Część zdania

Część zdania – podstawowy element, tj. wyraz lub związek wyrazowy, który można wyróżnić w zdaniu ze względu na funkcję jaką tam spełnia[1]. Funkcje takie określa się poprzez analizę składniową zdania, czyli rozbiór logiczny[2].

Części zdania

Podmiot[3]:

Podmioty można podzielić na[4]:

Język polski dopuszcza istnienie zdań bezpodmiotowych[5].

Orzeczenie może funkcjonować jako[6]:

  • czasownikowe (proste)
  • Złożone
    • Imienne
    • Fazowe (np. zaczynam czytać, kończę jeść)
    • Modalne (powinnam umieć, muszę wypić)

Określenia

Wyrazy niebędące częścią zdania

Częściami zdania nie są[10]

  • wyrazy niesamodzielne:
  • wyrazy poza związkami zdania:
    • wołacz
    • wykrzyknik
    • wyrazy i zwroty wtrącone:
      „To zachowanie, moim zdaniem, nie jest godne pochwały.”
    • wyrazy nawiązujące do zdań poprzednich:
      akurat, otóż, poza tym, tymczasem, właśnie
    • wyrazy charakteryzujące stosunek mówiącego do treści zdania:
      na pewno, niestety, oczywiście, prawdopodobnie
    • wyrazy uwydatniające treść członu zdania:
      naprawdę, niewątpliwie, oczywiście, po prostu, tylko
      „Tylko jemu zawdzięczamy to osiągnięcie.”
    • wyrazy zmieniające treść członu zdania:
      chyba, raczej, wcale, zapewne

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Klemensiewicz 1953 ↓, s. 201-21.
  2. ↑ Nagórko 2007 ↓, s. 274.
  3. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 407-411.
  4. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 407-410.
  5. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 410.
  6. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 411-412.
  7. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 426-430.
  8. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 419-420.
  9. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 421-426.
  10. ↑ Bąk 1977 ↓, s. 435-439.

Bibliografia

  • Zenon Klemensiewicz: Zarys składni polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1953.
  • Alicja Nagórko: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2007. ISBN 978-83-01-15390-8.
  • Tadeusz Milewski: Językoznawstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967.