Czarodziejka z Florencji

Czarodziejka z Florencji (ang. The Enchantress of Florence) – dziesiąta powieść Salmana Rushdiego, wydana w 2008 roku^[1]. Według samego autora książka jest efektem „największych badań własnych”, które wymagały „wielu lat czytania”^[2].

Powieść w wersji oryginalnej została opublikowana 11 kwietnia 2008 roku nakładem wydawnictwa Jonathan Cape London.

Fabuła

Głównym tematem Czarodziejki z Florencji jest wizyta Europejczyka w Imperium Mogołów na dworze cesarza Akbara. Przybysz twierdzi, że jest dalekim krewnym władcy, zrodzonym z będącej na wygnaniu indyjskiej księżniczki, a spłodzonym przez Włocha z Florencji. Historia rozgrywa się na dwóch kontynentach Azji i Europie. Odpowiednio na dworze Akbara i w renesansowej Florencji, przeplatając się w mieszaninę baśni i fantasy^[2].

Część pierwsza

Opowieść rozpoczyna się w Fatehpur Sikri, siedzibie Cesarza Mogołów Akbara Wielkiego, do której przybywa cudzoziemiec, ukrywający się uprzednio na pirackim statku dowodzonym przez Szkota Lorda Hauksbanka.

Część druga, rozdziały od 10 do 15

Cudzoziemiec rozpoczyna opowiadać Akbarowi historię, nawiązując w niej do dzieciństwa trzech przyjaciół z Florencji – Il Machia, Ago Vespucciego oraz Nina Argalii, który został podróżnikiem po oriencie.

Część trzecia

Opowieść powraca do tłumu i zgiełku we Florencji doby dynastii Medyceuszów.

Tematyka

Książka prezentuje kolejno przeplatające się historie opowiadane przez różnych gawędziarzy, podróżników oraz poszukiwaczy przygód. Opowiada także o historii i kulturach różnych systemów państwowych m.in. Wielkich Mogołów, Imperium Osmańskiego, wczesnej Mongolii i renesansowej Florencji. W powieści pojawiają się także liczne nawiązania do seksu i erotyzmu. Wiele z nich otacza tytułową Czarodziejkę, której postać zainspirowana była renesansowym poematem Orland szalony. Znaleźć tu można rozważania na temat humanizmu oraz polemiki z autorytaryzmem, bohaterem powieści jest również Niccolò Machiavelli^[3]. Podobnie do poprzednich prac Salmana Rushdiego, książkę można wpisać w nurt magicznego realizmu.

Postacie historyczne występujące w książce

• Adham Khan, przybrany brat Akbara
• Akbar Wielki – Cesarz Wielkich Mogołów
• Abu’l-Fazl – główny doradca Akbara i autor Akbarnamy
• Miyan Tansen – legendarny muzyk znany ze swojego głosu i kompozycji
• Ali-Shir Nava’i – poeta z Heratu, autor poematu „Mój Ciemny Jednooki”
• Amerigo Vespucci – podróżnik i kartograf, od którego nazwiska nazwę swą zawdzięcza Ameryka
• Niccolò Machiavelli – włoski dyplomata, filozof polityczny, muzyk, poeta i dramaturg
• Andrea Doria – genueński admirał
• Angelica to postać fikcyjna pochodząca z poematu „Orland szalony”, na którą powołuje się Rushdie jako inspirację do stworzenia postaci Qary Köz, Czarnookiej Pani.
• Babur – założyciel Imperium Mogołów, brat Andżeliki.
• Bajazyd II – sułtan Imperium Osmańskiego z lat 1481–1512.
• Birbal – Wielki Wezyr (Wazīr-e Azam) dworu Mogołów, członek administracji rządowej Imperium i jeden z dziewięciu klejnotów na dworze Akbara
• Elżbieta I – Królowa Anglii
• Giuliano de’ Medici – władca Florencji w latach 1512–1516.
• Janczarzy – piesze jednostki formowane w Imperium Osmańskim, osobista gwardia sułtanów.
• Jodha
• Czyngis-chan – założyciel Imperium Mongolskiego oraz kilku jego potomków np. Timur Chromy
• Gulbadan – córka Babura, siostra Humajuna, ciotka Akbara Wielkiego.
• Hauksbank – postać fikcyjna, jednakże nazwisko może pochodzić od Sir Johna Hawkwooda, angielskiego najemnika i przywódcy w czternastowiecznych Włoszech.
• Humajun – drugi Cesarz Mogołów, ojciec Akbara Wielkiego
• Khanzada Begum – siostra Babara
• Książę Khusraw – syn księcia Selima (Dżahangir), wnuk Akbara Wielkiego
• Leon, Papież Leon X – wł. Giovanni di Lorenzo de’ Medici, brat księcia Florencji Giuliana
• Lorenzo de’ Medici – władca Florencji, zmarł na syfilis, to jemu Niccolò Machiavelli zadedykował swoje dzieło „Książę”.
• Maham Anaga – mamka Cesarza Akbara. Była de facto regentem Imperium Mogołów po wykluczeniu Bairam Khan w 1560 roku do uzyskania pełni władzy przez Akbara na krótko przed jej śmiercią w 1562 roku.
• Mariam-uz-Zamani – żona cesarza Jalaluddina Muhammada Akbara. Była także matką cesarza Nuruddina Salima Dżahangira i spadkobierczynią męża.
• Mir Sayyid Ali – pierwszy mistrz królewskiej akademii sztuki na dworze Wielkich Mogołów.
• Francesco Petrarca – włoski uczony i poeta.
• Qutlugh Nigar Khanum – matka Babura.
• Szach Ismail – zwycięzca bitwy pod Merw (Turkmenistan)
• Savonarola – włoski ksiądz, dominikanin, przywódca Florencji od 1494 roku do swojej egzekucji w 1498.
• Scáthach – legendarna szkocka wojowniczka – imię statku Hauksbanka.
• Selim I Groźny – syn Bajezyda II i Sułtan Imperium Osmańskiego 1512-1520.
• Shaybani Khan (piołun)
• Sułtan Mehmed II – Sułtan Imperium Osmańskiego w krótkim okresie pomiędzy 1444 i 1446 rokiem, by później powrócić na tron w 1451 roku do 1481 roku. Zdobył Konstantynopol, przynosząc kres średniowiecznemu Cesarstwu Bizantyjskiemu.
• Wład III, Książę Wallachii zwany Władem Palownikiem.
• Martin Waldseemüller – kartograf, autor mapy Waldseemüllera z 1507 roku, która pokazuje ocean pomiędzy Ameryką i Azją pięć lat przed tym, zanim Europejczycy zobaczyli Pacyfik.

Przypisy