Człowiek witruwiański
 | |
| Autor | Leonardo da Vinci |
|---|---|
| Data powstania | 1490 |
| Medium | piórko, atrament i ołówek na papierze |
| Wymiary | 34,3 × 24,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Człowiek witruwiański (wł. Le proporzioni del corpo umano secondo Vitruvio, „Proporcje ciała ludzkiego wg Witruwiusza”) – rysunek autorstwa Leonarda da Vinci upowszechniony przez niego około roku 1490[1]. Rysunek, stworzony ołówkiem i atramentem na papierze, przedstawia figurę nagiego mężczyzny w dwóch nałożonych na siebie pozycjach, wpisaną w okrąg i kwadrat (łac. Homo Quadratus, „człowiek kwadratowy”)[2]. Rysunkowi towarzyszy tekst sporządzony tzw. pismem lustrzanym.
Z tekstu wynika, że rysunek stanowi ilustrację do fragmentu Księgi III traktatu „O architekturze ksiąg dziesięć” Witruwiusza, poświęconego proporcjom ludzkiego ciała. Witruwiusz charakteryzuje ludzką sylwetkę jako będącą głównym źródłem proporcji klasycznego porządku architektonicznego. W tym przypadku zwrócono uwagę na fakt, że wysokość dorosłego człowieka równa się w przybliżeniu szerokości jego rozstawionych ramion.
Według Witruwiusza wysokość człowieka to 10 modułów, gdzie moduł to wysokość głowy mierzona od brody do nasady włosów. Otwarta dłoń również ma długość jednego modułu. Głowa człowieka ma wielkość 1/8-1/6 od wysokości piersi do góry, do miejsca, w którym zaczynają się włosy. Od włosów do podbródka dzieli się na trzy części: w górnej czoło, w drugiej nos, w trzeciej usta z podbródkiem. Długość mierzona od nadgarstka do łokcia jest długością stopy człowieka. Stopa to 1/7 człowieka, łokieć – 1/4, pierś – 1/4, szerokość rozstawionych ramion równa wzrostowi człowieka.
Rysunkowi towarzyszą dwa teksty. Pierwszy akapit części znajdującej się powyżej[3] nawiązuje bezpośrednio do Witruwiusza:
„Witruwiusz, architekt, umieścił w swoim dziele o architekturze przekaz, że wymiary człowieka w naturze są skomponowane tak, że
- piędź (dłoń) jest równa czterem palcom
- stopa jest równa czterem dłoniom
- łokieć (kubit) jest równy sześciu dłoniom
- cztery łokcie dają człowieka
- krok jest równy czterem łokciom
- człowiek jest równy 24 dłoniom
i te wymiary są w jego budowlach."
Zobacz też
Przypisy
- ↑ The Vitruvian Man - leonardodavinci.stanford.edu (ang.)
- ↑ BSP 4 - Idea piękna. Człowiek w dziejach sztuki. aspkat.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-26)].
Leonardo da Vinci's - Vitruvian Man analysed (ang.) - ↑ Powyżej rysunku:Vetruvio, architecto, mecte nella sua op(er)a d'architectura, chelle misure dell'omo sono dalla natura
disstribuite inquessto modo cioè che 4 diti fa 1 palmo, et 4 palmi fa 1 pie, 6 palmi fa un chubito, 4
cubiti fa 1 homo, he 4 chubiti fa 1 passo, he 24 palmi fa 1 homo ecqueste misure son ne' sua edifiti.
Settu ap(r)i ta(n)to le ga(m)be chettu chali da chapo 1/14 di tua altez(z)a e ap(r)i e alza tanto le b(r)acia che cholle lunge dita tu tochi la linia della
somita del chapo, sappi che 'l cie(n)tro delle stremita delle
ap(er)te me(m)bra fia il bellicho. Ello spatio chessi truova infralle ga(m)be fia tria(n)golo equilatero