Czajków Północny

Czajków Północny
	wieś
	(c) Sławomir Hutryk, CC BY-SA 3.0
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	staszowski
Gmina	Staszów
Liczba ludności (2021)	561
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	28-200
Tablice rejestracyjne	TSZ
SIMC	0807317
	Położenie na mapie gminy Staszów Czajków Północny
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Czajków Północny
	Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Czajków Północny
	Położenie na mapie powiatu staszowskiego Czajków Północny
	50°34′46″N 21°17′25″E/50,579444 21,290278

Artykuł	50°34′46″N 21°17′25″E
- błąd	39 m
WD	50°34'0.1"N, 21°16'59.9"E
- błąd	14 m
Odległość	1588 m

Czajków Północny – wieś sołecka^[4] w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, w gminie Staszów^[3]^[5]. Czajków Północny leży ok. 15 km na wschód od Staszowa.

Dawne części wsi – obiekty fizjograficzne

W latach 70. ubiegłego wieku przyporządkowano i opracowano spis lokalnych części integralnych dla Czajkowa Północnego zawarty w tabeli 1.

Tabela 1. Wykaz urzędowych nazw miejscowych i obiektów fizjograficznych^[6]
Nazwa wsi — miasta Nazwy części wsi
— miasta Nazwy obiektów fizjograficznych
— charakter obiektu
I. Gromada WIŚNIOWA
Czajków Północny
Dół
Góra
Kały
Mała Polska
Podedwór
Za Górą
Baksonki — pole
Góra — pole
Kały — pole
Końce — pole
Mała Polska — pole
Pastwiska — pole
Pastwisko — pole
Podedwór — pole
Rowy — pole
Sadzawki — pole, łąki
Strugi — łąka, pole
Tarniak — pole
Za Górą — pole
Zawadówka — pole

Geografia

Czajków leży w pradolinie niewielkiej rzeki Kacanki, miejscami obrośniętej olchami i przepływającej przez rozległe łąki. Na wzniesieniach po obu stronach rzeki usytuowane są wsie: Czajków Północny i Czajków Południowy, niegdyś stanowiące jedną miejscowość. Cały obszar wsi, pól i łąk otoczony jest lasami. Dominują gleby piaszczysto-gliniaste. Region leży na pograniczu dwóch mikroregionów: Niecki Nidziańskiej i Wyżyny Sandomierskiej.

Religia

Wieś należy do parafii św. Michała Archanioła w Wiązownicy-Kolonii. We wsi znajduje się kościół filialny pw. Bł. ks. prałata Antoniego Rewery.

Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.

Historia

Nazwa wsi wywodzi się od nazwy osobowej „Czajka” z sufiksem -ów -owo tworzy ona nazwę miejscowości^[7] (być może takie nazwisko nosił naczelnik plemienia, które osiedliło się na zboczach rzeki Kacanki). W XV wieku Czajków wraz ze Smerdyną i Wiązownicą były wsiami królewskimi wchodzącymi w skład Starostwa Sandomierskiego. Dwór w Czajkowie został zniszczony przez Kozaków.

Po raz pierwszy Czajków wymieniony został w dokumencie z roku 1392 jako „Czaycow”, u Długosza w L.B. t. s.325 – „Czaykow”. Tak też w Liber retaxationum z roku 1529^[7]. Nazwa Czajków występuje już w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego^[8].

Po III rozbiorze Polski w 1795 wieś i folwark Czajków weszły w skład dóbr rządowych, najpierw austriackich, potem Księstwa Warszawskiego, a po kongresie wiedeńskim w 1815 należały do dóbr rządowych Królestwa Kongresowego.

W Słowniku geograficznym z XIX wieku opisano Czajków jako wieś rządową, położoną w powiecie sandomierskim, w gminie Wiśniowa i parafii Wiązownica. W 1827 wieś (Czajków Północny wraz z Południowym) liczyła 90 domów i 491 mieszkańców, zaś w 1880 roku 638 mieszkańców i 1663 mórg ziemi włościańskiej^[8].

W czasie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945 Czajków należał do dystryktu radomskiego Generalnego Gubernatorstwa.

Po wyzwoleniu w 1945 władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przywróciły przedwojenny podział administracyjny i wówczas Czajków znalazł się ponownie w obrębie powiatu sandomierskiego. W reformie administracyjnej z 1954 r. utworzona została gromada Czajków, w powiecie sandomierskim, w województwie kieleckim^[9], która w tym samym roku weszła w skład nowo utworzonego powiatu staszowskiego^[10]. W 1961 roku gromadę Czajków zniesiono, a wieś włączono do gromady Wiśniowa^[11]. Od 1973 r. wieś należy do reaktywowanej gminy Wiśniowa. W latach 1975–1998, po zniesieniu powiatów, miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego, przy czym od 1977 r. wchodzi w skład gminy Staszów, po włączeniu do niej gminy Wiśniowa. Po reformie administracyjnej z 1999 r. ponownie należy do powiatu staszowskiego, reaktywowanego w ramach województwa świętokrzyskiego.

