Cyweta afrykańska

Cyweta afrykańska
	Civettictis civetta
	(Schreber, 1776)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	wiwery
Rodzaj	cyweta
Gatunek	cyweta afrykańska
Synonimy
	Viverra civetta Schreber, 1776; Civetta vulgaris É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803; Viverra concolor G. Fischer, 1814; Viverra poortmanni Pucheran, 1855; Viverra civetta orientalis Matschie, 1891; Viverra megaspila Noack, 1891; Civettictis civetta matschiei Pocock, 1933; Viverra civetta australis Lundholm, 1955; Viverra civetta volkmanni Lundholm, 1955;
	Viverra civetta Schreber, 1776; Civetta vulgaris É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803; Viverra concolor G. Fischer, 1814; Viverra poortmanni Pucheran, 1855; Viverra civetta orientalis Matschie, 1891; Viverra megaspila Noack, 1891; Civettictis civetta matschiei Pocock, 1933; Viverra civetta australis Lundholm, 1955; Viverra civetta volkmanni Lundholm, 1955;
Podgatunki
	C. c. civetta (Schreber, 1776); C. c. australis (Lundholm, 1955); C. c. congica Cabrera, 1929; C. c. pauli Kock, Künzel & Rayaleh, 2000; C. c. schwarzi Cabrera, 1929; C. c. volkmanni Lundholm, 1955;
	C. c. civetta (Schreber, 1776); C. c. australis (Lundholm, 1955); C. c. congica Cabrera, 1929; C. c. pauli Kock, Künzel & Rayaleh, 2000; C. c. schwarzi Cabrera, 1929; C. c. volkmanni Lundholm, 1955;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania

Cyweta afrykańska^[13] (Civettictis civetta) – gatunek drapieżnego ssaka z wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w Johann Christian Daniel von Schreber nadając mu nazwę Viverra civetta^[2]. Jako miejsce typowe Schreber wskazał „Gwineę, Kongo, Przylądek Dobrej Nadziei i Etiopię”^[14]; ograniczone w 1924 roku przez J.A. Allena do „Gwinei”^[15]. Jedyny występujący współcześnie przedstawiciel rodzaju cyweta^[13] (Civettictis)^[16]^[17]^[18]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
C. c. australis	Viverra civetta australis	Lundholm, 1955	Klaserie, rzeka Olifants, północno-wschodni Transwal^[19].
C. c. congica	Civettictis civetta congica	Cabrera, 1929	Niapu, Demokratyczna Republika Konga^[20].
C. c. pauli	Civettictis civetta pauli	Kock, Künzel & Rayaleh, 2000	Douda Wadi, 11°32′00″N 43°10′00″E/11,533333 43,166667, około 5 km na południowy południowy wschód od Dżibuti, około 2 km od wybrzeża, Dżibuti^[21].
C. c. schwarzi	Civettictis civetta schwarzi	Cabrera, 1929	Tanzania^[22].
C. c. volkmanni	Viverra civetta volkmanni	Lundholm, 1955	farma Auros, Otavi Bergen, Otavi, Namibia^[23].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają sześć podgatunków^[18].

Etymologia

Civettictis: fr. civette „cyweta”, od wł. zibetto „cyweta”, od arab. zabbad „perfumy uzyskane z małego kota”^[24]; gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis „łasica”^[25].
civetta: fr. civette „cyweta”, od wł. zibetto „cyweta”, od arab. zabbad „perfumy uzyskane z małego kota”^[24].
australis: łac. australis „południowy”, od auster, austri „południe”^[26].
congica: Kongo lub Kongo Belgijskie oraz Demokratyczna Republika Konga^[27].
schwartzi: Ernst Schwarz (1889–1962), niemiecki zoolog^[9].
volkmanni: Margarete Volkmann^[9].

Zasięg występowania

Cyweta afrykańska występuje w Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku^[17]^[18]:

C. civetta civetta – południowa Mauretania i Senegal na wschód do Etiopii i Somalii, oraz na południe do Gabonu
C. civetta australis – Zambia i wschodnia Botswana do Malawi i Mozambiku, i na południe Południowej Afryki i Eswatini
C. civetta congica – południowy Sudan, Demokratyczna Republika Konga i Rwanda, na południe do Angoli i północnej Zambii
C. civetta pauli – Dżibuti
C. civetta schwarzi – południowa Somalia, Kenia, Uganda i Tanzania (włącznie z Zanzibarem)
C. civetta volkmanni – północno-wschodnia Namibia i północna Botswana

Morfologia

Cyweta afrykańska jest największa spośród wszystkich cywet właściwych. Zamieszkuje tereny na południe od pustyni Sahary. Długość ciała (bez ogona) 67–54 cm, długość ogona 34–46,9 cm, długość tylnej stopy 12,3–13,9 cm, długość ucha 5,4–5,8 cm; masa ciała 7–20 kg^[17]. Jej ubarwienie jest żółtawo szare z licznymi cętkami w ciemnym kolorze. Na stronie grzbietowej ma dłuższą grzywę.

