Czernichów (województwo śląskie)
| Artykuł | 49°45′14″N 19°12′34″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°45'N, 19°12'E, 49°45'15.95"N, 19°12'34.09"E |
| - błąd | 2331 m |
| Odległość | 850 m |
| wieś | |
 Zabytkowa kaplica i dzwonnica | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 330-400 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2008) | 1098 |
| Strefa numeracyjna | 33 |
| Kod pocztowy | 34-311 |
| Tablice rejestracyjne | SZY |
| SIMC | 0051010 |
Położenie na mapie gminy Czernichów _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Czernichów") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°45′14″N 19°12′34″E/49,753889 19,209444 | |
Czernichów – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Czernichów. Powierzchnia sołectwa wynosi 788 ha, a liczba ludności 1111[1], co daje gęstość zaludnienia równą 141 os./km².
Miejscowość rozłożona jest po obu stronach rzeki Soły, w pobliżu zapory w Tresnej, w dolinie potoku Roztoka, na stoku Suchego Wierchu.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego. Czernichów jest miejscowością partnerską brytyjskiego miasta Bicester.
Punkt wyjścia szlaków turystycznych:
szlak zielony – do Łodygowic,
szlak niebieski – z Lipnika przez Magurkę Wilkowicką, Czupel do Czernichowa i dalej do Przełęczy Cisowej w Beskidzie Andrychowskim.
Nazwa
O genezie nazwy pisał Andrzej Komoniecki w "Dziejopisie Żywieckim"[2]:
"Czernichów, od lasu tak nazwanego Czernichów, albo że w tym lesie świnie czarne, dzikie chowały się".
Historia
Historycznie miejscowość jest częścią Księstwa oświęcimskiego[3]. W 1564 roku wraz z całym księstwem oświęcimskim i zatorskim leżała w granicach Korony Królestwa Polskiego, znajdowała się w województwie krakowskim w powiecie śląskim. Po unii lubelskiej w 1569 księstwo Oświęcimia i Zatora stało się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów w granicach, której pozostawało do I rozbioru Polski w 1772[3]. Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze austriackim i leżała w granicach Austrii, wchodząc w skład Królestwa Galicji i Lodomerii.
Pierwsza wzmianka o wsi Czernichów pochodzi z 1581 roku[2]. Znajduje się ona w dokumencie dóbr żywieckich, których właścicielem był Krzysztof Komorowski. W 1608, po jego śmierci, dobra te zostały podzielone na trzy tzw. państwa: żywieckie, suskie i ślemieńskie. Właścicielem państwa żywieckiego został najstarszy syn Krzysztofa, Mikołaj Komorowski (1578-1633), znany jako okrutnik, hulaka i zdzierca. Za jego panowania notowane było największe natężenie ruchu osadnicznego i rozwój folwarków. Czernichów należał do folwarku założonego w Starym Żywcu. Mikołaj Komorowski, zakładając w 1608 roku folwark, zlikwidował tam część ról kmiecych, a ich dotychczasowych użytkowników przeniósł za dział i tak powstała nowa wieś Zadziele. Do folwarku staro-żywieckiego należały wsie: Zabłocie, Zadziele, Zarzecze, Czernichów, Międzybrodzie i Tresna (od roku 1626)[2].
W 1715 roku wieś Czernichów notowana była jako "powoźna, klucza starożywieckiego"[4]. We wsi osiedlonych było 12 rolników, młynarz i trzech zagrodników. Rolnicy osiedleni byli na półrolkach, posiadali po 4 konie, odrabiali pańszczyznę po 2 dni tygodniowo i rocznie po 4 dni powabne (na wewanie, do pilnych prac). Płacili też podatki i składali daniny[2]. Rolnikami byli: Łukasz Wolf, Witek Furtak, Tomasz Szarapka, Janek Kliś, Paweł Kliś, Macije Ziema, Paweł Hankus, Jacek Trojak, Grześ Ryczko, Witek Hankus, Stanisław Zema, Bartek Haręźlak. Młyynarzem był Jan Płoskonka, a zagrodnicy to: Jakubsz Godzieszka, Klimek Hankus i Tomek Godzieszka[4]. W dzisiejszym Czernichowie nie mieszkają już Szarpakowie, a ówczesny Zema to najprawdopodobniej dzsiejszy Zemczak, Ryczko to Ryczek. Nie było żadnych Nowaków, chociaż istnieje przysiółek o tej nazwie[2].
Zabytki[5]
- murowana kapliczka z XVIII wieku z figurami Jezusa Nazaretańskiego i świętego Jana Nepomucena,
- drewniana dzwonnica loretańska z XVIII w. o konstrukcji słupowej, z nakryciem gontowym,
- przydrożne figury barokowe: z 1781 r. oraz z 1848 roku, ufundowana przez Mikołaja Furtaka,
- remiza strażacka.
Inne
- W centrum wsi znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom gminy Czernichów poległym podczas II wojny światowej.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Gmina Czernichów: O gminie. W: www.czernichow.com.pl [on-line]. [dostęp 2010-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-11)].
- ↑ a b c d e Józef Pszczółka, Początki wsi Czernichów, „Biuletyn Informacyjny Gminy Czernichów”, grudzień 2011.
- ↑ a b Jan Nepomucen Gątkowski: Rys dziejów księstwa oświęcimskiego i zatorskiego. Lwów: nakład autora, 1867.
- ↑ a b Lencowszki Franciszek, Inwentarze dóbr żywieckich z XVIII wieku zawierające obciążenia feudalne ich ludności, Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 1980.
- ↑ Jerzy Szablowski, Zabytki sztuki w Polsce. Inwentarz topograficzny III. Powiat żywiecki; województwo krakowskie. Wydawnictwo Państwowego Instytutu Historii Sztuki, Warszawa 1948, s. 45.
Linki zewnętrzne
- Czernichów (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 822.
- Siedziba gminy: Czernichów
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Żywiec County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
N: 49.84 N S: 49.38 N W: 18.90 E
E: 19.50 E
Zielony szlak turystyczny.
Niebieski szlak turystyczny.
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Autor: D T G, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kaplica murowana i dzwonnica drewniana w Czernichowie