Przypisy

↑ Wieś Czajków Północny w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-10-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 168 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-20].
↑ Jednostki pomocnicze gminy Staszów. Urząd Gminy Staszów. [dostęp 2015-04-20].
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-20].
↑ Por. Leon Kaczmarek (red. nauk. zeszytu), Witold Taszycki (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970, s. 71-72, 77-96.
↑ ^a ^b Rymut 2005 ↓, s. 170.
↑ ^a ^b Czajków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 730 .
↑ Uchwała Nr 13j/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu sandomierskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 235
↑ Uchwała Nr 23/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 15 września 1961 r. o zniesieniu, połączeniu i utworzeniu niektórych gromad w województwie kieleckim (w brzmieniu uchwały Nr 30/61 z dnia 22 listopada 1961 r.) (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 30 listopada 1961 r., Nr. 14, Poz. 129)

Bibliografia

Kaczmarek Leon (red. nauk. zeszytu), Taszycki Witold (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970.
Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. [T. 2, C-D]. Wyd. PAN. Kraków: 2005. ISBN 83-85579-29-X.

[pwl-1] Wieś Czajków Północny w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-10-29] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 168 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-3] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-20].

[bip-4] Jednostki pomocnicze gminy Staszów. Urząd Gminy Staszów. [dostęp 2015-04-20].

[teryt2-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-20].

[6] Por. Leon Kaczmarek (red. nauk. zeszytu), Witold Taszycki (red. nauk. wyd.): Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 33. Powiat staszowski województwo kieleckie. Komisja ustalania nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (do użytku służbowego). Z: 33. Warszawa: Urząd Rady Ministrów. Biuro do Spraw Prezydiów Rad Nadzorczych, 1970, s. 71-72, 77-96.

[CITEREFRymut2005170-7] Rymut 2005 ↓, s. 170.

[SgKP-8] Czajków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 730 .

[gromada-9] Uchwała Nr 13j/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu sandomierskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)

[staszowski-10] Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 235

[gromada-2-11] Uchwała Nr 23/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 15 września 1961 r. o zniesieniu, połączeniu i utworzeniu niektórych gromad w województwie kieleckim (w brzmieniu uchwały Nr 30/61 z dnia 22 listopada 1961 r.) (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 30 listopada 1961 r., Nr. 14, Poz. 129)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Nazwa wsi — miasta	Nazwy części wsi — miasta	Nazwy obiektów fizjograficznych — charakter obiektu
I. Gromada WIŚNIOWA
Czajków Północny	Dół Góra Kały Mała Polska Podedwór Za Górą	Baksonki — pole Góra — pole Kały — pole Końce — pole Mała Polska — pole Pastwiska — pole Pastwisko — pole Podedwór — pole Rowy — pole Sadzawki — pole, łąki Strugi — łąka, pole Tarniak — pole Za Górą — pole Zawadówka — pole

Miasta	Staszów
Części miasta	Adamówka Golejów Łazienki Maleniec Piekło Pipała Pluskawa Pocieszka Radzików Staszówek
Wsie	Czajków Południowy Czajków Północny Czernica Dobra Gaj Koniemłocki Grzybów Jasień Koniemłoty Kopanina Krzczonowice Krzywołęcz Kurozwęki Lenartowice Łaziska Łukawica Mostki Niemścice Oględów Poddębowiec Podmaleniec Ponik Sielec Smerdyna Stefanówek Sztombergi Wiązownica Duża Wiązownica Mała Wiśniowa Wiśniowa Poduchowna Wola Osowa Wola Wiśniowska Wólka Żabna Zagrody Ziemblice
Części wsi	Smerdyna Dolna Smerdyna Górna Zaraź
Kolonie wsi	Dziadówka Józefów Kaczkówka Kamionki Karolinów Kasztelan Łepki Wólka Łaziska Zawadówka
Kolonie	Wiązownica-Kolonia
Części kolonii	Browary Granicznik Grobla Kopanina Wronia Góra
Osady	Opalina
Przysiółki	Nowakówka Przyjmy Radzików Wygoda
Osady leśne	Dąbrówka Kamionka Maziarka Strzelcówka

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne