Czapla modronosa

Czapla modronosa
Ardeola ralloides[1]
(Scopoli, 1769)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

pelikanowe

Podrząd

czaplowce

Rodzina

czaplowate

Rodzaj

Ardeola

Gatunek

czapla modronosa

Synonimy
  • Ardea ralloides Scopoli, 1769[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

     zimą

     latem

     cały rok

Czapla modronosa[4] (Ardeola ralloides) – gatunek średniej wielkości ptaka brodzącego z rodziny czaplowatych (Ardeidae).

Systematyka

Jest to gatunek monotypowy[2][5]. Proponowany podgatunek paludivaga nie jest uznawany[5].

Zasięg występowania

Zamieszkuje południową Europę, południową część Europy środkowej i wschodniej, rejon Kaukazu, Bliski Wschód po Iran na wschodzie, tereny wokół Jeziora Aralskiego i jego dopływów aż po Afganistan, oraz Afrykę (poza Saharą) wraz z Madagaskarem. Populacje z Palearktyki są wędrowne; populacje afrykańskie są koczownicze lub osiadłe, ale przemieszczające się lokalnie na tereny tymczasowo podmokłe po sezonowych deszczach[6].

Do Polski zalatuje sporadycznie (do 2017 roku włącznie stwierdzono ją 83 razy, w sumie zaobserwowano 88 osobników[7]).

Morfologia

Wygląd
Czapla o krępej sylwetce, upierzeniu płowożółtym, białych skrzydłach, brzuchu i ogonie, na głowie ciemniejszy czub. W okresie godowym dziób niebieski, nogi czerwone. Osobniki młodociane ciemniejsze, z ciemnym, podłużnym prążkowaniem.
Wymiary średnie
dł. ciała 45–47 cm[8]
rozpiętość skrzydeł 80–90 cm[8]
masa ciała ok. 230–370 g

Ekologia i zachowanie

Biotop
Bagniste brzegi rzek i jezior, trzcinowiska i pola ryżowe.
Gniazdo
Na krzewach i drzewach, tworząc duże kolonie często wraz z innymi gatunkami czapli. Gniazdo jest lepiej ukryte niż u pozostałych członków rodziny.
Jaja
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu – czerwcu (w Afryce podczas pory deszczowej) 4 do 6 jaj o średnich wymiarach 38,2 x 28,9 mm[9].
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 22–24 dni przez obydwoje rodziców[9]. Pisklęta opuszczają gniazdo po 35 dniach, ale usamodzielniają się po 45 dniach.
Pożywienie
Drobne zwierzęta. Szczególnie aktywna o zmierzchu i w nocy.

Status i ochrona

IUCN uznaje czaplę modronosą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2015 roku, mieści się w przedziale 370–780 tysięcy osobników. Ogólny trend liczebności nie jest znany, choć populacja europejska wydaje się stabilna. Największym zagrożeniem dla tego gatunku jest utrata i degradacja naturalnych lub stworzonych przez człowieka siedlisk słodkowodnych oraz podmokłych terenów zadrzewionych[3][6].

W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[10].

Zobacz też

Przypisy

  1. Ardeola ralloides, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Squacco Heron (Ardeola ralloides). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-17)]. (ang.).
  3. a b Ardeola ralloides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (Wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-20].
  5. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ibis, spoonbills, herons, Hamerkop, Shoebill, pelicans. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-20]. (ang.).
  6. a b Species factsheet: Ardeola ralloides. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-03-20]. (ang.).
  7. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 34. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2017. „Ornis Polonica”. 59, s. 119–153, 2018. 
  8. a b P. Sterry, A. Cleave, A. Clements, P. Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 44–45. ISBN 83-7311-341-X.
  9. a b E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 56. ISBN 83-7227-891-1.
  10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Flickr - Rainbirder - Squacco Heron (Ardeola ralloides).jpg
Autor: Steve Garvie from Dunfermline, Fife, Scotland, Licencja: CC BY-SA 2.0
Image taken at Abuko Ricefields, The Gambia
Ardeola ralloides map.svg
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Distribution map of Squacco Heron. Yellow: breeding, green: year-round, blue: nonbreeding. Adapted from: Kushlan, James A. and James A. Hancock, Herons, Oxford ; New York : Oxford University Press, 2005. (ISBN 9780198549819) (OCLC 54913407)
Heron crabier MHNT.jpg
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Squacco Heron. Former Collection of Jacques Perrin de Brichambaut; Collector René de Naurois.
Locality: Dakkar - Bango, Senegal