Czajka płatkolica
| Vanellus miles[1] | |||
| (Boddaert, 1783) | |||
 Podgatunek V. m. miles | |||
 Podgatunek V. m. novaehollandiae | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | czajka płatkolica | ||
| Synonimy | |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
_-eggs-6.jpg)
Czajka płatkolica[5] (Vanellus miles) – gatunek średniej wielkości ptaka, należący do rodziny sieweczkowatych (Charadriidae), zamieszkujący Australię, Nową Gwineę, Wyspy Aru i Nową Zelandię. Nie jest zagrożony.
Systematyka
Wyróżniono dwa podgatunki V. miles[6][5]:
- czajka płatkolica (Vanellus miles miles) – wybrzeża Nowej Gwinei, Wyspy Aru, północna Australia.
- czajka czarnokarkowa (Vanellus miles novaehollandiae) – południowa Australia, Nowa Zelandia.
Autorzy Handbook of the Birds of the World Alive (a tym samym IUCN) uznają czajkę czarnokarkową za osobny gatunek[2][7][4].
Wygląd zewnętrzny
Gatunek ten jest największym ptakiem należącym do rodziny sieweczkowatych. Ma średnio 35 cm długości i waży około 370 g. Podgatunek Vanellus miles miles ma białą szyję i duże, żółte przydatki głowowe znacznie większe u samców. Podgatunek Vanellus miles novaehollandiae ma białą szyję z czarnymi paskami po bokach i mniejsze przydatki głowowe.
Występowanie
Czajka płatkolica jest najczęściej spotykana na obrzeżach terenów podmokłych i wilgotnych, na otwartych przestrzeniach. Może adaptować się do innych środowisk, przez co jest czasami dostrzegana na jałowych i suchych terenach. Może także występować na plażach i wybrzeżach. Podgatunek Vanellus miles novaehollandiae w latach 30. XX wieku naturalnie zasiedlił Nową Zelandię i rozprzestrzenił się na należących do niej wyspach[8].
Zachowanie
Ptaki należące do tego gatunku są nieśmiałe i nieszkodliwe latem i jesienią. W trakcie okresu lęgowego mogą gniazdować na każdym skrawku odkrytej przestrzeni, nawet w miejscach takich jak miejskie parki, ogrody, parkingi czy płaskie dachy budynków. Mogą stwarzać zagrożenie dla lądujących samolotów, gdyż budują gniazda także na lotniskach. Najczęściej okres lęgowy wypada w czerwcu, czasami nieco wcześniej. Gniazdująca para broni swojego terytorium i odstrasza intruzów głośnymi odgłosami i machaniem skrzydłami, może także zaatakować niepożądanego osobnika.
Czasami, w obronie gniazda przed drapieżnikami ptak oddala się od niego, skacząc na jednej nodze – w ten sposób przyciąga uwagę do siebie. Czajka płatkolica ma dobrze rozwiniętą komunikację głosową ze swoimi pisklętami. Długie odgłosy nakazują pisklętom zbliżyć się do nawołującego ptaka, natomiast krótkie – oddalić się od niego. W obronie potomstwa atakuje głównie inne ptaki, takie jak kruki, ale także psy, koty i inne drapieżniki. Ataki na ludzi zdarzają się rzadko. Czasami podczas obrony gniazda ptak może uszkodzić sobie skrzydła, lecz jest w stanie przeżyć jako nielot aż do ich wyleczenia.
W miastach rzadko udaje mu się wychować potomstwo z racji obecności dużej ilości zwierząt domowych, ludzi i samochodów. Młode osiągają dojrzałość 4–5 miesięcy po wykluciu i zazwyczaj zostają przy rodzicach przez rok do dwóch lat. Gniazdują wtedy w grupach rodzinnych składających się z 3 do 5 osobników. Zazwyczaj jednak żyją w parach. Żerują na ziemi, żywiąc się głównie robakami i owadami.
Status
IUCN uznaje czajkę płatkolicą i czajkę czarnokarkową za gatunki najmniejszej troski (LC – Least Concern). Trend liczebności populacji obu tych taksonów uznawany jest za wzrostowy[4][9].
Przypisy
- ↑ Vanellus miles, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Wiersma, P.: Masked Lapwing (Vanellus miles). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 1996. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-24)].
- ↑ a b Czajka płatkolica (Vanellus miles) (Boddaert, 1783). Avibase. [dostęp 2012-11-23].
- ↑ a b c Vanellus miles, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Charadriidae Leach, 1820 - sieweczkowate - Plovers & lapwings (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-12].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-12]. (ang.).
- ↑ del Hoyo, J. & Collar, N.: Black-shouldered Lapwing (Vanellus novaehollandiae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-07)].
- ↑ Woodley, K.: Spur-winged plover. [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [on-line]. 2013. [dostęp 2021-12-12]. (ang.).
- ↑ BirdLife International, Vanellus novaehollandiae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2020-04-29] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: JJ Harrison (https://www.jjharrison.com.au/), Licencja: CC BY-SA 3.0
Masked Lapwing (Vanellus miles novaehollandiae), Austin's Ferry, Tasmania, Australia
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
Masked lapwing in Prague Zoo
Autor: Arthur Chapman, Licencja: CC BY 2.0
Eggs of Masked Lapwing (Vanellus miles) taken in Canberra, ACT, Australia, in August 2002.