Czaniec

Czaniec

wieś
Centrum Czańca
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	bielski
Gmina	Porąbka
Sołectwo	Czaniec
Liczba ludności (2021)	5755
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	43-354[1]
Tablice rejestracyjne	SBI
SIMC	0064431
Położenie na mapie gminy Porąbka Czaniec
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Czaniec
Położenie na mapie województwa śląskiego Czaniec
Położenie na mapie powiatu bielskiego Czaniec
49°51′01″N 19°15′10″E/49,850278 19,252778
Strona internetowa

Czaniec – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie bielskim, w gminie Porąbka, nad rzeką Sołą, u podnóży Beskidu Andrychowskiego (wschodnia część Beskidu Małego).

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czaniec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Sołectwo graniczy z Porąbką, Kobiernicami, Kętami, Bulowicami, Roczynami i Brzezinką.

Integralne części wsi

Historia

Wg kroniki parafialnej w Kętach, w 1200 r. Czaniec należał do parafii kęckiej. Według innych źródeł miejscowość założona została dopiero w XIV wieku^[4]. W 1441 wymieniony został niejaki Jan de Czacz, a w 1445 Nocolaus de Czanyecz^[4]. W dokumencie sprzedaży księstwa oświęcimskiego Koronie Polskiej przez Jana IV oświęcimskiego wystawionym 21 lutego 1457 miejscowość wymieniona została jako Czanyecz^[5]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Czanyecz wymienia w latach 1470-1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis^[6], a jako właścicieli wsi podaje Mikołaja i Michała herbu Kornicz^[7]. Ponadto Długosz podaje, że znajdował się tu kościół.

Historycznie najważniejszym rzemiosłem miejscowości było sukiennictwo. W XVII wieku dziedzicem wsi był Zygmunt Porębski.

Z Czańca wywodzi się ród Wojtyłów. W 1788 urodził się tu prapradziadek papieża Jana Pawła II, Bartłomiej Wojtyła, w 1826 pradziadek Franciszek Wojtyła, a w 1852 dziadek Maciej Wojtyła, który przeprowadził się do Lipnika (obecnie dzielnica Bielska-Białej).

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w Czańcu w 413. budynkach na obszarze 1729. hektarów mieszkało 2557 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 147,9 os./km², z tego 2501 (97,8%) mieszkańców było katolikami, 50 (2%) wyznawcami judaizmu 6 osób jeszcze innej religii, 2543 (99,5%) było polsko-, 11 (0,4%) niemieckojęzycznymi a 2 posługiwały się jeszcze innym językiem^[8].

Liczne wysiedlenia w czasie II wojny światowej.

W rejonie wsi wybudowano w latach 1958-1966 zaporę wodną, tworząc w ten sposób zbiornik retencyjny – Zbiornik Czaniecki.

Zabytki

• barokowy dwór obronny z XVII w. wraz z ogrodem^[9]
• wieża kościelna z XVII w.
• kościół z okresu międzywojennego

Sport

W Czańcu od 1949 roku istnieje klub piłkarski LKS Czaniec, aktualnie występujący w IV lidze śląskiej. W sezonie 2011/2012 zespół wywalczył największy sukces w historii kluby – awansował do III ligi, grając tam nieprzerwanie do 2016 roku. LKS Czaniec gra na stadionie przy ulicy Zagłębocze 9. Jest on w stanie pomieścić 1000 osób, z czego ok. 500 miejsc to miejsca siedzące. W skład kompleksu sportowego wchodzi także budynek klubowy z halą sportową, siłownią, sauną i boisko treningowe. Na początku 2017 roku klub powołał Młodzieżową Akademie Piłki Nożnej^[10][11]

W centrum miejscowości przy szkole podstawowej znajduje się nowoczesna hala sportowa. Od 2016 roku działa przy szkole amatorski klub piłki ręcznej.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• P. Kołpak, Czaniec. Dzieje wsi i parafii spisane w setną rocznicę rozpoczęcia budowy kościoła św. Bartłomieja, Kraków 2021
• Wywód przodków Karola Wojtyły
• Czaniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 731 .
• Czaniec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 348 .