Czernica (powiat karkonoski)

Czernica
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

karkonoski

Gmina

Jeżów Sudecki

Liczba ludności (III 2011)

740[1]

Strefa numeracyjna

75

Kod pocztowy

58-521

Tablice rejestracyjne

DJE

SIMC

0189753

Położenie na mapie gminy Jeżów Sudecki
Mapa konturowa gminy Jeżów Sudecki, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Czernica”
Ziemia50°58′38″N 15°42′51″E/50,977222 15,714167

Czernica (niem. Langenau[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Jeżów Sudecki, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa jeleniogórskiego.

Położenie

Wieś jest malowniczo położona w Górach Kaczawskich w dolinie rzeki Chrośnicki Potok (Lipki), u stóp Chrośnickich Kop (Czernicka Góra)[3].

Nazwa

Jedna z teorii pochodzenia nazwy wywodzi ją od długości miejscowości. Ciągnie się ona wzdłuż drogi na przestrzeni ponad 4 km (stąd jej przedwojenna nazwa: Langenau).

W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Langenow[4][5].

Historia

Czernica po raz pierwszy została wzmiankowana w roku 1305, w Księdze Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego[6], w dokumencie z roku 1399 wymieniony był miejscowy proboszcz. Pierwszy włodarzami wsi był ród von Langenow. W roku 1543 ówcześni właściciele – Schaffgotschowie wybudowali i otoczyli fosą renesansowy dwór, który był następnie kilkukrotnie modernizowany (w roku 1892 kupił go Friedrich von Klitzing i przebudował w jedną z najnowocześniejszych rezydencji na Dolnym Śląską, z centralnym ogrzewaniem i elektrycznością[7]).

W roku 1573 we dworze odbyła się część dysputy teologicznej Matthiasa Flaciusa Illyricusa (ucznia Melanchtona) z miejscowymi pastorami, którzy mieli w niej zwyciężyć.

W czasie wojny trzydziestoletniej dwór bezskutecznie oblegali lisowczycy – mniej szczęścia mieli okoliczni mieszkańcy, których kilkudziesięciu zostało zabitych. Z kolei w roku 1937 wieś stała się znana z powodu rzekomej inwazji UFO – przez kilka miesięcy niezidentyfikowane maszyny latające krążyły nad miejscowością, a jedna miała runąć na ziemię. Do dzisiaj nie wiadomo, czy nie były to próby jakiś niemieckich maszyn[8].

Pod koniec II wojny światowej w Czernicy ukryto zbiory Muzeum Mozartowskiego i inne śląskie muzykalia, które prawdopodobnie zostały zagarnięte przez wkraczającą na te tereny Armię Czerwoną.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[9]:

  • kościół katolicki parafialny pw. św. Michała Archanioła, z XIII w., przebudowany w XIV i XVIII w. Wewnątrz drewniany, późnorenesansowy ołtarz z 1605-1615, renesansowa chrzcielnica z XVI/XVII w, w kruchcie, ambona z 1615, empora z 12 obrazami ze scenami ze Starego Testamentu z 1615, późnorenesansowe stalle. W prezbiterium renesansowe nagrobki rycerskie, m.in. Baltazara Schaffgotscha (zm. 1564) i jego żony Magdaleny (zm. 1588). W kaplicy obok kruchty nagrobki dziecięce z pocz. XVII w. Na południowym murze zewnętrznym barokowe epitafia[10]
  • cmentarz (nieczynny)
  • ogrodzenie z bramą
  • zespół pałacowy, z XVI-XIX w.:
    • pałac, pochodzący z XVI w., który po kolejnej przebudowie w drugiej połowie XIX wieku utrzymuje styl neorenesansowy. Będące obecnie własnością prywatną założenie pałacowo-parkowe zostało poddane gruntownej renowacji. Blasku nabrały interesujące wnętrza, w szczególności pochodzące z roku 1563 malowidła ścienne pałacowej kaplicy[11]. Ogrodzony kamiennym murem 5-hektarowy, teraz pielęgnowany park posiada wiele dendrologicznych okazów i stanowi znakomity przykład tego typu zabytków w Kotlinie Jeleniogórskiej. Do roku 1945 pałac znajdował się w rękach rodziny von Klitzing, później przejęło go Okręgowe Przedsiębiorstwo Handlu Opałem, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych, a obecnie jest własnością prywatną.
    • tzw. kaplica z fragmentami polichromii z XVI w.
    • park
  • dom nr 4, z XVIII w., przebudowany w XIX w.

inne zabytki:

  • kościół ewangelicki (z 1740 r., wieża z 1914 r.), została z niego już tylko wieża z dzwonnicą


  • Kościół pw. św. Michała Archanioła.

    Kościół pw. św. Michała Archanioła.

  • Wieża dawnego kościoła ewangelickiego.

    Wieża dawnego kościoła ewangelickiego.

  • Pałac.

    Pałac.


Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  2. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  3. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 349.
  4. ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
  5. ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
  6. ↑ Inne źródła podają też rok 1273 – R. Primke, Z dziejów Czernicy, "Karkonosze" Nr 3/2007, s. 36
  7. ↑ R. Primke, Z dziejów Czernicy, "Karkonosze" Nr 3/2007, s. 36
  8. ↑ R. Primke, Z dziejów Czernicy, "Karkonosze" Nr 3/2007, s. 38.
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 46. [dostęp 2012-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].
  10. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk - przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 349.
  11. ↑ Łuczyński Romuald M. Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, s. 86
Gmina Jeżów Sudecki
Wsie
Integralne
części wsi

POL gmina Jeżów Sudecki COA.svg

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Czernica, kościół pw. św. Michała Archanioła 1.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czernica, kościół pw. św. Michała Archanioła.
Czernica, wieża dawnego kościoła ewangelickiego 2.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czernica, wieża dawnego kościoła ewangelickiego.
Czernica, pałac 1.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czernica, pałac.
Czernica 1.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Czernica, wieś w gminie Jeżów Sudecki.