskich w Warszawie