Czartoryscy herbu Pogoń Litewska

Herb wielki książąt Czartoryskich – Pogoń Litewska (odm.)

Czartoryscy herbu Pogoń Litewska – polski magnacki ród książęcy pochodzenia litewskiego, wywodzący się od Konstantego, księcia na Czartorysku, syna księcia litewskiego Koriata^[1], wnuka wielkiego księcia Giedymina. Bratem stryjecznym założyciela rodu Konstantego był Władysław Jagiełło. Po kądzieli również potomkowie Kazimierza III Wielkiego. ^[2] Początkowo nazwisko brzmiało ''Czartoryjski''.^[3] Ród miał dwie główne linie, ważniejszą z siedzibą w zamku w Klewaniu i drugą linię z centrum w zamku w Korcu, która wygasła w 1810 r. na Józefie Klemensie. Szczyt potęgi rodu przypadał na wiek XVIII i XIX, jednakże już wcześniej odgrywali ważną rolę w Rzeczypospolitej. Czartoryscy dążyli do zmian ustrojowych w Polsce, reformy stosunków gospodarczych, centralizacji władzy państwowej, usprawnienia administracji i wzmocnienia armii.

Historia

Czartoryscy byli aktywni w polityce. Po śmierci Augusta II Mocnego Familia opowiedziała się za ekskrólem Stanisławem Leszczyńskim. Jego przeciwnicy – pod Warszawą – obrali drugiego króla, Augusta III Sasa. Nastała wojna domowa, w którą włączyła się Rosja, stając po stronie Sasa. Po objęciu tronu przez Augusta III Familia pogodziła się z dworem królewskim, pełniąc na nim wpływową rolę. Po pewnym czasie zyskała poparcie wschodniej potencji. W 1744 przywódca Familii, Kazimierz Poniatowski zabił w pojedynku przywódcę opozycji Adama Tarłę. Czartoryscy oraz Rosja przygotowywali zamach stanu, przyśpieszony śmiercią Augusta III w 1763. Jako kandydata do korony desygnowano syna Augusta Czartoryskiego – Adama Kazimierza. Jednak cesarzowa Katarzyna II umieściła na tronie Stanisława Augusta Poniatowskiego, który przez swą matkę Konstancję z Czartoryskich był blisko spokrewniony z rodem. Część reform postulowanych przez Familię uchwalił sejm konwokacyjny (1764).

W 1801 powstało muzeum w Puławach w Świątyni Sybilli – najstarsze muzeum w Polsce. Jego zbiory zawierały dzieła malarstwa europejskiego XIII-XVIII w. (m.in. słynna Dama z gronostajem Leonarda da Vinci), zabytki europejskiego i islamskiego rzemiosła artystycznego od średniowiecza do XIX w., grafiki, sztuki starożytnej oraz militaria. W 1876 r. Czartoryscy przekazali swój wielki księgozbiór do użytku publicznego w Krakowie.

Współcześnie jedynymi potomkami księcia Adama Jerzego są Adam Karol Czartoryski i jego córka Tamara Czartoryska, którzy żyją w Wielkiej Brytanii. Z kolei potomkowie księcia Konstantego Adama żyją do dnia dzisiejszego w Polsce i mają swoich przedstawicieli w Związku Szlachty Polskiej^[4].

Członkowie rodu

Konstanty (ok. 1335−1388/1392)
- Gleb Konstantynowicz
- Grzegorz Konstantynowicz
- Wasyl Konstantynowicz (ok. 1375-1416) ∞ Hanna
  - Iwan Wasylewicz (†1489)
  - Aleksander Wasylewicz (†1477)
  - Michał Wasylewicz (†1489) ∞ Mira Niemir (†1504/1505)
    - Andrzej Michajłowicz (†1488)
    - Hanna Michajłowna (†1477)
    - Fiodor Michajłowicz (†1542) ∞ Zofia Sanguszko
      - Anna Fiodorowna
      - Fedora Fiodorowna
      - Anastazja Fiodorowna
      - Aleksander Fiodorowicz (1517-1571)
      - Iwan Fiodorowicz (†1566/1567) ∞ Anna Zasławska
        Jerzy (ok. 1550-1626) ∞ 1) Aleksandra Wiśniowiecka (†1612), 2) Halszka Holowinska, 3) Zofia Lubomirska
        1) Aleksander (†1605)
        1) Adrian (†1618)
        1) Mikołaj Jerzy (zm. 1662) ∞ Izabela Korecka (†1669)
        Kazimierz Florian (1620-1674)
        Michał Jerzy (1621-1692) ∞ 1) Rozyna Małgorzata von Eckenberg (ok. 1625-1647/1648), 2) Eufrozyna Stanisławska (1629-1668), 3) Joanna Weronika Olędzka (†1729)
        3) Kazimierz (1674–1741) ∞ Izabela Elżbieta Morsztyn (1671-1758)
        Fryderyk Michał (1696-1775) ∞ Eleonora Monika Waldstein (1712-1795)
        Antonina (1728-1746) ∞ Jerzy Detloff Flemming (1699-1771)
        Konstancja (1729-1749) ∞ Jerzy Detloff Flemming (1699-1771)
        Józefa Aleksandra (1730-1798) ∞ 1) Michał Antoni Sapieha (1711-1760), 2) Michał Kazimierz Ogiński (1730-1800)
        Antoni (†1753)
        Aleksander August (1697–1782) ∞ Maria Zofia Sieniawska (1699-1777)
        Stanisław
        Elżbieta (1733 lub 1736-1816) ∞ Stanisław Lubomirski (ok. 1720-1783)
        Adam Kazimierz Joachim Ambroży Marek (1734–1823) ∞ Izabela Elżbieta Dorota Flemming (1746-1835)
        Teresa
        Maria Anna (1768-1854) ∞ Ludwik Fryderyk Aleksander Wirtemberski (1756-1817)
        Gabriela
        Zofia
        Adam Jerzy (1770–1861) ∞ Anna Zofia Sapieha (1799-1864)
        Witold (1822-1865)
        Izabella Elżbieta (1830-1899) ∞ Jan Kanty Działyński (1829-1880)
        Leon Jerzy
        Władysław (1828–1894) ∞ 1) Maria Amparo Desamparados Muñoz y de Borbón-Dos Sicilias (1834-1864), 2) Małgorzata Adelajda Maria Bórbon-d'Orléans (1846-1893)
        1) bł. August Franciszek SDB (1858-1893)
        2) Adam Ludwik (1872–1937) ∞ Maria Ludwika Joanna Julia Krasińska (1883-1958)
        Izabella Małgorzata Maria (1902-1929) Gabriel de Bourbon–Siciles
        Małgorzata (1904)
        Elzbieta Bianka Maria Konstancja (1905–1989) ∞ Stefan Adam Zamoyski (1904-1976)
        Augustyn Józef Antoni Maria Pius (1907-1946)
        Adam Karol Jezus Maria Józef (*1940) ∞ 1) Nora de Picciotto (*1942), 2) Josette Calil
        1) Tamara Laura Maria Dolores Ludwika Ferdynanda Wiktoria (*1978)
        Ludwik Piotr (1945-1946)
        Anna Maria (1914-1987) ∞ Władysław Alojzy Maciej Radziwiłł
        Władysław Maria Piotr Alkantry (1918-1978) ∞ Elżbieta York
        Teresa Maria Magdalena Joanna Elżbieta (1923-1967) ∞ Jan Groda–Kowalski
        Ludwik Adam Maria (1927-1944)
        2) Witold Kazimierz Filip
        Konstanty Adam (1774–1860) ∞ 1) Aniela Radziwiłł, 2) Maria Dzierżanowska
        1) Adam Konstanty
        Aniela Luiza
        Adam August
        Antoni Bogusław
        Helena Maria Plater–Zyberk
        Zdzisław Aleksander Tytus
        Elzbieta Maria Szołdrska
        Aleksander „Olgierd” Jan (1888–1977)
        Konstanty Stefan
        Karol Henryk
        Marie Helene Clow
        Karol Aleksander
        Aleksandra Maria Emcinar
        Krzysztof Hubert Czartoryski
        Natalia Czartoryska
        Krzysztof Aleksander Czartoryski
        Aleksander Stefan Czartoryski
        Cecylia Teresa Rostworowska
        Izabella Maria Bnińska
        Aleksander „Leszek” Czartoryski
        Tomasz Bogusław Czartoryski
        Aniela Maria Woroniecka
        Wanda Maria Czartoryska
        Elżbieta Helena Czartoryska
        Roman Władysław Czartoryski
        Maria Elżbieta Czartoryska
        Adam Tadeusz Czartoryski
        Jan Adam Czartoryski
        Maria Natalia Flemming
        Andrzej Zygmunt Czartoryski
        Anna Fleur de Laune Czartoryska
        Luisa Czartoryska – Bruseth
        Guy Czartoryski
        Roger Adam Czartoryski (ur. 2001)
        Magdalena Helena Czartoryska (ur. 2003)
        Róża Karolina Czartoryska (ur. 2005)
        Zygmunt Sczęsny Czartoryski
        Krzysztof Arkadiusz Czartoryski
        Małgorzata Szydłowska
        Marek Czartoryski
