Częstochowa (stacja kolejowa)
Budynek dworca | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Lokalizacja | |
Zarządca | |
Data otwarcia | 1846 |
Poprzednie nazwy | Tschenstochau, Częstochowa (Osobowa), Częstochowa Osobowa |
Liczba pasażerów (2018) | 3,6 mln[1] |
Dane techniczne | |
Liczba peronów | 4 |
Liczba krawędzi peronowych | 8 |
Kasy | |
Linie kolejowe | |
Schemat stacji | |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
![]() | |
Portal ![]() |
Częstochowa – największa stacja kolejowa Częstochowy, znajdująca się w Śródmieściu. W latach swojej budowy była jednym z najnowocześniejszych dworców kolejowych w Polsce. W klasyfikacji PKP należał do dworców kategorii A, czyli obsługujących ponad 2 miliony pasażerów rocznie[2], a od 2015 roku działa jako dworzec kategorii „P” (premium)[3]. Stacja jest jedną z najważniejszych w południowej Polsce, obsługującą połączenia lokalne i dalekobieżne w ruchu krajowym i międzynarodowym.
W 2021 stacja obsługiwała ok. 6900 pasażerów na dobę, co dawało jej, wespół ze stacją Rumia i przystankiem Warszawa Ursus, 24. miejsce w kraju[4].
Historia
Pierwszy dworzec wzniesiono w latach 1845-1846 podczas budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej. Miał charakter późnoklasycystyczny i kształtem przypominał lokomotywę – jego środkowa część miała piętro i kwadratową wieżę, natomiast boczne pawilony były parterowe. W 1852 zainstalowano na dworcu telegraf. W 1873 roku dworzec został powiększony, a następnie rozbudowany przez arch. Czesława Domaniewskiego. Na początku XX wieku został przebudowany przez Czesława Domaniewskiego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wojskowym komendantem stacji kolejowej był kpt. Antoni Malinowski[5]. Pierwszy pociąg elektryczny wjechał na stację w 1956 roku. Dworzec rozebrany został pod koniec lat 70. XX wieku. Z pierwotnych zabudowań ocalały budynek pomocniczy nazywany konduktorownią i dawny szalet. Decyzja o budowie nowego dworca zapadła w połowie lat 70., gdy miasto zostało stolicą województwa. W wyniku ogólnopolskiego konkursu architektonicznego zdecydowano[6], że projektantem nowego dworca zostanie krakowski[7] architekt Ryszard Frankowicz wraz z zespołem 16 współpracowników[6]. Pierwsze prace w tym kierunku zaczął prowadzić na przełomie lat 70. i 80, gdy m.in. na potrzeby nowego budynku dworcowego wyburzono budynek stacyjny powstały w czasach budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej. Po upadku socjalizmu planowaną po wschodniej stronie torów część przeznaczoną na biura kolejowe mocno zmniejszono, w efekcie czego dokonane już wyburzenie starego dworca okazało się zbędne. Równocześnie w pawilonie zachodnim zaprojektowano pomieszczenia z przeznaczeniem na cele komercyjne[7].
Budowa obecnego dworca kolejowego została rozpoczęta przez Śląską DOKP w Katowicach i trwała od roku 1989 do 1996[8], przy czym główny gmach plac przed nim rozpoczęto budować w 1994 roku[6]. Pasaż z poczekalniami nad torami oddano do użytku w 1991 na VI Światowe Dni Młodzieży, a pozostałą część 9 listopada 1996 roku, w 150. rocznicę dotarcia kolei do Częstochowy. Uroczyście otworzył ją ówczesny prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski[9]. 24 maja 1997 r. przed dworcem odsłonięto pomnik z popiersiem Władysława Biegańskiego, dzieło Szymona Wypycha[8].
W lipcu 2019 r. SARP Częstochowa i PKP SA ogłosiły konkurs na koncepcję realizacyjną nowego dworca kolejowego i studialnego opracowania zagospodarowania dla terenów po zachodniej stronie torów, w tym obszaru dworca autobusowego[10].
Linie kolejowe
Przez stację przechodzą następujące linie kolejowe:
- 1 Warszawa Centralna – Katowice (zelektryfikowana linia łącząca Śląsk z Mazowszem poprzez województwo łódzkie)
- 700 Częstochowa - Częstochowa Stradom
- 701 Częstochowa - posterunek odgałęźny Kucelinka (linie łączące Wiedenkę z protezą koniecposką)
Budynek
Projektantem obecnego, postmodernistycznego budynku dworca jest krakowski architekt Ryszard Frankowicz[9]. Dworzec ma powierzchnię 3186 m² i kubaturę 41 tys. m³, a konstrukcja dachowa jest wsparta na 22 pylonach o wysokości 11,5 m i średnicy 1 m[8].
Dworzec jest dworcem przelotowo-czołowym. Obok peronu pierwszego wyróżniony jest także peron 1a nazywany kieleckim. Przy peronie 1a znajduje się jedyny nieprzelotowy tor.
Na dworcu znajduje się ogólnodostępna kaplica, w której regularnie odprawiane są nabożeństwa[11].
Ruch pociągów
Na stacji Częstochowa zatrzymują się pociągi TLK i IC spółki PKP Intercity, regio spółki Polregio, a także składy Kolei Śląskich.
Galeria
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
- ↑ Wykaz dworców kolejowych zarządzanych przez Oddział Dworce Kolejowe (pol.). PKP Dworce Kolejowe. [dostęp 2010-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-01)].
- ↑ Michał Hyra: Mamy w Częstochowie dworzec klasy premium. Ale nie jest to Stradom (pol.). W: Gazeta Wyborcza [on-line]. Agora SA, 2015-08-19. [dostęp 2015-08-21].
- ↑ https://dane.utk.gov.pl/sts/przewozy-pasazerskie/wymiana-pasazerska-na-s/18886,Przewozy-pasazerskie.html#PLIK
- ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 43), MSWojsk., 10 listopada 1920, s. 1171 .
- ↑ a b c Częstochowski mutant. Ten dworzec symbolizuje ambicje miasta, które zepchnięto na boczny tor, „gazetapl” [dostęp 2016-12-03] (pol.).
- ↑ a b Tomasz Haładyj , Pamiętacie, jak 20 lat temu otwierano nowy dworzec? [ZDJĘCIA, WIDEO], czestochowa.wyborcza.pl, 24 listopada 2016 [dostęp 2016-11-27] .
- ↑ a b c Mirosław Zwoliński: Przewodnik po Częstochowie. Częstochowa: Oddział PTTK Huty "Częstochowa", 1997, s. 79. ISBN 83-902642-2-6.
- ↑ a b Wioleta Bąk, Tomasz Haładyj: Remont tunelu pod dworcem PKP (pol.). gazeta.pl, 2005-06-14. [dostęp 2010-05-24].
- ↑ Witold Urbanowicz , Rusza konkurs na koncepcję nowego dworca w Częstochowie wraz z otoczeniem, www.transport-publiczny.pl, 10 lipca 2019 [dostęp 2019-07-11] (pol.).
- ↑ Kaplica kolejarzy i podróżnych. niedziela.pl, 2004. [dostęp 2018-11-29].
Linki zewnętrzne
- Częstochowa w Atlasie Kolejowym Polski, Czech i Słowacji – www.atlaskolejowy.net
- Częstochowa w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
- Towarzystwo Przyjaciół Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Częstochowie
Częstochowa | ||
Linia 1 Warszawa Zachodnia – Katowice (232,020 km) | ||
![]() ![]() ![]() odległość: 3,930 km | ![]() | odległość: 2,188 km |
Linia 700 Częstochowa Stradom – Częstochowa | ||
![]() ![]() ![]() odległość: 2,204 km | ![]() | |
Linia 701 Częstochowa – Kucelinka (p.odg.) | ||
![]() | odległość: 2,188 km |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Therud, Licencja: CC BY-SA 3.0
Mapa najważniejszych linii kolejowych województwa śląskiego
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
Autor: MGalloway (WMF), Licencja: CC BY-SA 3.0
A tickmark icon included in the OOjs UI MediaWiki lib.
Straight line aqross (according to naming convention, name + modifier)
station at track aqross
head station, track to the left
head station, track to the left
head station, track to the right
head station, track to the right
Autor: Axe, Licencja: CC BY-SA 4.0
Perony na dworcu głównym PKP Częstochowa.
non-passenger head station, track to the right
head stop, track to the left
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Tytuł: Częstochowa : dworzec Dr. Zel. W. W.
Adres wydawniczy: Częstochowa : M. Ch., 1918 ([miejsce nieznane : drukarz nieznany])
Gatunek: pocztówka
Forma i typ: pocztówki
Opis fizyczny: [1] karta : ilustracja ; 9x14 cm
Na rewersie monogram: J. R. I Ska. Na rewersie nadruk: e 81. Rok wydania według nadruku na rewersie. Tytuł z nadruku na awersie. W l. 1845-1846 wzieniono pierwszy dworzec podczas budowy kolei warszawsko-wiedeńskiej, budowla o charakterze późnoklasycystycznym. Kształtem przypominał lokomotywę – jego środkowa część miała piętro i kwadratową wieżę, natomiast boczne pawilony były parterowe. W 1852 r. zainstalowano na dworcu telegraf. W 1873 r. dworzec został powiększony, a następnie rozbudowany przez arch. Czesława Domaniewskiego a na początku XX w. został przez niego przebudowany. Pierwszy pociąg elektryczny wjechał na stację w r. 1956. Dworzec rozebrany pod koniec lat 70-tych XX w.
Autor: Axe, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elektromechaniczna tablica z odjazdami pociągów na stacji w Częstochowie.
(c) Neo[EZN] / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Częstochowa Osobowa - to chyba najnowszy budynek dworca w Polsce.
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autor: Travelarz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To zdjęcie zostało wykonane podczas polskiej Wikiekspedycji kolejowej 2015 zorganizowanej przez
Stowarzyszenie Wikimedia Polska we współpracy z Fundacją Grupy PKP.
Wszystkie zdjęcia z wyprawy możesz zobaczyć w kategorii Wikiekspedycja kolejowa 2015.
Autor: Eter201, Licencja: CC BY-SA 4.0
Częstochowa Osobowa, peron 4