Denisowianin

Ząb trzonowy denisowianina

Człowiek z Denisowej Jaskini[1], denisowianin – niezdefiniowany co do rangi systematycznej takson z rodzaju człowiek (Homo) z epoki paleolitu opisany w 2010 r.[2][3][4][5] Zidentyfikowany został w oparciu o analizę molekularną mitochondrialnego DNA z dwóch zębów i kości palca u ręki. Szczątki należały do osobników, które żyły około 41 tys. lat temu. Znaleziono je w Denisowej Jaskini w paśmie górskim Ałtaj na Syberii. Jak wykazały badania, palec i zęby należały do dwóch różnych osób. Jedną z nich było zidentyfikowane na podstawie DNA z małego palca u ręki dziecko płci żeńskiej między piątym a siódmym rokiem życia. Denisowianie wykazywali niskie zróżnicowanie genetyczne, z drugiej zaś strony wysoki i zróżnicowany poziom hybrydyzacji z neandertalczykiem oraz innym (nieznanym dotąd) archaicznym przedstawicielem rodzaju Homo. Przedstawiciele Homo sapiens z Azji i Oceanii wykazują domieszkę genetyczną denisowian, u Papuasów jest ona najwyższa i wynosi ok. 6%[6].

W 2008 w Denisowej Jaskini na Syberii znaleziono dwa fragmenty kamiennej bransolety wykonanej z zielonego, prześwitującego chlorytu. Badania tego artefaktu i jego kontekstu archeologicznego pozwoliły w 2015 oszacować, że pochodzi sprzed około 40 000 lat. Tym samym wiek tej ozdoby (będącej w momencie opublikowania datowania najstarszą znaną bransoletą kamienną świata) wskazywał na to, że została wykonana przez denisowian. Widoczne są przy tym duże umiejętności wytwórcy, a wywiercony w niej otwór wykonano szybko obracającym się wiertłem. Otwór ten był miejscem zawieszenia jakiegoś dodatkowego elementu. Zabytek jest przechowywany w muzeum historii i kultury ludów Syberii w Nowosybirsku[7].

W 2013 roku została zbadana kość udowa osobnika sprzed 400 000 lat, znaleziona w jaskini Sima de los Huesos w Hiszpanii, uważanego za neandertalczyka lub Homo heidelbergensis. Analiza DNA wykazała bliższe pokrewieństwo do ludzi z Jaskini Denisowej niż neandertalczyków[8].

Wykonane w 2022 roku badania znalezionego w jaskini Cobra Cave w Laosie zęba wskazują, że należał on prawdopodobnie do denisowiańskiego dziecka, żyjącego pomiędzy 164 a 131 tysięcy lat temu. Byłby to pierwszy fizyczny dowód na to, że denisowianie zamieszkiwali południowo–wschodnią Azję[9].

Zobacz też

Przypisy

  1. Zmiany wprowadzone na 87. posiedzeniu Komisji (4 marca 2015 roku). ksng.gugik.gov.pl. [dostęp 2015-03-28].
  2. Nicholas Wade: Bone May Reveal a New Human Group (ang.). NYTimes.com. [dostęp 2010-12-23].
  3. Carl Zimmer: Meet the Denisovans, the newest members of the human tree of life (ang.). Discover Magazine. [dostęp 2010-12-23].
  4. David Brown: DNA from bone shows new human forerunner, and raises array of questions (ang.). washingtonpost.com. [dostęp 2010-12-23].
  5. Paul Rincon: DNA identifies new ancient human dubbed 'X-woman' (ang.). BBC News online. [dostęp 2010-12-23].
  6. Katherine Harmon: New DNA Analysis Shows Ancient Humans Interbred with Denisovans (ang.). Scientific American, 30 sierpnia 2012. [dostęp 2018-08-04].
  7. Wojciech Pastuszka: Bransoleta z jaskini Denisowa. Archeowieści. [dostęp 2015-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
  8. A mitochondrial genome sequence of a hominin from Sima de los Huesos
  9. Agence France-Presse, Child’s 130,000-year-old tooth could offer clues to extinct human relative, The Guardian, 17 maja 2022 [dostęp 2022-07-03] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Anthroplogy - human skull of a boy.JPG
Autor: High Contrast, Licencja: CC BY 3.0 de
Anthroplogy - human skull of a boy. The skull is of a boy that was likely about 8 years old. The age of the skull itself is not known. Note the mandibular central incisors breaking through.
Sahelanthropus tchadensis Toumai lateral view.jpg
(c) Oryctes, CC BY-SA 3.0
Cast of the Sahelanthropus tchadensis holotype cranium TM 266-01-060-1, dubbed Toumaï, in facio-lateral view.
Homo erectus.jpg
Autor: Thomas Roche from San Francisco, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Homo erectus, Museum of Natural History, Ann Arbor, Michigan, November 2007.
Australopithecus africanus STS, Mrs.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Alberto Salguero (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pablo Alberto Salguero Quiles
Denisova 4 Denisovan molar 2.jpg
Autor: Thilo Parg, Licencja: CC BY-SA 4.0
Im Jahr 2000 in der Denisova-Höhle gefundener Molar Denisova 4. Original, ausgestellt in der Sonderausstellung "Le troisième Homme" im Musée national de Préhistoire in Les Eyzies-de-Tayac, Frankreich.