        Izabella Ewa Kaczanowska
        Jerzy Antoni Czartoryski
        Klaudia Czartoryska
        Natalia Izabela Czartoryska
        Konrad Jerzy Czartoryski
        Adam Krzysztof Czartoryski (ur. 1935)
        Michał Adam Czartoryski (ur. 1967)
        Stefan Andrzej Czartoryski (ur. 1975)
        Walther Adam Czartoryski (ur. 2007)
        Juliusz Klemens Czartoryski (ur. 1941)
        Konstanty Czartoryski (ur. 1981)
        Tytus Czartoryski (ur. 1945)
        Tytus Stanisław Czartoryski (ur. 1976)
        Lech Władysław Czartoryski (ur. 1985)
        Maria Joanna Czartoryska (ur. 1986)
        Cecylia Maria Czartoryska (ur. 1988)
        Brygida Maria Czartoryska (ur. 1994)
        Gustaw Maria Czartoryski (ur. 1954)
        Maria Zofia Zalewska (ur. 1979)
        Emilia Konstancja Skalska (ur. 1981)
        Helena Maria Belina – Brzozowska (ur. 1985)
        Jadwiga Maria Czartoryska (ur. 1987)
        Jan August Czartoryski (ur. 1990)
        Stanisław Olgierd Czartoryski (ur. 1993)
        Aniela Maria Czartoryska (ur. 1997)
        Teresa Maria Czartoryska (ur. 2001)
        2) Maria Zuzanna de la Roche Pouchin
        2) Aleksander Roman
        Marcel Adam
        Adam
        Rosalie Marie
        2) Konstanty Maria
        2) Jerzy Konstanty (1828–1912) ∞ Maria Joanna Čermak (1835–1916)
        Wanda Czartoryska (1862-1920)
        Witold Leon Czartoryski (1864-1945)
        Kazimierz Jerzy (1892-1936)
        Elżbieta (1904)
        Witold Tadeusz Nikodem Ignacy Jan (1908-?)
        Józef Adam (1867-?)
        Maria Anna Krasińska
        Maria Weronika
        Kazimierz Jerzy Czartoryski
        Antoni Stanisław Czartoryski
        Jadwiga Monika Belina Brzozowska
        Teresa Maria Rostworowska
        Maria Gabriela Czartoryska
        Anna Maria Golińska
        Andrzej Maria „Drył” Czartoryski
        Katarzyna Maria Rybińska
        Maria Helena Zorska
        Kazimierz Jerzy Czartoryski
        Karolina Maria Czarniecka
        Michał Piotr Czartoryski
        Michał Andrzej Czartoryski
        Jakub Filip Czartoryski
        Stefan Michał Czartoryski
        Stanisław Kazimierz Czartoryski
        Kazimierz Antoni Czartoryski
        Cecylia Maria Czartoryska
        Barbara Maria Czartoryska (*1935)
        Jerzy Piotr Czartoryski
        Włodzimierz Alfons Czartoryski(1895-1975) ∞ Zofia Tyszkiewicz
        Paweł Maria Czartoryski (1924-1999) ∞ Weronika Helena Ponińska
        Witold Maria Czartoryski
        Witold Gustaw Czartoryski
        Konstanty Jerzy Czartoryski
        Irena Elżbieta Bylicka
        Maria Czartoryska
        Elżbieta Róża Maria (*1926) ∞ Jan Sykstus Maria Kraiński
        Róża Maria Jadwiga Lukrecja (1928-2003) ∞ Antoni Mikołaj Radziwiłł
        bł. Michał (1897-1944), dominikanin
        Roman Jacek Maria (1898-1958) ∞ Teresa Janina Zamoyska (1902-1978)
        Elżbieta Maria Przewłocka (ur. 1927, zm. 2016^[5])
        Zofia Teresa Lichniakowa (ur. 1927)
        Wanda Niemojewska
        Maria Jadwiga Radziwiłł (ur. 1930)
        Anna Maria Radziwiłł (ur. 1932)
        Urszula Stanisławska (1934-1998)
        Michał Czartoryski
        Agata Teresa Sikora
        Barbara Anna Czartoryska (ur. 1968)
        Stanisław Jan (ur. 1939)
        Anna Maria (ur. 1984), aktorka
        Michał Roman Czartoryski (ur. 1986)
        Stanisław Ignacy Czartoryski
        Elżbieta Czartoryska
        Adam Michał Józef (1906-1998) ∞ Jadwiga Stadnicka (*1913)
        Jerzy Andrzej Bobola (*1939) ∞ Grażyna Babiṅska (*1951)
        Adam Maria (*1973)
        Aleksander Jan Maria (*1975)
        Dominik Witold Maria (*1977)
        Izabela Gabriela (*1980)
        Maria (*1940) ∞ Potocki
        Izabela (*1942) ∞ Caillot
        Jadwiga (*1953)
        Witold Tadeusz Czartoryski
        Krystyna Maria Gromnicka
        Albrecht Rafał Czartoryski
        Aleksandre Gabriele Czartoryska
        Oliva Elizabetta Czartoryska
        Barbara Czartoryska
        Witold Jerzy Czartoryski
        Piotr Michał Wojciech (1909–1993) ∞ Anna Maria Zamoyska (1920-1983)
        Monika Maria Nicholson
        Krzysztof Piotr Czartoryski
        Joanna Maria Walentowicz
        Konstancja (1700–1759) ∞ Stanisław Poniatowski (1676-1762)
        Ludwika Elżbieta (1703-1745)
        Teodor Kazimierz (1704-1768)
        2) Andrzej
        2) Zofia (†1649/1650) ∞ Kazimierz Piaseczyński (†1659)
        2) Halszka ∞ Stanisław Firlej