Ekologia

Zamieszkuje afrykańskie lasy deszczowe i sawanny. Żeruje w nocy, odżywia się roślinami i drobniejszymi zwierzętami (gryzonie). Ceniona zarówno ze względu na futro, jak i cybet - wydzielinę z gruczołów stosowaną w przemyśle perfumeryjnym.

Przypisy

↑ Civettictis civetta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1776, s. ryc. 111. (niem.).
↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 110. (fr.).
↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xii, 206. (łac.).
↑ J. Pucheran. Diagnose suivante d’une espèce nouvelle de Carnassier. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 7, s. 304, 1855. (fr.).
↑ P. Matschie. Ueber einige Säugetiere von Kamerun und dessen Hinterlande. „Archiv für Naturgeschichte”. 57 (1), s. 352, 1891. (niem.).
↑ T. Noack. Beiträge zur Kenntnis der Säugetier-Fauna von Ostafrika. „Jahrbuch der Hamburgischen Wissenschaftlichen Anstalten”. 9 (1), s. 124, 1891. (niem.).
↑ R.I. Pocock. The civet cats of Asia. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (2), s. 429 (przypis), 1933. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d L.G. Lundholm. Descriptions of new mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 22 (3), s. 279–303, 1955. (ang.).
↑ ^a ^b Á. Cabrera. Catálogo descriptivo de los mamiferos de la Guinea Española. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 16, s. 36 (przypis), 1929. (hiszp.).
↑ D. Kock, T. Künzel & H.A. Rayaleh. The African civet, Cirettictis civetta (Schreber 1776), of Djibouti representing a new subspecies (Mammalia, Carnivora, Viverridae). „Senckenbergiana Biologica”. 80 (1/2), s. 244, 2000. (ang.).
↑ E. Do LinhE.D.L. San E. Do LinhE.D.L. i inni, Civettictis civetta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-17] (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. 418. (niem.).
↑ J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47, s. 117, 1924. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Civettictis civetta. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-12].
↑ ^a ^b ^c A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 210–211. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Viverra civetta australis Lundholm, 1955. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Civettictis civetta congica Cabrera, 1929. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Civettictis civetta pauli Kock, Künzel & Rayaleh, 2000. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Civettictis civetta schwarzi Cabrera, 1929. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Viverra civetta volkmanni Lundholm, 1955. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ ^a ^b Jaeger 1944 ↓, s. 52.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 109.
↑ australis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).
↑ congica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 1. Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256. (ang.).

[itis-1] Civettictis civetta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Schreber1-2] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1776, s. ryc. 111. (niem.).

[Geoffroy-3] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 110. (fr.).

[Fischer-4] J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xii, 206. (łac.).

[Pucheran-5] J. Pucheran. Diagnose suivante d’une espèce nouvelle de Carnassier. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 7, s. 304, 1855. (fr.).

[Matschie-6] P. Matschie. Ueber einige Säugetiere von Kamerun und dessen Hinterlande. „Archiv für Naturgeschichte”. 57 (1), s. 352, 1891. (niem.).

[Noack-7] T. Noack. Beiträge zur Kenntnis der Säugetier-Fauna von Ostafrika. „Jahrbuch der Hamburgischen Wissenschaftlichen Anstalten”. 9 (1), s. 124, 1891. (niem.).

[Pocock-8] R.I. Pocock. The civet cats of Asia. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (2), s. 429 (przypis), 1933. (ang.).

[Lundholm-9] L.G. Lundholm. Descriptions of new mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 22 (3), s. 279–303, 1955. (ang.).

[Cabrera-10] Á. Cabrera. Catálogo descriptivo de los mamiferos de la Guinea Española. „Memorias de la Real Sociedad Española de Historia Natural”. 16, s. 36 (przypis), 1929. (hiszp.).

[Kock&inni-11] D. Kock, T. Künzel & H.A. Rayaleh. The African civet, Cirettictis civetta (Schreber 1776), of Djibouti representing a new subspecies (Mammalia, Carnivora, Viverridae). „Senckenbergiana Biologica”. 80 (1/2), s. 244, 2000. (ang.).

[iucn-12] E. Do LinhE.D.L. San E. Do LinhE.D.L. i inni, Civettictis civetta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-17] (ang.).

[Cichocki&inni-13] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Schreber2-14] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, 1777, s. 418. (niem.).

[Allen-15] J.A. Allen. Carnivora collected by the American Museum Congo Expedition. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 47, s. 117, 1924. (ang.).

[Wilson&Reeder-16] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Civettictis civetta. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-12].

[Jennings&Veron-17] A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 210–211. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Burgin&inni-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Zijlstra1-19] J.S. Zijlstra: Viverra civetta australis Lundholm, 1955. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra2-20] J.S. Zijlstra: Civettictis civetta congica Cabrera, 1929. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra3-21] J.S. Zijlstra: Civettictis civetta pauli Kock, Künzel & Rayaleh, 2000. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra4-22] J.S. Zijlstra: Civettictis civetta schwarzi Cabrera, 1929. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra5-23] J.S. Zijlstra: Viverra civetta volkmanni Lundholm, 1955. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=82_52]-24] Jaeger 1944 ↓, s. 52.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=139_109]-25] Jaeger 1944 ↓, s. 109.

[26] australis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).

[27] congica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne