Czerwona Wola (województwo podkarpackie)

Artykuł

50°8′27″N 22°41′16″E

- błąd

39 m

WD

50°11'N, 22°43'E, 50°8'27.38"N, 22°41'19.46"E

- błąd

19569 m

Odległość

2429 m

Czerwona Wola
wieś
Ilustracja
Widok na przysiółek Słoty
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Sieniawa

Liczba ludności (2021)

489[1]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-530[2]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0611028[3]

Położenie na mapie gminy Sieniawa
Mapa konturowa gminy Sieniawa, na dole znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czerwona Wola”
Ziemia50°08′27″N 22°41′16″E/50,140833 22,687778

Czerwona Wola – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Sieniawa[4][3].

Prywatna wieś szlachecka, położona w województwie ruskim, w 1739 roku należała do klucza Jarosław Lubomirskich[5]. W latach 1853-1975 wieś administracyjnie należała do powiatu jarosławskiego.

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Położona 8 km na południowy wschód od Sieniawy, powierzchnia 1422 ha, 511 mieszkańców (2011). Ze względu na dogodną lokalizację oraz unikatowy mikroklimat (bory sosnowe) intensywnie rozwija się budownictwo letniskowe[6].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Czerwona Wola[4][3]
SIMCNazwaRodzaj
0611034Bykiczęść wsi
0611040Drzewieckieczęść wsi
0611057Krupkiczęść wsi
0611061Myszkówkaczęść wsi
0611070Słotyczęść wsi
0611086Sochyczęść wsi
0611092Szmuleczęść wsi
0611100Zaradaczęść wsi

Historia

Miejscowość najpierw była zwana jako Wola Manastyrska, która była założona przez osadników z Manasterza. Później od nazwisk kmieci Czerwonaków została nazwana Czerwoną Wolą[7]; w XX wieku z zachodniego przysiółka wyodrębniła się osobna wieś Czerce[a]. Czerwona Wola była własnością pełkińskiej linii Czartoryskich. Należała do księcia Jerzego Konstatego Czartoryskiego, przedstawiciela młodszej linii rodu (książę i jego żona, Maria, są pochowani w krypcie Książąt Czartoryskich w Sieniawie). We wsi w 1892 roku, ich córka, Wanda Czartoryska założyła ochronkę Służebniczek starowiejskich[8] z kaplicą półpubliczną, o której wzmiankuje Schematyzm Diecezji Przemyskiej: In loco p. asylum parv. sub cura ŚS. Servul. B.M.B. et alterum in Czerwona Wola cum capella semipublica,[9]. Ochronka była siedliskiem oświaty i polskości. W 1910 roku zakończono budowę murowanej Ochronki, z kaplicą i salą szkolną.

W 1921 roku w Czerwonej Woli było 261 domów.

Oświata

Szkolnictwo w Czerwonej Woli rozpoczęło się w 1889 roku, gdy w przysiółku Czerce została założona szkoła ludowa[10]. Przydatnym źródłem archiwalnym do poznawania historii oświaty w Galicji są austriackie Szematyzmy Galicji i Lodomerii. Najpierw szkoła była jako niezorganizowana, a także w latach 1889-1894 nie było nauczyciela (posada nie obsadzona). Szkoły na wsiach były tylko męskie, a dopiero od 1890 roku były etatowe mieszane. Pierwszym na nauczycielem została Ksawera Niewiadomska. W latach 1890-1892 szkoła była filialna, a od 1893 roku szkoła była 1-klasowa.

Nauczyciele kierujący szkoły w Czerwonej Woli-Czercach.
1889–1894. Posada nie obsadzona[11].
1894–1897. Ksawera Niewiadomska[12].
1897–1905. Antoni Sierżęga[13].
1905–1906. Zofia Tereszkowska[14].
1906–1914?. Antoni Tereszkowski[15].

Mieszkańcy Czerwonej Woli mieli utrudniony dostęp do szkoły w Czercach, z powodu rozległych bagien, i dlatego w 1892 roku staraniem księcia Jerzego Konstantego Czartoryskiego, założono 1-klasową szkołę w Czerwonej Woli, która była prowadzona przez zakonnice z ochronki. W latach 1913-1950 nauczycielką szkoły przyklasztornej była s. Apolonia Muszyńska[16]. W latach 1958-1961 wybudowano nową szkołę, patronem szkoły w 1999 r. został św. Jan Paweł II[17].

W Czerwonej Woli istniała też Szkoła Koszykarska (pod nadzorem wydziału krajowego). Najpierw w 1879 roku powstała w Jarosławiu, a w 1891 roku przeniesiono ją do Czerwonej Woli. W 1909 roku posiadała 24 uczniów w internacie i 6 dochodzących[18]. W pobliżu były także szkoły koszykarskie w Dynowie, Tarnobrzegu i Leżajsku.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Przysiółek Czerce, jak wskazuje nazwa prawdopodobnie został założony przez wschodnich mnichów, ze zlikwidowanych monasterów bazyliańskich, którzy za pewnie szukali bezpiecznego schronienia w niedostępnych bagnistych lasach. Na wschodzie mnichów nazywano czerńcami, dlatego pobliska ludność nazwała ich siedziby czerńce. Po pewnym czasie pozostała po nich nazwa Czerce.

Przypisy

  1. ↑ Wieś Czerwona Wola w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2022-12-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 182 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  4. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
  6. ↑ Czerwona Wola na stronie Urzędu Gminy. [dostęp 2017-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-11)].
  7. ↑ Wzmianka o Czerwonej Woli w Historii Manasterza
  8. ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (str. 116) [Dostęp 2016-06-14]
  9. ↑ Schematismus Universi Venerabilis Cleri Saecularis et Regularis Dioecesis Rit(us) Lat(ini) Premisliensis pro Anno Domini 1934 (str. 73) [Dostęp 2017-06-14]
  10. ↑ Skorowidz Powiatu Jarosławskiego na rok 1902 (str 139) [Dostęp 2017-06-14]
  11. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1890 (str. 232) [Dostęp 2017-06-14]
  12. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1895 (str. 436) [Dostęp 2017-06-14]
  13. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1898 (str. 522) [Dostęp 2017-06-14]
  14. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1906 (str. 591) [Dostęp 2017-06-14]
  15. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1907 (str. 571) [Dostęp 2017-06-14]
  16. ↑ Historia miejscowości
  17. ↑ Historia szkoły
  18. ↑ Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1909 (str. 780)

Linki zewnętrzne

Gmina Sieniawa
Wsie
Integralne.
części wsi

Herb gminy Sieniawa

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Czerwona Wola 001.jpg
Autor: In eegent, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na przysiółek Słoty