Czarna dziura o masie pośredniej
Czarna dziura o masie pośredniej (ang. intermediate-mass black hole, IMBH) – czarna dziura o masie większej niż czarna dziura o masie gwiazdowej, ale mniejszej od supermasywnej czarnej dziury. Dotychczas (2012) odkryto szereg obiektów, które wykazują cechy IMBH.
Pierwszą potwierdzoną IMBH jest obiekt ESO 243-49 HLX-1[1].
Powstawanie
Mechanizm powstawania IMBH nie jest jeszcze dobrze rozumiany i sugerowanych jest kilka różnych teorii na ten temat. Możliwe jest, że obiekty tego typu powstają podobnie jak czarne dziury o masie gwiazdowej, czyli poprzez kolaps grawitacyjny. Aby do tego doszło, musiałaby powstać supermasywna gwiazda o masie ponad 1000 M☉. Tak potężna gwiazda nie może powstać na drodze normalnej ewolucji, ale mogłaby powstać w bardzo gęstej gromadzie gwiazd w wyniku wielokrotnych kolizji pomiędzy masywnymi gwiazdami o masie ponad 100 M☉[2].
Inni autorzy sugerują, że IMBH mogły powstać poprzez kolaps tzw. gwiazd III populacji, które powstały jako pierwsze gwiazdy po Wielkim Wybuchu z materii powstałej w wyniku pierwotnej nukleosyntezy przed okresem formowania galaktyk [3].
Dane obserwacyjne
Pierwszą potwierdzoną IMBH jest obiekt ESO 243-49 HLX-1[1], odkryto także szereg innych obiektów, które są dobrymi kandydatami na IMBH, najbardziej znane z nich to: M82 X-1, ESO 243-49 HLX-1, GCIRS 13E. Uważa się, że czarnymi dziurami o masie pośredniej mogą być obiekty typu ULX, ale istnieją także inne teorie wyjaśniające naturę tych obiektów.
Zobacz też
- M101 ULX-1
Przypisy
- ↑ a b Belching black hole proves a biggie (ang.). phys.org, 2012-07-09. [dostęp 2012-07-10].
- ↑ Marc Freitag i inni: Run-away IMBH formation in dense star clusters (ang.). 2004. [dostęp 2012-02-17].
- ↑ Piero Madau i inni: Massive Black Holes as population III Remnants (ang.). arXiv, 2001. [dostęp 2012-02-17].
Bibliografia
- Yuan Yuan: Intermediate Mass Black Holes near Galactic Center: Formation and Evolution (ang.). Johns Hopkins University. [dostęp 2012-02-17].
Linki zewnętrzne
- Hubble Discovers Black Holes in Unexpected Places (ang.). hubblesite.org, 2002-09-17. [dostęp 2012-02-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)].
| Rodzaje |
|
|---|---|
| Rozmiary |
|
| Powstawanie | |
| Właściwości |
|
| Modele |
|
| Problemy |
|
| Metryki |
|
| Listy |
|
| Powiązane linki |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: User:Alain r, Licencja: CC BY-SA 2.5
Wmontowany obraz czarnej dziury znajdującej się przed Wielkim Obłokiem Magellana. Stosunek między wymiarem promienia Schwarzschilda czarnej dziury a odległością do obserwatora wynosi 1: 9. Na uwagę zasługuje efekt soczewkowania grawitacyjnego, znany jako pierścień Einsteina, który formuje dwie jasne, duże, ale wysoce zniekształcone obrazy mgławic, w porównaniu z ich faktycznymi rozmiarami kątowymi.