Czechizacja

Czechizacja, bohemizacja – proces przyswajania (lub narzucania) języka lub kultury czeskiej.

Dobrowolna czechizacja, podobnie jak i inne procesy asymilacyjne zachodzi w sytuacji, gdy element czeski zaczyna wyraźnie dominować w danej społeczności, zaś przyjęcie języka czeskiego wiąże się z podniesieniem własnego prestiżu, statusu społecznego itp. W wariancie najsilniejszym czechizacja wiąże się z przyjęciem jako własnego języka czeskiego, a także czeskiego trybu życia, przy rezygnacji z własnych tradycji, które uważane są za niższe i gorsze.

Historia

Proces czechizacji mniejszości polskiej (Zaolzie na Śląsku Cieszyńskim) oraz niemieckiej w rejonach przygranicznych (Kraj Sudetów) zapoczątkowano po powstaniu Czechosłowacji po I wojnie światowej. Dotyczył on również ludności rusińskiej na Zakarpaciu.

Politykę czechizacyjną prowadzono także względem Słowaków (czechosłowakizm), co skutkowało wzrostem nastrojów separatystycznych na Słowacji[1].

W czasie agresji czechosłowackiej na Śląsk Cieszyński wojska czechosłowackie dopuściły się mordów na polskich jeńcach i cywilach. Jedna z najbardziej znanych zbrodni miała miejsce w Stonawie[2]. Czechosłowacka polityka wobec polskiej ludności Zaolzia w dwudziestoleciu międzywojennym obejmowała zabójstwa działaczy społecznych, dyskryminację ze względu na narodowość, przymusową czechizację szkół[1] wysiedlenia lub przymusową czechizację[2]. Działania czechosłowackiej administracji przyczyniły się do wielu emigracji Polaków z czeskiego Śląska Cieszyńskiego do Polski[1], szczególnie inteligencji. W latach 30. prześladowania nie ustały, a przeciwnie − nasiliły się. Duży nacisk kładziono na czechizację młodzieży, którą starano się uzyskać poprzez posłanie dziecka do czeskiej szkoły za pomocą przekupstwa, gróźb i szykan[2]. Regiony zamieszkane przez mniejszości narodowe były także miejscem osiedlania czeskich urzędników, policjantów i nauczycieli[1]. W czasie II wojny światowej czeskie organizacje faszystowskie współpracowały z niemiecką policją oraz administracją i denuncjowały Polaków[2].

Po 1945 roku dokonano czechizacji wielu nazw na terenach Kraju Sudetów, z którego wysiedlono Niemców - zmieniano tradycyjne nazwy na bardziej czeskie - np. Frývaldov na Jeseník, Frýdberk na Žulová itp[3].

Po przemianach demokratycznych wciąż trwał proces czechizacji mniejszości polskiej. Niektórzy działacze polscy skarżyli się głównie na niechęć i podejrzliwość ludności czeskiej względem przedstawicieli mniejszości narodowych. Według nich część środowiska czeskiego oceniła organizowaną przez polskie stowarzyszenia kampanię na rzecz podawania polskiej narodowości w spisie powszechnym jako „nacjonalistyczną prowokację”[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Piotr Galik: Pod znakiem Białego Lwa (pol.). Odkrywca.pl, 2013-10-16. [dostęp 2018-12-27].
  2. ↑ a b c d 95 rocznica agresji Czechosłowacji na Polskę (pol.). 2014-01-18. [dostęp 2014-01-18].
  3. ↑ Vyhláška ministerstva vnitra č. 7/1948 Sb., o změnách úředních názvů míst v roce 1947
  4. ↑ Zaolziakom grozi czechizacja (pol.). 2011-04-08. [dostęp 2014-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-01)].