Czarny Staw Gąsienicowy

Czarny Staw Gąsienicowy

Widok z Dolinki Koziej
Położenie
Państwo	Polska
Wysokość lustra	1624 m n.p.m.
Wyspy	1 wyspa (310 m²)
Morfometria
Powierzchnia	17,94 ha
Wymiary • max długość • max szerokość	665 m 425 m
Głębokość • maksymalna	51 m
Objętość	3 798 000 m³
Hydrologia
Rzeki wypływające	Czarny Potok Gąsienicowy
Rodzaj jeziora	polodowcowe
Położenie na mapie Tatr Czarny Staw Gąsienicowy
Położenie na mapie Karpat Czarny Staw Gąsienicowy
49°13′52″N 20°01′05″E/49,231111 20,018056

Czarny Staw Gąsienicowy – jezioro polodowcowe z grupy Gąsienicowych Stawów w Tatrach Wysokich.

Charakterystyka

Położone jest na wysokości 1624 m w Kotle Czarnego Stawu i jest piątym co do powierzchni jeziorem tatrzańskim. Nad jego zachodnim brzegiem wznoszą się ściany Kościelca. Czarny Staw jest największym jeziorem Doliny Gąsienicowej i jednym z dwóch położonych w części wschodniej, nazywanej czasem Doliną Czarną Gąsienicową (drugim jest Zmarzły Staw Gąsienicowy)^[1]. Jest to jezioro oligotroficzne^[2].

Nazwa wywodzi się z ciemnogranatowego, a nawet czarnego odcienia wody, związanego z ocienieniem wód pobliskim szczytem i sinicami (Pleurocapsa polonica) pokrywającymi głazy znajdujące się na brzegach jeziora. Przezroczystość wody wynosi 12 m. Staw pokrywa się lodem przeważnie w październiku – listopadzie, topnieje zaś w miesiącach maj – lipiec. Jezioro ma kształt owalny, woda jest przezroczysta, o zabarwieniu szafirowym^[3]. Od północy jezioro zamyka skalny próg, z którego wypływa Czarny Potok Gąsienicowy. Czarny Staw został sztucznie zarybiony w 1881 r. (wpuszczono do niego pstrągi potokowe i źródlane). Na jeziorze, w pobliżu północno-wschodniego brzegu, znajduje się niewielka wysepka (310 m²) porośnięta kosodrzewiną, powstała na dawnym mutonie. Na wysepce tej planowano w 1909 r. zbudowanie mauzoleum Juliusza Słowackiego, pomysłu zaniechano w wyniku protestów działaczy ochrony przyrody^[4].

Jeziorem od początków XIX wieku zachwycali się tatrzańscy turyści. Było tematem obrazów Alfreda Schouppégo, Wojciecha Gersona, Leona Wyczółkowskiego i wielu innych. Pomiarów jego wysokości dokonał już w 1852 r. Stefan Ludwik Kuczyński. Pełniejsze pomiary wykonał Eugeniusz Klemens Dziewulski w 1881 r., a dokładniejsze Ludomir Sawicki w 1909 r.^[4]

W latach 1884–1920 działało nad brzegiem stawu prywatne, dwuizbowe schronisko będące własnością Józefa Sieczki z Zakopanego. Spaliło się w 1920 r.^[4]

Szlaki turystyczne

z Hali Gąsienicowej na Zawrat, przebiega wzdłuż wschodniego brzegu:

• czas przejścia z „Murowańca” nad Czarny Staw: 30 min, ↓ 20 min
• czas przejścia znad Czarnego Stawu na Zawrat: 1:50 h, ↓ 1:20 h^[5]

na Skrajny Granat, odchodzi od niebieskiego szlaku na wschodnim brzegu jeziora. Czas przejścia: 1:45 h, ↓ 1:20 h^[5].

odchodzący przy północnym brzegu na Mały Kościelec i dalej na przełęcz Karb oraz Kościelec (trasa poprowadzona w 1961 – wcześniejsza, wytyczona przez Towarzystwo Tatrzańskie, prowadziła żlebem bezpośrednio na przełęcz). Czas przejścia na Karb: 40 min, ↓ 30 min^[5]

Zobacz też

• Jeziora tatrzańskie

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Archiwalne zdjęcia stawu w bibliotece Polona

Panorama znad Czarnego Stawu Gąsienicowego