Czapla zielonawa
| Butorides striata[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Zdjęcie wykonane w Południowej Afryce (prawdopodobnie podgatunek atricapilla) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | Butorides | ||
| Gatunek | czapla zielonawa | ||
| Synonimy | |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Tylko w sezonie lęgowym Występuje przez cały rok | |||
Czapla zielonawa[4] (Butorides striata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny czaplowatych (Ardeidae). Nie jest zagrożony.
Morfologia
- Wygląd
- Wierzch głowy czarny, policzki i boki ciemnobrązowe, na szyi białe paski. Dziób ciemny. Skrzydła wraz z plecami zielonoczarne. Tęczówki żółte, nogi pomarańczowożółte[5]. Większość podgatunków różni się od siebie głównie upierzeniem głowy i szyi oraz wielkością[6].
- Rozmiary
- Długość ciała 40–48 cm, rozpiętość skrzydeł 62–70 cm, masa ciała 200–250 g[6].
Zasięg, środowisko
Wilgotne lasy, strumienie, mokradła, brzegi jezior oraz bagna[5]. Zamieszkuje Amerykę Południową, Afrykę, południową i wschodnią Azję, Australię i Oceanię. Ptak ten jest przeważnie osiadły[6]. Populacje z Azji Wschodniej są wędrowne[3].
Podgatunki
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 21 podgatunków B. striata (według stanu na 2021 rok)[7]. Autorzy Handbook of the Birds of the World (a tym samym IUCN) do gatunku tego zaliczają także 4 podgatunki zamieszkujące Amerykę Północną i Środkową, przez innych systematyków wyodrębniane do osobnego gatunku o nazwie czapla zielona (Butorides virescens)[2][3][7]. Wielu autorów za podgatunek B. striata uznaje też czaplę galapagoską (B. (s.) sundevalli)[2][4], którą IOC traktuje jako osobny gatunek[7]. Wyróżnia się następujące podgatunki[7]:
- B. s. striata (Linnaeus, 1758) – czapla zielonawa – wschodnia Panama do północnej Argentyna, Boliwii i Chile
- B. s. atricapilla (Afzelius, 1804) – Afryka Subsaharyjska
- B. s. brevipes (Hemprich & Ehrenberg, 1833) – Somalia i wybrzeża Morza Czerwonego
- B. s. rutenbergi (Hartlaub, 1880) – Madagaskar i Reunion
- B. s. rhizophorae Salomonsen, 1934 – Komory
- B. s. crawfordi Nicoll, 1906 – Aldabra i Amiranty
- B. s. degens Hartert, E, 1920 – Seszele
- B. s. albolimbata Reichenow, 1900 – archipelag Czagos i Malediwy. Obejmuje proponowane podgatunki albidula i didi.
- B. s. spodiogaster Sharpe, 1894 – Andamany, Nikobary i wyspy na zachód od Sumatry
- B. s. amurensis (Schrenck, 1860) – południowo-wschodnia Syberia, północno-wschodnie Chiny i Japonia
- B. s. actophila Oberholser, 1912 – wschodnie Chiny do północnej Mjanmy i północnego Wietnamu
- B. s. javanica (Horsfield, 1821) – Pakistan, Indie i Sri Lanka do Tajlandii, Filipin, Wielkich Wysp Sundajskich aż po Celebes. Obejmuje proponowane podgatunki chloriceps i carcinophila.
- B. s. steini Mayr, 1943 – Małe Wyspy Sundajskie
- B. s. moluccarum Hartert, E, 1920 – Moluki
- B. s. papuensis Mayr, 1940 – północno-zachodnia Nowa Gwinea
- B. s. idenburgi Rand, 1941 – północna Nowa Gwinea
- B. s. flyensis Salomonsen, 1966 – południowo-środkowa i południowo-wschodnia Nowa Gwinea
- B. s. macrorhyncha (Gould, 1848) – wschodnia, północno-wschodnia Australia oraz Nowa Kaledonia
- B. s. stagnatilis (Gould, 1848) – północno-zachodnia i północno-środkowa Australia. Obejmuje proponowany podgatunek rogersi.
- B. s. patruelis (Peale, 1849) – Tahiti (Wyspy Towarzystwa)
- B. s. solomonensis Mayr, 1940 – Nowy Hanower po Wyspy Salomona i Fidżi
- B. s. sundevalli (Reichenow, 1877) – czapla galapagoska – Galapagos
Status
IUCN uznaje czaplę zielonawą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern), wlicza jednak do tego taksonu czaplę zieloną (Butorides virescens) i galapagoską (B. (s.) sundevalli). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje są stabilne, a trend liczebność części populacji nie jest znany[3].
Przypisy
- ↑ a b Butorides striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Martínez-Vilalta, A., Motis, A., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Green-backed Heron (Butorides striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-19].
- ↑ a b c d Butorides striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ a b Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
- ↑ a b c N. Bouglouan: Green-backed Heron. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-31]. (ang.).
- ↑ a b c d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-31]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Egg of Striated Heron. Collection of René de Naurois / Jacques Perrin de Brichambaut.
- Locality: Delta of Senegal, Senegal.
Leo za1 / © Rute Martins of Leoa's Photography, CC BY-SA 3.0
Striated Heron (Butorides striata, probable subspecies atricapilla) taken at Austin Roberts Bird Sanctuary
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Distribution map of Striated Heron. Yellow: breeding, green: year-round. Adapted from: Kushlan, James A. and James A. Hancock, Herons, Oxford ; New York : Oxford University Press, 2005. (ISBN 9780198549819) (OCLC 54913407)
Autor: Kaldari, Licencja: CC0
Lava Heron (Butorides striata or Butorides sundevalli or Butorides striata sundevalli) on Isabella Island in the Galapagos