Czerwieńsk

Czerwieńsk

— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Kościół św. Wojciecha
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	zielonogórski
Gmina	Czerwieńsk
Burmistrz	Piotr Iwanus
Powierzchnia	9,36[1] km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość	3988[2] 426,1 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 68
Kod pocztowy	66-016
Tablice rejestracyjne	FZI
Położenie na mapie gminy Czerwieńsk Czerwieńsk
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Czerwieńsk
Położenie na mapie województwa lubuskiego Czerwieńsk
Położenie na mapie powiatu zielonogórskiego Czerwieńsk
52°00′56″N 15°24′18″E/52,015556 15,405000
TERC (TERYT)	0809034
SIMC	0988371
Urząd miejski pl. Rynek 25 66-016 Czerwieńsk
Strona internetowa

Czerwieńsk (Czerwieńsk Odrzański^[3], niem. Rothenburg an der Oder^[3]) – miasto położone na Wysoczyźnie Czerwieńskiej^[3], w powiecie zielonogórskim, w województwie lubuskim, siedziba gminy Czerwieńsk.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa zielonogórskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Czerwieńsk liczył 3988 mieszkańców^[2].

Położenie

Czerwieńsk położony jest w południowej części województwa lubuskiego w powiecie zielonogórskim, w gminie Czerwieńsk^[3].

Miasto leży na skrzyżowaniu dróg wojewódzkich:

• nr 279: Zielona Góra – Buchałów – Leśniów Wielki – Czerwieńsk – Wysokie
• nr 280: Zielona Góra – Czerwieńsk – Brody

Pod względem historycznym Czerwieńsk położony jest na Dolnym Śląsku^[4]. Obszar, na którym obecnie leży miasto, w średniowieczu stanowił część księstwa głogowskiego, a następnie księstwa krośnieńskiego, po czym w 1482 został włączony do Nowej Marchii, w granicach której od 1571 należał do Brandenburgii^[4]. W 1816 Czerwieńsk został włączony do pruskiej prowincji Śląsk, w wyniku czego obszar miasta ponownie stał się częścią Śląska^[4].

Historia

• 1550 – na terenie Brandenburgii, w odległości 5 km od swojej rodowej siedziby w Nietkowie rodzina von Rothenburg buduje pałacyk myśliwski; wokół niego powstaje wieś i osada rzemieślnicza znana jako Nowy Nietków
• 1654 – budowa kościoła ewangelickiego – korzystają z niego także protestanci ze znajdującej się pod panowaniem katolickich Habsburgów Zielonej Góry; pierwszym pastorem zostaje Christoph Reiche
• 24 I 1690 – założenie miasta Rothenburg an der Oder; obok niego nadal istnieje wieś Nowy Nietków
• XVII w. – rozwój sukiennictwa
• 1701 – Brandenburgia staje się częścią Królestwa Prus
• 1707 – pastor Johannes Reiche zainicjował budowę nowego, obszerniejszego kościoła; budynek istniał do 1877 roku
• 1811 – pierwszy plan miasta, stworzony przez królewskiego urzędnika Niceusa
• 1816 – reforma administracyjna w Prusach – miasto zostaje przyłączone do prowincji śląskiej
• 1870 – uzyskanie połączenia kolejowego
• 1871 – miasto w granicach Niemiec
• 1877 – budowa nowego kościoła ewangelickiego – budynek istnieje do dziś i jest używany przez katolików
• 1890 – rodzina Starost buduje pierwszy tartak w mieście
• 1900 – miasto liczy 632 mieszkańców
• 1901 i 1908 – Nowy Nietków włączony do miasta
• 1933 – wg spisu ludności miasto zamieszkuje 1430 osób
• 1945 – włączenie miasta w granice Polski, utrata praw miejskich, zmiana nazwy na obecną^[5] (przez kilka tygodni 1945 roku funkcjonuje także nazwa Rozborg)
• 1969 – Czerwieńsk uzyskuje ponownie prawa miejskie^[3]

Demografia

Według danych z 31 grudnia 2007^[6] miasto miało 4141 mieszkańców.

• Piramida wieku mieszkańców Czerwieńska w 2014 roku^[7].

Zabytki

Dawny kościół ewangelicki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

• kościół ewangelicki, wybudowany przez pastora Martina Gottfrieda Juliusa Schöne w połowie XIX wieku, obecnie budynek – magazyn narzędziowni Budomont, ul. Zielonogórska 5
• budynki zespołu folwarcznego, z XVII–XIX wieku:
  • obora i stajnia
  • chlewnia

inne zabytki:

• budynek dworca kolejowego z 1870 roku
• kościół parafialny pw. św. Wojciecha^[9], neogotycki, wybudowany na miejscu świątyni z 1707 roku, oddany do użytku dla wiernych 13 grudnia 1877 roku.

Komunikacja

Obwodnica kolejowa Czerwieńska wybudowana w 2013 r.

Stacja kolejowa Czerwieńsk

Stacja kolejowa Czerwieńsk oraz nieużywane przystanki Czerwieńsk Mt i Czerwieńsk Towarowy. Transport publiczny zapewniał MZK Zielona Góra. Kursowały tu dwie linie:

1. 32 (Dworzec PKP – Czerwieńsk – Laski)
2. 34 (Dworzec PKP – Czerwieńsk – Wysokie)

Od 1.03.2011r transport zbiorowy przejął od MZK Zielona Góra, zielonogórski PKS: Linia Zielona 1 wariant: Dworzec PKS – Czerwieńsk, 2 wariant: Dworzec PKS – Czerwieńsk – Laski, 3 wariant: Dworzec PKS – Czerwieńsk – Wysokie.

Sport

Od 1947 roku w Czerwieńsku funkcjonuje piłkarski Klub Sportowy „Piast” Czerwieńsk. Zespół występuje w okręgówce a swoje domowe mecze rozgrywa na Stadionie Miejskim w Czerwieńsku.

W 2012 roku powstał w Czerwieńsku klub biegacza Ronin Czerwieńsk.

Miasta partnerskie

• Drebkau
• Rothenburg/O.L.

Przypisy

Bibliografia

• Gębicki Jacek, Kartka z historii kościoła w Czerwieńsku, „Czerwieńsk – U nas”, R. 1995, Nr 38, s. 9.
• Góralczyk Przemysław, Z dziejów Czerwieńska, „Czerwieńsk – U nas”, Nr 152, R. 2005, s. 8–9; Nr 165, R. 2006, s. 7; Nr 170, R. 2006, s. 10–11; R. 2006, Nr 171, s. 8; R. 2006, Nr 172, s. 9.
• Kres Bogdan, Groby ciałopalne w Czerwieńsku pow. Zielona Góra, Z badań nad przeszłością Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1964.
• Strzyżewski Wojciech, Herby miejscowości województwa zielonogórskiego, (Czerwieńsk), Zielona Góra 1989, s. 18–19.

Linki zewnętrzne

• Rothenburg nad Odrą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 176 .