Czajka płatkolica

Czajka płatkolica
Vanellus miles[1]
(Boddaert, 1783)
Ilustracja
Podgatunek V. m. miles
Ilustracja
Podgatunek V. m. novaehollandiae
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

siewkowce

Rodzina

sieweczkowate

Podrodzina

sieweczki

Rodzaj

Vanellus

Gatunek

czajka płatkolica

Synonimy
  • Tringa miles Boddaert, 1783[2]
  • Lobibyx miles (Boddaert, 1783)[3]
  • Hoplopterus miles (Boddaert, 1783)[3]
  • Vanellus novaehollandiae Stephens, 1819
Podgatunki
  • V. m. miles (Boddaert, 1783)
  • V. m. novaehollandiae Stephens, 1819
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Jaja w gnieździe

Czajka płatkolica[5] (Vanellus miles) – gatunek średniej wielkości ptaka, należący do rodziny sieweczkowatych (Charadriidae), zamieszkujący Australię, Nową Gwineę, Wyspy Aru i Nową Zelandię. Nie jest zagrożony.

Systematyka

Wyróżniono dwa podgatunki V. miles[6][5]:

Autorzy Handbook of the Birds of the World Alive (a tym samym IUCN) uznają czajkę czarnokarkową za osobny gatunek[2][7][4].

Wygląd zewnętrzny

Gatunek ten jest największym ptakiem należącym do rodziny sieweczkowatych. Ma średnio 35 cm długości i waży około 370 g. Podgatunek Vanellus miles miles ma białą szyję i duże, żółte przydatki głowowe znacznie większe u samców. Podgatunek Vanellus miles novaehollandiae ma białą szyję z czarnymi paskami po bokach i mniejsze przydatki głowowe.

Występowanie

Czajka płatkolica jest najczęściej spotykana na obrzeżach terenów podmokłych i wilgotnych, na otwartych przestrzeniach. Może adaptować się do innych środowisk, przez co jest czasami dostrzegana na jałowych i suchych terenach. Może także występować na plażach i wybrzeżach. Podgatunek Vanellus miles novaehollandiae w latach 30. XX wieku naturalnie zasiedlił Nową Zelandię i rozprzestrzenił się na należących do niej wyspach[8].

Zachowanie

Ptaki należące do tego gatunku są nieśmiałe i nieszkodliwe latem i jesienią. W trakcie okresu lęgowego mogą gniazdować na każdym skrawku odkrytej przestrzeni, nawet w miejscach takich jak miejskie parki, ogrody, parkingi czy płaskie dachy budynków. Mogą stwarzać zagrożenie dla lądujących samolotów, gdyż budują gniazda także na lotniskach. Najczęściej okres lęgowy wypada w czerwcu, czasami nieco wcześniej. Gniazdująca para broni swojego terytorium i odstrasza intruzów głośnymi odgłosami i machaniem skrzydłami, może także zaatakować niepożądanego osobnika.

Czasami, w obronie gniazda przed drapieżnikami ptak oddala się od niego, skacząc na jednej nodze – w ten sposób przyciąga uwagę do siebie. Czajka płatkolica ma dobrze rozwiniętą komunikację głosową ze swoimi pisklętami. Długie odgłosy nakazują pisklętom zbliżyć się do nawołującego ptaka, natomiast krótkie – oddalić się od niego. W obronie potomstwa atakuje głównie inne ptaki, takie jak kruki, ale także psy, koty i inne drapieżniki. Ataki na ludzi zdarzają się rzadko. Czasami podczas obrony gniazda ptak może uszkodzić sobie skrzydła, lecz jest w stanie przeżyć jako nielot aż do ich wyleczenia.

W miastach rzadko udaje mu się wychować potomstwo z racji obecności dużej ilości zwierząt domowych, ludzi i samochodów. Młode osiągają dojrzałość 4–5 miesięcy po wykluciu i zazwyczaj zostają przy rodzicach przez rok do dwóch lat. Gniazdują wtedy w grupach rodzinnych składających się z 3 do 5 osobników. Zazwyczaj jednak żyją w parach. Żerują na ziemi, żywiąc się głównie robakami i owadami.

Status

IUCN uznaje czajkę płatkolicą i czajkę czarnokarkową za gatunki najmniejszej troski (LC – Least Concern). Trend liczebności populacji obu tych taksonów uznawany jest za wzrostowy[4][9].

Przypisy

  1. Vanellus miles, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Wiersma, P.: Masked Lapwing (Vanellus miles). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 1996. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-24)].
  3. a b Czajka płatkolica (Vanellus miles) (Boddaert, 1783). Avibase. [dostęp 2012-11-23].
  4. a b c Vanellus miles, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  5. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Charadriidae Leach, 1820 - sieweczkowate - Plovers & lapwings (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-12].
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-12]. (ang.).
  7. del Hoyo, J. & Collar, N.: Black-shouldered Lapwing (Vanellus novaehollandiae). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2014. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-07)].
  8. Woodley, K.: Spur-winged plover. [w:] Miskelly, C.M. (ed.) New Zealand Birds Online [on-line]. 2013. [dostęp 2021-12-12]. (ang.).
  9. BirdLife International, Vanellus novaehollandiae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2020-04-29] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Vanellus miles novaehollandiae.jpg
Autor: JJ Harrison (https://www.jjharrison.com.au/), Licencja: CC BY-SA 3.0
Masked Lapwing (Vanellus miles novaehollandiae), Austin's Ferry, Tasmania, Australia
Prague 07-2016 Zoo img02 Vanellus miles.jpg
Autor: A.Savin, Licencja: FAL
Masked lapwing in Prague Zoo
Vanellus miles (Masked Lapwing) -eggs-6.jpg
Autor: Arthur Chapman, Licencja: CC BY 2.0
Eggs of Masked Lapwing (Vanellus miles) taken in Canberra, ACT, Australia, in August 2002.