Zamki i Pałace

Ruiny zamku w Czartorysku
Ruiny zamku w Korcu
Resztki pałacu w Wołczynie w 1898 roku
Zamek w Międzybóżu
Ruina zamku w Brzeżanach
Zamek w Klewaniu (zrujnowany)
Ruiny zamku w Czernelicy
Zamek w Gołuchowie
Pałac Czartoryskich w Puławach
Pałac Czartoryskich w Lublinie
Pałac-Muzeum w Krakowie
Pałac w Sieniawie
(c) Cronwood, CC-BY-SA-3.0
Pałac w Konarzewie
Pałac w Rokosowie
(c) Brodzio z polskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Pałac w Baszkowie
(c) Wp z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5
Pałac w Pełkiniach
Pałac w Siedlcach
Pałac w Międzyrzecu Podlaskim
Pałac Potockich w Warszawie
Pałac Błękitny w Warszawie
Pałac w Wilanowie
Pałac w Natolinie
Pałac Czartoryskich w Kalwarii Zebrzydowskiej (nie istnieje)

Inne siedziby Czartoryskich:

Ruiny zamku w Czernelicy
Zamek w Oleksińcu na Wołyniu.

Zobacz też

Bibliografia

Tomasz Lenczewski: Genealogie rodów utytułowanych w Polsce. T. 1. Warszawa, 1996-1997, s. 3-13^[6], fotografie 1-3 [1]

Przypisy

↑ Jan Tęgowski Który Konstanty – Olgierdowic czy Koriatowic – był przodkiem kniaziów Czartoryskich?, Europa Orientalis, Toruń, 1996, s. 53-59.
↑ Jan Tęgowski
↑ Józef Wolff; Kniaziowie litewsko-ruscy
↑ Lista rodów aktualnie reprezentowanych w Oddziale ZSzP we Wrocławiu
↑ Elżbieta Przewłocka, nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2016-09-29] (pol.).
↑ Zawiera m.in. współczesną genealogię rodziny oraz omawia sprawy związane z tytulaturą i jej dziedziczeniem.

[1] Jan Tęgowski Który Konstanty – Olgierdowic czy Koriatowic – był przodkiem kniaziów Czartoryskich?, Europa Orientalis, Toruń, 1996, s. 53-59.

[2] Jan Tęgowski

[3] Józef Wolff; Kniaziowie litewsko-ruscy

[4] Lista rodów aktualnie reprezentowanych w Oddziale ZSzP we Wrocławiu

[5] Elżbieta Przewłocka, nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2016-09-29] (pol.).

[6] Zawiera m.in. współczesną genealogię rodziny oraz omawia sprawy związane z tytulaturą i jej dziedziczeniem.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

This file was created and uploaded by User:Bulka UA Цей файл був створений і/або доданий вікіпедистом:Bulka UA
	Bulka UA
	English Wikipedia	Wikimedia Commons Українська Вікіпедія
	Bulka's upload list

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne