Cyrkonia

Cyrkonia szlifowana

Cyrkonia – bezbarwny syntetyczny kamień ozdobny nieposiadający swojego wzorca w przyrodzie. Jest to stabilizowana, regularna modyfikacja dwutlenku cyrkonu.

Właściwości

• Wzór chemiczny: typowa cyrkonia ZrO₂ + ok. 10% mol. Y (lub Y₂O₃) lub ok. 15%mol. CaO – tlenek itru i cyrkonu lub tlenek wapnia i cyrkonu
• Układ krystalograficzny: regularny
• Twardość: 8,5
• Gęstość: 5,6-6,0
• Barwa: zmienna, zależna od domieszek
• Współczynnik załamania światła: 2,15-2,18
• Dwójłomność: brak
• Dyspersja: 0,058-0,066
• Fluorescencja: niekiedy pomarańczowa

Zazwyczaj jest bezbarwna, ale dodatek domieszek może zmienić jej barwę: cer na pomarańczowoczerwoną, nikiel na brązową, chrom na zieloną, kobalt na niebieską. Po raz pierwszy pojawiła się w handlu w 1973. Na dobre opanowała rynek jubilerski w 1976, kiedy to otrzymano ją przy wykorzystaniu metody stapiania czaszowego.

• Specjalną miedzianą czaszę, w której umieszczano sproszkowany baddeleit i kawałki metalicznego cyrkonu (jako topnika) oraz stabilizatora w postaci Y₂O₃, podgrzewano indukcyjnie w atmosferze utleniającej. W temperaturze 2750 °C topił się baddeleit, a podczas stopniowego schładzania czaszy następowała krystalizacja kryształów.

Przez długi czas uchodziła za najlepszą imitację diamentu, dopóki na rynku nie pojawił się syntetyczny moissanit i diament GE POL.

W zależności od rodzaju i ilości użytego stabilizatora wyróżnia się odmiany:

• CZ – Diconia
• Cubic Z – Diamonit lub Diamondit
• Cubic Cyrkonia – Djevalit
• Cubic Cyrkonia II – Fianit
• Cubic ZrO₂ – Phianit lub Phyanit
• Cubic ZrO₂ lub ZrO – Shelby
• Dianond QU – Cyrkonia

Z tych odmian największe zastosowanie ma djevalit (odmiana szwajcarska) oraz fianit (odmiana rosyjska).

Produkcja

Syntetyczna, stabilizowana cyrkonia jest produkowana na szeroką skalę w Rosji, Szwajcarii oraz Stanach Zjednoczonych.

Zastosowanie

• Ze względu na właściwości optyczne uchodzi za bardzo dobrą imitację diamentu^[1].
• Związek ten wykorzystywany jest również w medycynie – stomatologiczne uzupełnienie stałe na bazie tlenku cyrkonu (ZrO₂), podbudowy pod napalanie ceramiką.
• W przemyśle: jako próbnik sondy analizującej ilość tlenu w spalinach (gazy w kominie) ze względu na możliwość pracy w temperaturach dochodzących do 700 °C.
• Do mierzenia pH w wysokich temperaturach (na przykład w wodzie w 300 °C).
• Do wyrobu noży ceramicznych

Zobacz też

• kamienie rekonstruowane
• dublet, tryplet
• granat itrowo-aluminiowy

Przypisy