Czas wolny

Ten artykuł od 2021-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dziewczynka spędzająca czas na basenie

Czas wolny – czas, którym dysponuje człowiek po wykonaniu obowiązków takich jak nauka, praca, czynności związane z codziennym życiem^[1].

Czas wolny dziecka – okres, który pozostaje mu po wypełnieniu obowiązków szkolnych, domowych, czynności organizacyjno-porządkowych, związanych z zachowaniem zdrowia i higieny, czas, w którym może ono wykonywać czynności według swego upodobania, związane z wypoczynkiem, rozrywką i zaspokajaniem potrzeb wynikających z zainteresowań. Czas wolny dzieci obejmuje także okres, w którym wypełniają one dobrowolnie przyjęte obowiązki społeczne^[2].

Geneza

Ta sekcja od 2021-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Pojęcie i problem czasu wolnego pojawił się wraz ze społeczeństwem przemysłowym i związaną z nim standaryzacją produkcji. W społeczeństwie tradycyjnym problem ten nie był istotny, gdyż nie rozgraniczano czasu wolnego od czasu pracy. W dużej mierze na pojawienie się tego problemu wpływ miało miejsce wykonywania pracy, różne od miejsca poza pracą, co z kolei wiązało się z przebywaniem w dwóch różnych społecznościach.

Rodzaje czasu wolnego

Ta sekcja od 2021-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

W czasie wolnym organizacja i rodzaj zajęć zależy między innymi od:

• preferencji, zainteresowań, przyzwyczajeń danej osoby
• wieku
• rodzaju wykonywanej pracy
• innych obowiązków
• ilości dostępnego czasu (dzień powszedni, weekend, urlop, wakacje)
• możliwości finansowych.

Ze względu na okres, w jakim rozpatrywany jest czas wolny, mówi się o:

• czasie wolnym krótkim – w ciągu jednego dnia;
• czasie wolnym średnim – w ciągu tygodnia;
• czasie wolnym długim – w ciągu roku^[3].

Takie rozgraniczenie ma uzasadnienie w przypadku form rekreacyjnych (uprawianych w czasie wolnym), które najczęściej rozpatrywane są w kategoriach dnia, tygodnia, lub sezonu (najczęściej rocznego).

Niemałą rolę w przekazywaniu wzorców spędzania wolnego czasu spełnia rodzina oraz grupa rówieśnicza. Organizacją wolnego czasu dla dzieci i młodzieży zajmują się różnego rodzaju instytucje, stowarzyszenia, organizacje młodzieżowe i społeczne takie jak szkoły, świetlice, biblioteki, kluby osiedlowe, młodzieżowe domy kultury, PTTK, ZHP, TPD, TKKF, zakłady pracy, organizacje chrześcijańskie, np. Ruch Światło-Życie, KSM, młodzieżowe Kluby Opus Dei. Oferują one takie formy zajęć jak koła zainteresowań, zajęcia artystyczne, sportowe, odczyty, wycieczki i inne.

Czas wolny przeznaczany jest zazwyczaj na różnego rodzaju zajęcia rekreacyjne:

• wypoczynek czynny i bierny
• rozrywka
• rozwijanie zainteresowań.

W nauce trwa współcześnie dyskusja, mająca na celu ustalenie, czy czasu wolnego średnio przybywa, czy ubywa, w porównaniu do przeszłości.

Warunki dobrego odpoczynku

Ta sekcja od 2021-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• własne mieszkanie – miejsce, gdzie człowiek czuje się bezpiecznie, posiada możliwość urządzenia go według własnych upodobań
• kontakt z przyrodą – czyste powietrze, przestrzeń, słońce, woda, zieleń
• życzliwość – kultura codziennych kontaktów w rodzinie, zakładzie pracy, w sąsiedztwie i miejscach publicznych, wykluczenie arogancji, nacisków i wymuszeń
• bezpieczeństwo socjalne – posiadanie stabilnej pracy i zarobków
• satysfakcja z dobrze wykonanej pracy

Zobacz też

• dni wolne od pracy

Przypisy

Bibliografia

• Arlie R. Hochshild, Anne Machung: The second shift. New York: Avon Books, 1990. (ang.).
• Arlie R. Hochshild: The time bind: When work becomes home and home becomes work. New York: Metropolitan, 1997. (ang.).
• Czajka S., Z problemów czasu wolnego. Instytut wydawniczy CRZZ, Warszawa 1974.
• Jerry A. Jacobs, Kathleen Gerson. Overworked Individuals or Overworked Families?. „Work and Occupations”. 28 (1), s. 40–63, 2001. (ang.). 
• Leslie A. Perlow: Finding Time. How Corporations, Individuals, and Families Can Benefit from New Work Practices. Ithaca-London: ILR Press, 1997. (ang.).
• MałgorzataM. Orłowska MałgorzataM., Problemy czasu wolnego w pedagogice społecznej, W.S.W.S. Kawula (red.), „Pedagogika społeczna”, Toruń: A. Marszałek, 2001 .???
• Pięta Jan, Pedagogika czasu wolnego wyd. 3, Wydawnictwo FREL, Nowy Dwór Maz. 2014
• Przecławski K., Czas wolny dzieci i młodzieży w Polsce. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1978.
• Rodziewicz A., O czasie wolnym i logice pokoju, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 3-4, s. 289–318, 2014.
• Rodziewicz A., Walka z czasem. Uwagi o szkoleniu Syzyfa, „Respublica” 4, s. 73–87, 2015.
• Juliet Schor: The Overworked American: The Unexpected Decline of Leisure. New York: Basic Books, 1991. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Jak uporządkować własny czas? – serwis Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (PDF). cke.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-20)].
• Justyna Mokras-Grabowska. Czas wolny w dobie postmodernizmu. „Folia Turistica”. 34, s. 11–30, 2015.