Czajka towarzyska

Czajka towarzyska
Vanellus gregarius[1]
(Pallas, 1771)
Ilustracja
Szata godowa (rysunek z XIX wieku)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

siewkowe

Podrząd

siewkowce

Rodzina

sieweczkowate

Podrodzina

sieweczki

Rodzaj

Vanellus

Gatunek

czajka towarzyska

Synonimy
  • Charadrius gregarius Pallas, 1771[2]
  • Chettusia gregaria (Pallas, 1771)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 CR pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     spotykana na przelotach

     zimowiska

     prawdopodobnie wymarła

Czajka towarzyska[4] (Vanellus gregarius) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych (Charadriidae). Krytycznie zagrożony. Nie wyróżnia się podgatunków[2][5].

Zasięg występowania

Czajka towarzyska zamieszkuje południowo-środkową Rosję oraz Kazachstan. Zimuje w Sudanie, Erytrei, Izraelu, na Półwyspie Arabskim oraz w Pakistanie i Indiach, prawdopodobnie również w Iraku i Iranie[2]. Do Polski zalatuje sporadycznie (do 2018 roku odnotowano 47 stwierdzeń tego gatunku, łącznie obserwowano 49 osobników[6]).

Morfologia

Czajka towarzyska w szacie spoczynkowej sfotografowana w Indiach
Wygląd
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej boki głowy, szyja, pierś i wierzch ciała szare. Na skrzydłach odcień brązowy. Na wierzchu głowy czarna czapeczka z białą obwódką. Przez oko czarny pas. Ogon biały z czarną plamą na końcu. Przednia część brzucha rdzawa, tylna biała. Nogi i dziób ciemne. W szacie spoczynkowej oraz osobniki młodociane mają czapeczkę brązową i brzuch cały biały.
Wymiary średnie
długość ciała ok. 25–30 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 68–75 cm
waga ok. 150–250 g

Ekologia i zachowanie

Jajo z kolekcji muzealnej
Biotop
Step i półpustynia.
Gniazdo
Na ziemi, tworzy niewielkie, luźne kolonie (gniazda co 25–50 m) złożone z 5 do 20 par. Ptaki monogamiczne o silnym terytorializmie.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu–maju 2 do 5 jaj.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres około 22 dni, głównie przez samicę.
Pożywienie
Owady i pająki z niewielką domieszką roślin[2].

Status i ochrona

IUCN od 2004 roku klasyfikuje czajkę towarzyską jako gatunek krytycznie zagrożony (CR – Critically Endangered); wcześniej, od 1994 roku uznawano ją za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Liczebność populacji w 2006 roku szacowano na około 11 200 dorosłych osobników, a jej trend jest malejący. Za główne zagrożenie dla gatunku uważa się nielegalne polowania na trasach przelotów i na zimowiskach[3].

W Polsce czajka towarzyska podlega ścisłej ochronie gatunkowej[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. Vanellus gregarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c d Wiersma, P., Kirwan, G.M. & Sharpe, C.J.: Sociable Lapwing (Vanellus gregarius). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-07].
  3. a b Vanellus gregarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Charadriinae Leach, 1820 - sieweczki (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-07].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-04-22]. (ang.).
  6. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 35. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2018. „Ornis Polonica”. 60, s. 125–160, 2019. 
  7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
SociablePlover.jpg
Autor: Cks3976, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sociable Plover at Little Rann of Kutch, India

Photographed by Subramanya CK, 2010

<subramanya at walkinthewild dot net>
Vanelus gregarius.jpg
Sociable Lapwing
Status iucn3.1 CR pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
VanellusGregariusIUCN.png
Autor: SanoAK: Alexander Kürthy, Licencja: CC BY-SA 4.0
Distribution map of sociable lapwing (Vanellus gregarius) according to IUCN version 2020.1 (Compiled by: BirdLife International and Handbook of the Birds of the World (2019) 2019.); key:
Legend: Extant, breeding (#00FF00), Extant, passage (#00FFFF), Extant, non-breeding (#007FFF), Probably extinct (#FF8080)
Vanellus gregarius MHNT.jpg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Sociable Lapwing. Collection of Jacques Perrin de Brichambaut.