Czarne Ściany
Czarne Ściany z Wielkiej Buczynowej Turni | |
Państwo | |
---|---|
Pasmo | |
Wysokość | 2242 m n.p.m. |
Pierwsze wejście | 27 lipca 1906 |
![]() |
Czarne Ściany (słow. Čierne steny, niem. Schwarzwand, węg. 'Fekete-fal[1]) – wąska, postrzępiona grań w długiej wschodniej grani Świnicy w polskich Tatrach Wysokich, znajdująca się pomiędzy Zadnią Sieczkową Przełączką, która oddziela ją od Zadniej Sieczkowej Turni tkwiącej w grani przed Zadnim Granatem[2], a Przełączką nad Dolinką Buczynową, oddzielającą ją od Buczynowej Strażnicy w masywie Koziego Wierchu[3]. Najwyższy punkt Czarnych Ścian znajduje się na wysokości 2242 m[4] lub ok. 2245[3].
W grani wyróżnia się kilka turniczek oddzielonych od siebie niewielkimi przełączkami. Najwyższa z nich wznosi się wyżej niż sąsiednie Granaty – mimo to Czarne Ściany były traktowane dawniej jako część masywu Granatów[5]. Po północnej stronie grani położony jest Czarny Mniszek (2178 m), poniżej którego Kominkiem pod Czarnym Mniszkiem prowadzi szlak Orlej Perci[6].
Czarne Ściany ograniczają od zachodu Dolinkę Buczynową (odgałęzienie Doliny Roztoki), a od wschodu Dolinkę Kozią (górne piętro Doliny Gąsienicowej)[3].
Poniżej grzebienia Czarnych Ścian, w poprzek ich zachodnimi stokami (od strony Dolinki Koziej), poprowadzony jest szlak Orlej Perci[3]. Najkrótsza droga na Czarne Ściany udostępniona dla turystów prowadzi z Doliny Gąsienicowej przez schodzący z Przełączki nad Dolinką Buczynową Żleb Kulczyńskiego (nazwany tak od nazwiska Władysława Kulczyńskiego seniora, który wraz z Szymonem Tatarem młodszym przeszedł żleb w drodze na Kozi Wierch w 1893 r.)[6].
Granice Czarnych Ścian ulegały zmianie. W 2 tomie przewodnika W.H. Paryskiego Czarne Ściany włączone były w masyw Granatów[5], Józef Nyka podaje, że Czarne Ściany obejmowały odcinek grani nawet po Zawrat[6]. W 1961 r. Ryszard Schramm opisał i nazwał Sieczkowe Przełączki, a w 2003 r. Władysław Cywiński Sieczkowe Turnie. Spowodowało to skrócenie Granatów o tę część grani[2]. Nieprawidłowy jest wariant Czarne Ścianki[7].
Najstarsze odnotowane wejścia:
- latem
- na najwyższą z turni Czarnych Ścian – Zygmunt Klemensiewicz, Roman Kordys, Jerzy Maślanka – 27 lipca 1906 r.,
- przejście odcinka grani Czarnych Ścian od Zadniej Sieczkowej Przełączki do siodła poprzedzającego najwyższą z turniczek – Władysław Kulczyński junior, Mieczysław Świerz, Tadeusz Świerz – 20 sierpnia 1908 r.,
- zimą – Kazimierz Mischke, Adam Sokołowski, Marian Sokołowski – 25 kwietnia 1924 r.[5]
Odcinek graniowy Czarnych Ścian był dawniej popularną drogą wspinaczkową[7], przechodzili go m.in. Mariusz Zaruski, Mieczysław Karłowicz i Rafał Malczewski[6].
Przypisy
- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [dostęp 2018-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24] .
- ↑ a b Władysław Cywiński, Granaty, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2013, ISBN 978-83-7104-046-7 .
- ↑ a b c d Grzegorz Barczyk , Adam Piechowski , Grażyna Żurawska , Bedeker tatrzański, Ryszard Jakubowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5 .
- ↑ Jarosław Januszewski , Grzegorz Głazek , Witold Fedorowicz-Jackowski , Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000, Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, ISBN 83-909352-2-8 .
- ↑ a b c Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Zawrat – Żółta Turnia, t. 2, Warszawa: Sport i Turystyka, 1951, s. 88–89 .
- ↑ a b c d Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3 .
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1 .
Media użyte na tej stronie
Autor:
- Tatry mapa 2.png: ToSter 2 września 2008
- Poland location map white.svg,
- Poland location map.svg: NordNordWest
- derivative work: Mareklug Mareklug
Mapa Tatr
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
- Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
- Geographic limits of the map:
- N: 50.0° N
- S: 44.25° N
- W: 16.0° E
- E: 27.5° E
- GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
- GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
- GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
- Relief: SRTM30plus.
- Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
(c) Mychaus at pl.wikipedia, CC-BY-SA-3.0
Czarne Ściany w polskich Tatrach Wysokich - widok z Buczynowej Przełęczy Autor: mychaus
Autor: Paweł Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Panorama z Granatów. W dole Kozia Dolinka. Szczyty od lewej to kolejno:Kościelec, Zadni Kościelec i Zawratowa Turnia, ponad nią Świnica, dalej Mały Kozi Wierch, Zmarzłe Czuby, Kozie Czuby, Kozi Wierch
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sieczkowe Turnie (po lewej) i Czarne Ściany (po prawej)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czarne Ściany i szlak Orlej Perci