Cyzelowanie

Cyzelowanie – rodzaj artystycznej obróbki plastycznej metalowych rzeźb i wyrobów rzemiosła artystycznego, wykutych, odlanych, tłoczonych lub wyoblanych.

Metoda ta ma zastosowanie do:

  • wykończenia i nadania ostatecznego kształtu odlewom poprzez usunięcie niedokładności i nierówności,
  • wydobycia szczegółów ozdób i rysunku ornamentu,
  • nadania powierzchni odpowiedniej (z reguły gładkiej) faktury,
  • wykonywania wklęsło-wypukłych wzorów i rysunków artystycznych poprzez wybijanie ich w blasze za pomocą narzędzi zwanych puncami cyzelerskimi (stosowane do zdobienia m.in.: pater, cukiernic, kielichów, tac, wazonów, ram luster)[1][2].

Do wykończenia powierzchni oprócz punc cyzelerskich używane są różnego rodzaju pilniki, dłuta, skrobaki, młotki, tarcze polerskie[2].

W XIX w. wyodrębnił się we Francji dział rzemiosła, zwany cyzelatorstwem, skupiający rzemieślników-cyzelerów, trudniących się wyłącznie cyzelowaniem[1].

W niektórych przypadkach słowo cyzelowanie odnosi się do modyfikowania raz ustalonej konfiguracji, zgodnie z bardziej doprecyzowanymi wymaganiami, dopracowywanie z pedantyczną drobiazgowością[3].

Słowo "cyzelowanie" pochodzi od francuskiego ciseau (przecinak, dłuto) lub ciseler (rzeźbić)[2]. Została zaadaptowana do języka polskiego prawdopodobnie poprzez niemieckie ziselieren. Nazwa zawodu to cyzelatorstwo albo cyzelerstwo, a jego przedstawiciel to cyzeler.
Znanym mistrzem cyzelerem był m.in. włoski złotnik i rzeźbiarz renesansowy Benvenuto Cellini[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
  2. ↑ a b c Sztuka świata. T. 17. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, ​ISBN 978-83-213-4726-4​.
  3. ↑ Władysław Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989.
  4. ↑ Krystyna Zwolińska, Zasław Malicki: Mały słownik terminów plastycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.

Bibliografia