Człowiek w żelaznej masce

L'Homme au Masque de Fer, ilustracja z 1789 roku

Człowiek w Żelaznej Masce, fr. L'Homme au Masque de Fer, Żelazna Maska (zm. 19 listopada 1703) – postać autentyczna, więzień przetrzymywany w cytadeli na Wyspie Świętej Małgorzaty u południowych wybrzeży Francji, a następnie w Bastylii. Miał założoną na twarzy żelazną maskę, której pod karą śmierci nie wolno mu było zdejmować.

Tożsamość

Tożsamość więźnia pozostaje nieznana. Rzekomo był to włoski dyplomata Marchiali. Natomiast według Woltera był to przyrodni starszy brat króla Ludwika XIV – jego ojcem miał być kardynał Jules Mazarin, a matką Anna Austriaczka, która notabene bardzo ceniła kardynała i ufała mu. Z kolei Alexandre Dumas (ojciec), w powieści Wicehrabia de Bragelonne pod żelazną maską ukrył brata bliźniaka króla Ludwika XIV, zmieniając nieco wersję Woltera[1].

Życiorys

Człowiek w żelaznej masce miał zawsze tego samego strażnika – Bénigne Dauvergne de Saint-Mars. Miał wiele nazwisk. Został aresztowany pod nazwiskiem Eustachy Dauger. Zmarł 19 listopada 1703 w Bastylii pod nazwiskiem Marchialy. Tożsamość tego człowieka została dokładnie omówiona i była przedmiotem wielu książek. Zainteresowanie więźniem było tak wielkie, ponieważ nigdy nikt nie widział jego twarzy (oprócz komisji sędziowskiej; każdy z jej członków „zaginął” w niewyjaśnionych okolicznościach). Ludwik bardzo się postarał, aby osoba człowieka w żelaznej masce nie była znana. Według teorii pisarza i filozofa Woltera, opublikowanej w 1771 roku, więzień nosił żelazną maskę i był starszym bratem Ludwika XIV. Pod koniec 1840 roku pisarz Aleksander Dumas uznał, że więzień był zmuszony do noszenia żelaznej maski, będąc bratem bliźniakiem Ludwika XIV. Wszystkie fakty są znane z korespondencji jego strażnika i przełożonych w Paryżu.

Przypisy

  1. Stanisław Grodziski: Porównawcza historia ustrojów państwowych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 1998, s. 180. ISBN 83-7052-840-6. przypis 55.


Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Man in the Iron Masque crop.jpg
"L'Homme au Masque de Fer" ("The Man in the Iron Mask"). Anonymous print (etching and mezzotint, hand-colored) from 1789. According to the caption on the original (not seen here), the Man in the Iron Mask was fr:Louis de Bourbon, comte de Vermandois, an illegitimate son of Louis XIV. No evidence is given to support this claim, which is just one among many, and may have been merely a piece of revolutionary propaganda. Caption (in French, with modernized spelling): "L'Homme au Masque de Fer, ou plutôt son histoire, qui a si longtemps fixé les recherches d'une infinité d'auteurs, vient de sortir enfin du ténébreux chaos où la discrétion barbare d'intermédiaires ministériels l'avaient plongé jusqu'à présent. Des papiers trouvés à la Bastille nous apprennent que cette dénomination n'a jamais appartenu qu'à Louis de Bourbon, comte de Vermandois, fils naturel de Louis XIV, né le 2 octobre 1667, qui fut condamné à un emprisonnement perpétuel pour avoir, à l'âge de 16 ans, donné un soufflet au Dauphin. Pour envelopper ses traits d'un voile impénétrable, on lui couvrit le visage d'un masque de fer dont la mentonnière et les ressorts d'acier lui permettaient néanmoins de prendre sa subsistance. C'est en 1683 que l'on place l'époque de sa détention. Ce malheureux Prince mourut à la Bastille en 1703 après une captivité de 20 ans dans différentes prisons. (Ceux qui voudront avoir des renseignements plus étendus sur cet objet pourront consulter un papier qui se vend Rue de Chartres N°85.)"